‘OPEC is de enige die aan rekeningrijden doet’

“Een verhoging van de olieprijzen is een platte belastingverhoging die het fileprobleem niet zal oplossen”, zegt Daan Killemaes, hoofdredacteur van Trends. Volgens hem biedt rekeningrijden wel een oplossing.

Er hangen de automobilist sinds deze week twee nieuwe belastingen boven het hoofd. Een goede en een slechte, maar beide belastingen houden elkaar niet in evenwicht. De uitvoering van de goede belasting laat op zich wachten, terwijl de slechte meteen geïnd wordt.

De slechte belastingverhoging komt van de OPEC, die woensdag vrij verrassend tot een akkoord kwam om de olieproductie te beperken. Saudi-Arabië draaide in 2014 de kraan open in een gevecht om marktaandeel, maar is nu de drijvende kracht achter de productiebeperking. Een akkoord werd ook mogelijk door de steun van niet-OPEC-leden zoals Rusland.

De prijs van een vat ruwe olie schoot meteen hoger tot ongeveer 50 dollar per vat. Die prijsverhoging zal zich vertalen in hogere prijzen aan de pomp. Hogere olieprijzen zijn daarom een belastingverhoging die niet geïnd wordt door de eigen overheid, maar door de OPEC. In die zin is het een slechte belastingverhoging. Er lekt inkomen weg naar het buitenland, wat weegt op de binnenlandse koopkracht. De stijging van de inflatie die gepaard gaat met de hogere olieprijs, is ook een slechte vorm van inflatie omdat ze te wijten is aan hogere kosten die de concurrentiekracht aantasten.

Toch is er nog geen reden voor paniek. Het OPEC-akkoord zal eerder een nieuwe crash van de olieprijs voorkomen dan dat het de voorbode is van fors hogere olieprijzen. De internationale oliemarkt blijft kampen met een overaanbod. Sinds 2014 had de OPEC de productie met ruim 10 procent opgedreven. Daar wordt nu slechts een derde van teruggenomen. Bovendien valt het af te wachten in welke mate het akkoord ook uitgevoerd wordt. Bij veel OPEC-leden zal de verleiding groot zijn om toch meer op te pompen dan was afgesproken.

De goede belastingverhoging die de automobilist boven het hoofd hangt, is het rekeningrijden, ook voor personenwagens. Dat is een goede belasting omdat het netto-effect voor de economie positief is. Rekeningrijden, of het belasten van het gebruik van wegeninfrastructuur in de spits, is op dit moment de meest efficiënte manier om het fileprobleem aan te pakken. Op die manier kan ze een pak efficiëntiewinsten opleveren voor de economie. De opbrengst van die belasting vloeit bovendien niet naar het buitenland, maar naar de overheid.

De beste bestemming van de opbrengst is een verdere verlaging van de lasten op arbeid. Het kan niet de bedoeling zijn werken financieel onaantrekkelijker te maken door de pendelaar die over weinig alternatieven beschikt een extra belasting in de maag te splitsen. De uitvoering van deze belasting laat echter op zich wachten. Er lijkt een politieke meerderheid gevonden om rekeningrijden in te voeren, maar dan ten vroegste in de volgende legislatuur. Dat is tijdsverspilling. De enige die deze week aan rekeningrijden deed, is dus de OPEC, maar helaas is haar zet een platte belastingverhoging die het fileprobleem niet zal oplossen.