Tijdens slechte economische tijden neemt de inkomensongelijkheid toe, maar dat wil niet zeggen dat die in betere tijden terugvalt. De Belgische inkomensongelijkheid is weliswaar afgenomen. Dat is een van de conclusies van een Europese studie van de Nederlandse bank ING in het kader van haar Think Forward Initiative.
Tijdens de financiële crisis is de inkomensongelijkheid vrijwel overal in Europa toegenomen. Daarbij deden de laagste inkomensgroepen het niet veel slechter dan de gemiddelde Europese toename. ING merkt in haar studie op dat er grote verschillen zijn tussen de landen. Onder meer België valt op, omdat ons land zich goed heeft kunnen afschermen tegen die negatieve trend.
De inkomensongelijkheid is in ons land, zoals in Nederland en Portugal, zelfs afgenomen. De laagste inkomens in België zijn van 2007 tot 2013 niet veel trager gestegen dan het Europese gemiddelde, of zelfs dan de hoogste inkomens. De middenklasse heeft haar inkomen sterker zien stijgen. Dat verklaart waarom de ongelijkheid in ons land niet is toegenomen.
Griekenland en Spanje
In andere landen zijn de cijfers minder rooskleurig. In Griekenland bijvoorbeeld zijn de laagste inkomens tweemaal zo snel gedaald als het Europese gemiddelde (-8% per jaar in de periode 2007-2013, tegen -4% gemiddeld). In Spanje kwam de schok veel eerder en was de inkomensgroeikloof tot 2012 het grootst van de eurozone. Door de dalende werkloosheid kon de laagste Spaanse inkomensgroep een inhaalslag te maken.De armste Grieken kregen toen het zwaarste deel van de crisis over zich.
Vooral werkende jongeren (16-24 jaar) kregen het hard te verduren tijdens de crisis. Zij zagen hun beschikbaar inkomen minder snel stijgen in vergelijking met andere leeftijdsgroepen. Volgens de studie is dat onder meer te verklaren door het toenemende aantal tijdelijke en deeltijdse contracten, die jongeren meestal verplicht aanvaarden. Zij werden samen met de zelfstandigen het eerst getroffen door de crisis.
De Belgische jongeren bleven, samen met de Duitsers, gespaard van die ontwikkeling. Dat valt onder meer te verklaren omdat tijdelijke en deeltijdse contracten in België eerder een eigen keuze zijn, dan een verplichting.
Gevaar van flexibele arbeidsmarkten
ING waarschuwt in haar studie dat zeer flexibele arbeidsmarkten de ongelijkheid kunnen vergroten zonder voldoende sociale bescherming. In landen met een minder gul sociaal stelsel, zoals Griekenland, Spanje en Italië, is de kans dan ook groot dat de ongelijkheid nog verder toeneemt in crisistijden.
Volgens de studie is een klassiek economisch herstel niet voldoende om het hoofd te bieden aan de toenemende ongelijkheid. ING pleit voor een sterk herverdelend socialezekerheidsstelsel en een betere bescherming van de tijdelijke en deeltijdse contracten.
