Afschaffing ecocheque: komt die er of niet?

Er is volop twijfel over de ecocheque. N-VA schaart zich nu toch achter Open Vld, dat de afschaffing wil. CD&V en MR pleiten voor een elektronische ecocheque.

Enkele dagen geleden liet Kamerlid Egbert Lachaert (Open Vld), een van de initiatiefnemers van het wetsvoorstel om de ecocheque af te schaffen, via de sociale media weten dat de Raad van State er zich niet langer tegen verzet. De raad had zich tegen het wetsvoorstel gekant, omdat het in strijd was met het grondwettelijke gelijkheidsbeginsel. “Een betere verantwoording zou dat probleem mogelijk kunnen oplossen”, luidde het advies van de Raad van State.

In het gewijzigde wetsvoorstel zit een verantwoording voor de fiscaal verschillende behandeling. Daarmee was de kous dinsdag af voor Lachaert. Via Twitter liet hij weten dat de afschaffing nu enkel nog een politieke keuze is. Maar kort na die berichten drukte de Raad van State de regering op het hart dat het extra advies niet zorgt voor bijkomende juridische zekerheid. Het Grondwettelijk Hof moet zich nu uitspreken over de kwestie.

Wrevel binnen de regering

De afschaffing van de ecocheque zorgt al een tijdje voor wrevel binnen de federale regering. Tot gisteren was het nog onduidelijk hoe coalitiepartner N-VA tegenover de afschaffing stond. “Er zal een creatieve oplossing nodig zijn”, zei N-VA-Kamerlid Wim Van der Donckt. “Het oorspronkelijke afschaffingsvoorstel amanderen is ook een optie.”

Maar uit een persbericht blijkt nu dat de partij de ecocheque toch wil omzetten in een nettovergoeding. “Dat moet vanzelfsprekend juridisch sluitend gebeuren. We kunnen op basis van het advies van de Raad van State de aanpassingen aanbrengen in het wetsvoorstel dat de meerderheid heeft ingediend”, reageert N-VA-Kamerlid Jan Spooren.

“Dat het in de praktijk zo moeilijk is de ecocheques af te schaffen, wijst op de hoge complexiteit in onze loonvorming”, gaat hij verder. “Die is ontstaan door de torenhoge lasten op arbeid en de ontsnappingsroutes die de sociale partners in de loop der jaren hebben uitgebouwd. De N-VA wil dat amalgaam van extralegale voordelen vereenvoudigen en omzetten in een nettovoordeel.”

Elektronische ecocheque

Coalitiepartners CD&V en MR zijn dan weer koele minnaars van het wetsvoorstel. Vicepremier Kris Peeters (CD&V) greep het eerste negatieve advies van de Raad van State al aan om zich uit te spreken tegen de afschaffing. Hij kon niet op veel begrip rekenen van Lachaert. “Ik begrijp die positie van Peeters niet. De vier partijen in deze regering hebben dat voorstel al goedgekeurd, en ook de parlementsleden van CD&V zijn mee. Maar toen het afwijzende advies van de Raad van State kwam, had Peeters geen twintig minuten nodig om het voorstel op Twitter helemaal af te kraken”, reageerde de liberaal in een recent interview met Knack.

CD&V liet eerder al weten dat de afschaffing er pas kan komen als er juridische zekerheid is. “En die is er nog altijd niet”, klinkt het. Daarom pleiten de christendemocraten samen met de Franstalige liberalen om de echocheque te behouden en over te schakelen naar een elektronisch model. Dat ligt in de lijn van een voorstel dat de vakbonden en de werkgeversorganisaties in maart hebben gelanceerd.

Ook de bedrijven die geld verdienen met het chequemodel, zoals Sodexo en Monnize, zijn als de dood voor de afschaffing. Volgens Egbaert hebben lobbyisten al verscheidene keren de Wetstraat aangedaan. De vraag is wie er aan het langste eind trekt.

Te weinig controle

Het is overigens verre van zeker dat de werknemers de extra vergoeding zullen gebruiken om ecologische producten te kopen. Al is dat nu ook niet het geval, leert een recent onderzoek van Het Belang van Limburg. Volgens de krant nemen verscheidene winkelketens het niet te nauw met de lijst van producten die met ecocheques mogen worden gekocht.

De laatste keer dat de federatie van uitgevers van die cheques, de Vouchers Issuers Association (VIA), controleerde welke producten met ecocheques gekocht kunnen worden, dateert van 2011. VIA wil tegen eind dit jaar opnieuw controles uitvoeren.