Brokers vechten voor de kleine belegger. Waar blijven de banken?

Steeds meer brokers maken beleggen met kleine bedragen mogelijk. Daardoor wordt periodiek beleggen in ETF’s een alternatief voor het fiscaal gepromote pensioensparen. Een rondvraag bij de banken leert dat pensioensparen nog niet aan populariteit inboet.

Een jaar geleden schreven we dat beleggen goedkoper en gemakkelijker zou worden, omdat de Belgische brokers de hete adem van de buitenlandse hard discounters in hun nek voelden. Sindsdien heeft Saxo Bank haar beurstarieven drastisch verlaagd, en deze week snijdt Keytrade Bank stevig in haar tarieven voor kleine orders. Bolero had al in de zomer van 2023 beslist de tarieven voor kleine orders voor een selectie van beursgenoteerde fondsen of ETF’s te verlagen. Daarmee is ‘goedkoper’ afgevinkt, bij de grootste drie onlinebrokers in ons land.

Bolero gaat nog een stapje verder dan de rechtstreekse concurrentie in het ‘gemakkelijker’ beleggen. De onlinebroker uit de stal van KBC biedt periodiek beleggen in ETF’s aan. Het is technisch mogelijk een periodieke aankoop te automatiseren van een of meer stukken van een ETF. U stelt één keer de frequentie, het bedrag en de tracker waarin u wilt investeren in, en hoeft er daarna niet meer naar om te kijken.
Saxo biedt met AutoInvest in Nederland maandelijks periodiek beleggen aan, maar dat is nog niet beschikbaar voor Belgische rekeningen.

Kleine tarieven voor kleine orders

De meeste jonge mensen zijn al blij als ze elke maand een klein bedrag opzij kunnen zetten. Ze willen die spaarcenten het liefst ook meteen aan het werk zetten op de beurs. Hoe rendabel is beleggen met 250 euro, als meteen al 25 euro – of 10 procent – van uw inleg in de zak van de broker verdwijnt?

Keytrade Bank voert nu dus een apart tarief in voor orders tot 250 euro. De internetbank zet het makelaarsloon voor die orders op Euronext Brussel, Parijs en Amsterdam op 2,45 euro. Dat is 5 cent onder het tarief van Bolero, maar enkel voor aandelen en ETF’s op die drie markten.

Bolero hanteert een tarief van 2,5 euro, “ongeacht de markt van notering” voor zijn ETF-Playlist, een selectie van de meest verhandelde beursgenoteerde fondsen bij Bolero. In die selectie van een vijftigtal namen zitten trackers die noteren op de beurzen van Amsterdam, Parijs, Frankfurt, Londen en Milaan. Voor trackers buiten de selectie of voor aandelen betalen beleggers 7,5 euro voor orders tot 2.500 euro op de Euronext-beurzen.

De ene beurs is de andere niet

Voor de beurzen van Frankfurt en Milaan blijft Keytrade nog altijd erg duur. Daar geldt nog steeds eenzelfde tarief van 24,95 euro voor orders tot 50.000 euro. Op de website van Xetra, het platform dat beheerd wordt door de beurs van Frankfurt, lezen we dat nergens in Europa meer ETF’s noteren en dat het platform het hoogste handelsvolume heeft. Het kan een voordeel zijn ETF’s te kopen op de meest liquide beurs, als er een kleiner verschil is tussen de aankoop- en de verkoopprijs.

Keytrade duikt niet onder de tarieven die Saxo in april 2024 invoerde. Beleggers betalen bij Saxo nog slechts 2 euro om voor enkele honderden euro’s te handelen in ETF’s met een Nederlandse of een Franse beursnotering. Saxo rekent 0,08 procent aan, met een minimum van 2 euro. Voor een transactie van 3.000 euro in aandelen of ETF’s op een van de Euronext-beurzen betalen beleggers bij Saxo nog altijd maar 2,4 euro. Voor ETF’s die op Xetra of Borsa Italiana noteren, ligt het minimale makelaarsloon iets hoger, op 3 euro. Saxo is voor de meeste beleggingen de goedkoopste van de drie Belgische spelers.

