‘In ons land wordt zowel op arbeid als op vermogen te veel belasting betaald’

Om een vermogen op te bouwen in België moet je al een belastinginferno doorstaan. Dat zegt advocaat en progfessor Anton Van Zantbeek.

Er gaat een stakingsgolf door België. Waarom die stakingen nodig zijn, is niet voor iedereen duidelijk. Recuperatieverlof krijgen voor niet-gewerkte dagen lijkt onredelijk. Ontkennen dat we allemaal langer moeten werken is naïef. Uiteindelijk zal het stakingsgeweld wel koelen zonder blazen. De vakantie komt eraan.

In de rand van het onrustige sociale klimaat wordt steevast de plaat van de vermogensbelasting opgezet. Er wordt gepleit voor een vermogenswinstbelasting, meerwaardebelasting of vermogensrendementheffing. Het geld halen waar het zit, klinkt het strijdvaardig bij de havenots. Al in de negentiende eeuw onderkende de Ierse toneelschrijver George Bernard Shaw de psychologie daarachter: “Een overheid die rooft van Peter om Paul te betalen, kan altijd op de steun van Paul rekenen.”

Maar vermogenden dragen al veel bij. Om een vermogen op te bouwen in België, moet je al een belastinginferno doorstaan. Daarbij komt nu de indrukwekkende lijst aan belastingverhogingen. Ondernemers die hun bedrijf liquideren, betalen geen 10 maar plots 27 procent. Beleggers moeten in enkele jaren tijd 80 procent meer belasting betalen op intresten en bepaalde dividenden. Ook werden allerhande vrijstellingen afgeschaft, zelfs retroactief tot juni 2008. De beurstaksen en andere transactiebelastingen werden verscheidene keren verhoogd. En daarbij komt nog eens de kaaiman- en vooral de speculatietaks.

Boven op die belastingverhogingen is er de bewust foute fiscale framing over vermogens. Zo zouden vermogens niet of onvoldoende bijdragen. Maar uit cijfers van de OESO blijkt dat België ook op dat gebied belastingkampioen is. In ons land wordt dus zowel op arbeid als op vermogen te veel belasting betaald. Een voorbeeld van die framingis de leugen dat de meerwaarde op aandelen niet wordt belast. De waarheid is dat die wordt belast tegen een tarief van 33 procent. Dat is altijd het geval voor aandelen die minder dan zes maanden worden aangehouden. Maar ook na die termijn wordt de meerwaarde principieel belast. Er is een uitzondering als de belegger die meerwaarde realiseert als goede huisvader. Iedereen gaat er gemakkelijk van uit dat hij onder die vrijstelling valt. Toch is dat niet zo vanzelfsprekend. Maar aangezien de fiscus dat niet controleert, ontspringen velen de dans. Als er voor de meerwaarde op aandelen een probleem is, dan is het veeleer een probleem van controle dan van wetgeving.

Is er dan toch weer nieuw geld nodig, vermijd dan arbeid en kapitaal. Kijk richting consumptie of ecofiscaliteit. Als alternatief kan worden gekeken naar enkele fiscale niches waar misschien nog wat rek op de elastiek zit. Miljarden hoef je uit dat soort maatregelen uiteraard niet te verwachten, maar misschien helpt het om de laatste eindjes aan elkaar te knopen. Voorbeelden van zulke fiscale niches zijn een belasting op de werkelijk ontvangen huur en op bedrijfswagens, of ook buitenlanders wegenbelasting doen betalen. De regering zou ook kunnen beslissen om auteurs een eerlijke bijdrage te doen betalen. Nu betalen ze nauwelijks belasting. Wie bijvoorbeeld 30.000 euro aan auteursrechten krijgt, moet daar amper 2800 euro belasting op afdragen (9,3%). Ook zou het eerlijk zijn dat de vele Europese en andere internationale ambtenaren een billijke bijdrage betalen. Zij betalen nu zelfs in de gemeente waar ze wonen geen eurocent bij.

Nog beter zou het zijn als de overheid zou zaaien naar de zak. Met de belastingen die werkenden en vermogenden gezamenlijk betalen, zou het mogelijk moeten zijn een efficiënt werkende sociale welvaartsstaat te runnen. De Belgische overheid spendeert nu 56,6 procent van het bruto nationaal product. Dat is in Zwitserland bijvoorbeeld amper 34 procent. We zijn op een punt gekomen dat genoeg, genoeg is. Een goede herder scheert zijn schapen, maar vilt ze niet.

De auteur is advocaat van Rivus en professor aan de Faculteit Economie en Bedrijfswetenschappen van de KU Leuven en de Fiscale Hogeschool.

Anton Van Zantbeek