5 vragen over stoppen met werken voor u op (vervroegd) pensioen kunt

ING België biedt oudere werknemers met een lange loopbaan de mogelijkheid om vervroegd te vertrekken. Als ze op minder dan vier jaar van hun pensioen staan, kunnen ze stoppen met werken én het grootste deel van hun loon behouden. Hoe ver kunnen bedrijven gaan?

1. Kan de werkgever u verplichten met (vervroegd) pensioen te gaan?

“Neen, de beslissing om vervroegd met pensioen te gaan, is altijd die van de werknemer”, zegt Jan Vanthournout, senior legal manager bij SD Worx. “Dat is ook zo voor het ‘gewone’ pensioen. De arbeidsovereenkomst eindigt dus niet automatisch op het moment dat werknemers de pensioenleeftijd bereiken. Maar vanaf de wettelijke pensioenleeftijd – vandaag is die 65 jaar – wordt het gemakkelijker voor werkgevers om werknemers te ontslaan. De opzegperiodes worden ingekort tot 26 weken of 6 maanden. Vaak hebben die oudere werknemers veel anciënniteit opgebouwd, wat het duur maakt om hen te ontslaan. Ook de sociale bescherming voor vakbondsvertegenwoordigers valt weg. Die versoepeling van de opzegperiodes geldt niet voor vervroegd pensioen. Als de werkgever een werknemer vervroegd met pensioen wil sturen, tegen de zin van de werknemer, dan wordt het een gewoon ontslag met de normale opzeg.

“Ook als een bedrijf werknemers vervroegd wil laten vertrekken, nog voor er sprake kan zijn van vervroegd pensioen, moet de werknemer expliciet instemmen met het concept dat hij niet meer zal werken. Vaak zal het loon ook lager zijn. Zowel de arbeid als het loon maakt integraal deel uit van de arbeidsovereenkomst.”

Marjan Maes, professor en pensioenexpert aan de KU Leuven, merkt op dat de publieke sector helemaal anders in elkaar zit dan de privésector. “Het statuut van ambtenaren stopt wel op een bepaalde leeftijd. Zo worden professoren bijvoorbeeld automatisch professor emeritus vanaf 65 jaar. Voor federale en Vlaamse ambtenaren bepaalt het statuut dat zij een aanvraag kunnen doen om nog een jaar langer te blijven werken, maar dat is een gunst en geen recht. Contractuelen mogen wel blijven verder werken na hun 65ste.”

2. Zijn er nog veel regelingen om vervroegd en volledig te stoppen met werken?

“In de publieke sector is er geen nood aan vertrekregelingen zoals bij ING België. Er zijn daar genoeg regelingen om mensen vroeger te laten vertrekken”, meent Marjan Maes. “Het gaat om zaken zoals disponibiliteit, terbeschikkingstelling, verlof voor pensioen (VVP). Al die regelingen zijn enigszins te vergelijken met SWT voor de private sector.” SWT staat voor stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag, een regeling die in de plaats kwam van het brugpensioen.

In de privésector zijn er een beperkt aantal beroepen, die onder bepaalde voorwaarden al vroeger recht kunnen geven op een uitkering voor vervroegd pensioen. “Het gaat om heel specifieke pensioenstelsels voor mijnwerkers die al meer dan twintig jaar dienst op de teller hadden voor 2012, de zeevarenden en de leden van het vliegend personeel van de burgerluchtvaart”, somt Maes op.

3. De wetgever wil dat we langer werken. Waarom laat de overheid dan nog steeds zulke vertrekregelingen toe?

ING België deed in 2016 al een keer iets soortgelijk. De bank doorkruiste met die vertrekregeling de plannen van de regering om mensen langer aan het werk te houden. Waarom heeft de wetgever toen niet beslist zo’n vervroegde vertrekregelingen onmogelijk te maken? “Daar is zeven jaar geleden een relletje rond geweest”, weet Jan Vanthournout. “Dat is uitgemond in steekvlamwetgeving. Als werkgevers iemand thuis willen laten zitten vanaf een bepaalde leeftijd, dan moeten ze sindsdien een activeringsbijdrage betalen. Dat is een speciale bijdrage aan de sociale zekerheid. Die moet enkel betaald worden als de werknemer een heel kwartaal vrijgesteld is van prestaties. Als de werkgevers die werknemers één keer per kwartaal terugroepen of vragen om betaalde vakantiedagen op te nemen in elk kwartaal, dan is die bijdrage niet verschuldigd. Er zijn met andere woorden uitzonderingen.”

De regering zou de wetgeving gemakkelijk kunnen aanpassen. Vanthournout vindt het een symbolisch dossier. “De Belgische staat wordt hier geen oor aangenaaid. De werkgever betaalt loon en sociale bijdragen voor die mensen. De overheid betaalt geen uitkering. Het is wel een slecht signaal.”

4. Heeft zo’n vervroegd vertrek impact op uw wettelijk pensioen?

“De maatregel zal wel zo uitgekiend zijn dat die geen impact heeft op het wettelijk pensioen van de betrokken werknemers bij ING België”, denkt Vanthournout. De banksector betaalt goed en het loon van de meeste werknemers zal een eind boven het loonplafond zitten. Dat betekent dat zij voor een deel van hun loon geen bijkomende pensioenrechten meer opbouwen. De werkgever betaalt wel nog sociale bijdragen op dat gedeelte van het loon.”

5. Wat betekent vroeger stoppen met werken voor uw aanvullend pensioen?

Volgens Vanthournout kan een regeling voor vervroegd vertrek wel een impact hebben op het aanvullend pensioen. “Als de stortingen voor aanvullend pensioen op de een of andere manier berekend worden op basis van het loon, dan weet ik niet of de werkgever dat zomaar kan repareren met bijkomende stortingen.” Maes wijst erop dat de fiscus almaar strenger toekijkt op de notie ‘effectief actief’. “Bij de uitbetaling van het aanvullend pensioen houdt de Belgische staat normaal een belasting van 10 procent in, als u effectief actief bent gebleven tot de leeftijd van 65 jaar. Als de fiscus lastig doet voor werknemers die met SWT thuis zitten, zonder dat ze nog beschikbaar zijn voor een job, dan lijkt het me logisch dat de fiscus hierover ook lastig kan doen.” Dat zou kunnen betekenen dat het aanvullend pensioen zwaarder belast wordt.