Nu de grootste drie onlinebrokers in ons land de kleine beleggers beter bedienen, hoeven Belgen niet meer per se naar het buitenland voor betaalbaar (periodiek) beleggen. Het ‘buitenland’ heeft namelijk wel wat nadelen. Een buitenlandse rekening moeten beleggers aangeven aan het Centraal Aanspreekpunt (CAP) bij de Nationale Bank en op hun belastingaangifte. De meeste buitenlandse brokers houden geen taks op beursverrichtingen (TOB) in en dragen die ook niet af aan de Belgische fiscus. Dat betekent dat u elke twee maanden een aangifteformulier moet doormailen en de verschuldigde belastingen moet overschrijven.

Geen lagere kosten voor de pensioenspaarder

Pensioensparen wordt vaak gezien als een opstapje naar beleggen op de beurs. Voor het pensioensparen, dat in België fiscaal aangemoedigd wordt met een belastingvermindering van 30 procent voor elke storting tot 1.050 euro, bestaat niet de mogelijkheid rechtstreeks in een of meer ETF’s te beleggen. Sommige pensioenspaarfondsen investeren een paar procenten van hun middelen in ETF’s. Via een tak23-verzekeringscontract kunnen pensioenspaarders al hun geld in een ETF stoppen, maar van die optie wordt nog bijzonder weinig gebruikgemaakt in België. De meeste pensioenspaarverzekeringen zijn van het type tak21, met een laag, gegarandeerd rendement en de mogelijkheid op een winstdeelname.

Bepaalde finfluencers raadden hun volgers af aan pensioensparen te doen vanwege de hoge kosten en de lage rendementen. Die kritiek is niet helemaal onterecht. In 2024 behaalde het gemiddelde pensioenspaarfonds een rendement van iets meer dan 5 procent, na aftrek van de beheerskosten. Dat betekent dat verschillende pensioenspaarfondsen minder opleverden dan het fictieve rendement van 4,75 procent waar de Belgische fiscus rekening mee houdt voor stortingen sinds 1992 (en 6,25% voor stortingen voor 1992).

Op uw 60ste verjaardag komt de fiscus namelijk een eindbelasting van 8 procent innen en daarbij wordt niet het werkelijke rendement maar een fictief rendement op uw stortingen in rekening gebracht. Voor de vette beursjaren betekent dat dat een deel van het rendement belastingvrij is, voor de magere beursjaren betaalt u belasting op een rendement dat u niet hebt gehaald. Bij de tak21-verzekeringen wordt enkel het gegarandeerde rendement belast en niet de winstbonussen.

Noch de instapkosten, noch de beheerskosten van de pensioenspaarfondsen zijn gedaald sinds 2021, leert een studie van de financieeltoezichthouder FSMA. Terwijl de kosten voor beleggers in ETF’s wel zijn gedaald. Een rondvraag bij de banken leert dat de populariteit van het pensioensparen standhoudt. “Een vaste waarde”, klinkt het bij Crelan. Ook bij Argenta is “de blijvende interesse” het afgelopen jaar bevestigd.
Bij Belfius werden bijna dubbel zoveel pensioenspaarrekeningen geopend in 2024 tegenover 2023. De woordvoerder wijt dat onder meer aan een cashbackactie die nog loopt tot eind februari. Daar staat tegenover dat het aantal nieuwe contracten licht is gedaald bij BNP Paribas Fortis. “ETF’s kunnen, in tegenstelling tot pensioenspaarfondsen, zonder restricties wereldwijd beleggen én voor de volle 100 procent in aandelen, wat de voorbije jaren lonender was”, merkt een woordvoerder van de grootste bank van ons land op. “Dat is geen zekerheid voor de toekomst.”