Vlaams Ombudsman Bart Weekers heeft kritiek op het toenemend aantal terugvorderingen van de schooltoelagen wegens afwezigheid op school.
Het is niet de eerste keer dat Weekers zich afzet tegen de maatregel. Volgens hem lijkt de maatregel niet alleen zijn doel – het terugdringen van spijbelgedrag – te missen, maar is hij ook “niet rechtvaardig, aangezien hij enkel de laagste inkomens treft”.
Wanneer een leerling twee opeenvolgende schooljaren dertig of meer halve dagen afwezig is geweest, kan zijn schooltoelage teruggevorderd worden. Dat sanctiemechanisme werd in het leven geroepen om het spijbelen tegen te gaan.
Mechanisme schiet doel voorbij
Uit cijfers blijkt dat het aantal teruggevorderde schooltoelagen wegens afwezigheid op school stelselmatig stijgt. Voor het schooljaar 2014-2015 ging het om 1.363 terugvorderingen. Voor het schooljaar 2012-2013 ging het nog om 1.005 terugvorderingen en voor het schooljaar 2013-2014 om 1.155.
Weekers noemde de ingreep eerder (in 2015) al “inefficiënt” om het spijbelen terug te dringen. “Soms moet de ombudsman blijven kloppen op dezelfde nagel. Zoals vandaag”, zegt Weekers in een reactie op de cijfers. “Vandaag zijn er berichten dat het aantal terugvorderingen stijgt, wat dus lijkt te betekenen dat het spijbelbeleid faalt?”, klinkt het.
Weekers noemt de maatregel ook “niet rechtvaardig, aangezien hij enkel de laagste inkomens treft”. “Rechtvaardige spijbelsancties zijn gericht op alle leerlingen en niet enkel op de inkomenscategorie die studietoelagen ontvangt”, besluit de ombudsman.
Inzetten op preventie
Vlaams parlementslid en onderwijsspecialist Kathleen Helsen (CD&V) deelt de kritiek van Vlaams Ombudsman Bart Weekers op het terugvorderen van schooltoelagen bij afwezigheid op school.
“Ik zeg al langer dat die maatregel niet effectief is om spijbelgedrag aan te pakken. Mijn mening is op dat vlak niet veranderd. Daarom zet het actieplan tegen schooluitval ook meer in op preventie. Ik ben ervan overuigd dat die aanpak meer loont”, aldus Helsen in een reactie aan Belga.
“Het is een weinig zinvolle maatregel om het beoogde doel – het verminderen van spijbelgedrag – te bereiken
“Je kan het gedrag van mensen beter veranderen door hen te belonen dan door hen te bestraffen. Als je toch kiest voor sancties, moet het gaan om een onmiddellijke straf en dat is bij het terugvorderen van de schooltoelage niet het geval. Dat gebeurt veel later, waardoor de maatregel volgens mij niet effectief kan zijn”, verduidelijkt Helsen.
Ook kinderrechtencommissaris Bruno Vanobbergen heeft kritiek op de maatregel om schooltoelagen terug te vorderen bij afwezigheid op school. “Het is een weinig zinvolle maatregel om het beoogde doel – het verminderen van spijbelgedrag – te bereiken”, zegt Vanobbergen in een reactie aan Belga. “Maatregelen zouden moeten inspelen op alle oorzaken van spijbelgedrag, niet enkel op leerling- en oudergebonden oorzaken”.
Zelf verwacht Vanobbergen meer heil van “preventieve maatregelen en begeleiding” om spijbelgedrag terug te dringen. Vanobbergen: “Er zijn vier grote groepen van oorzaken die aan de basis liggen van spijbelen. Er zijn schoolgebonden oorzaken, leerlinggebonden oorzaken, oudergebonden oorzaken en samenlevings- en beleidsgebonden oorzaken. Het terugvorderen van de schooltoelage speelt alleen in op de leerling- en oudergebonden oorzaken. Maar als je spijbelgedrag wil aanpakken, moeten de maatregelen ook oog hebben voor die andere oorzaken”.
