Nieuwe generatie barcodes kan meer informatie bevatten

De klassieke barcode bestaat een halve eeuw. Zonder de streepjescode zouden consumenten niet zo vlot kunnen betalen en bedrijven hun voorraad niet zo nauwkeurig kunnen beheren. De ngo achter de barcode lanceert nu de volgende generatie, met vormpjes in de plaats van streepjes en aangepast aan de gedigitaliseerde wereld.

Op 3 april 1973 bereikten de industrieën een internationaal akkoord over een standaard voor productidentificatie: de barcode. De voortrekkers die de streepjesstandaard ontwikkelden, fuseerden later tot GS1, een wereldwijde onafhankelijke non-profitorganisatie. Dankzij de GS1-standaarden kan een product met een eenvoudige scan van zijn identificatienummer door de hele toeleveringsketen gevolgd worden. Van grondstof tot consument, of van landbouwer tot bord maken barcodes en hun onderliggende gegevens aanvoerketens efficiënter en transparanter.

Vandaag roept GS1 de bedrijven op om vanaf 2027 over te stappen op een nieuwe generatie barcodes. Die zullen het uiterlijk hebben van een QR-code en gelinkt zijn met het internet. “Die barcode biedt meer voordelen voor consumenten, handelaars en producenten”, verduidelijkt Jan Somers, de CEO van GS1 Belgilux. “Hij vormt een link naar de digitale wereld en kan via een webpagina of een onlinedatabase veel meer informatie over producten weergeven. Denk aan de herkomst van een product, informatie over allergenen, of het biologisch is, hoe het gerecycleerd kan worden en hoe het zit met de ecologische voetafdruk.”

Consumentenbetrokkenheid en circulaire troeven

Concreet worden twee nieuwe varianten uitgerold. De GS1 Empowered QR-codes en de GS1 DataMatrix, die nu al in de vorm van blokjes te vinden is op geneesmiddelen op voorschrift. Die vierkante codes hebben het voordeel dat ze veel meer informatie kunnen bevatten. Ze bieden toegang tot grote hoeveelheden betrouwbare gegevens voor bedrijven, consumenten, patiënten en regelgevende instanties. Consumenten kunnen die code uitlezen met hun smartphone en zo informatie over een product opvragen. Die krijgen ze te lezen via aan de code gekoppelde webpagina’s.

Denk aan informatie zoals de samenstelling van een product, of het al dan niet statiegeld bevat, tot aanbevelingen over de beste manier om het product na gebruik weg te gooien of te recycleren. “Op basis van datagestuurde informatie kunnen we ervoor zorgen dat een product meerdere levenscycli heeft en zo bijdraagt tot de circulaire economie”, klinkt het. “Zo wordt het eenvoudiger om het product te hergebruiken, te herstellen of te recycleren.” De bedoeling is consumenten met de nieuwe codes en de daaraan gekoppelde gegevens weloverwogen beslissingen te helpen nemen over wat ze kopen en gebruiken.

Minder voedselverspilling en praktische voordelen

De barcode 2.0 kan bovendien een hulpmiddel zijn in de strijd tegen voedselverspilling. Ze kan worden gebruikt om te informeren naar de houdbaarheidsdatum van een product, waardoor bij de kassa automatische kortingen toegepast kunnen worden op producten die bijna vervallen. “Veel retailers kleven vandaag manueel kortingstickers op producten die hun vervaldatum naderen. Dat zal met de nieuwe barcodes niet langer nodig zijn”, verduidelijkt Jan Somers. “Via hetzelfde systeem zullen producten bij het afrekenen aan de kassa ook tegengehouden kunnen worden: denk aan producten die gekoppeld zijn aan terugroepacties.”

De nieuwe barcodetypes bevatten ook nog andere praktische voordelen voor fabrikanten. Zo kan één enkele digitale link informatie in verschillende talen verstrekken, zodat bedrijven hun etiketten niet hoeven te overladen met tekst. “Dat etiket dreigt vandaag soms een striptekening te worden. Zeker voor kleine of compacte producten, waarop hoe dan ook al weinig etiketruimte overblijft, is de nieuwe barcode een welkome oplossing”, zegt Jan Somers. “Nieuwe Europese regels staan producenten van wijnen en sterkedrank eind dit jaar bijvoorbeeld toe om over de ingrediënten en de nutriënten in hun flessen digitaal te communiceren.”

Vandaag en morgen

De nieuwe barcode is een belangrijke stap naar de verdere digitale transformatie en het digitaal beschikbaar maken van meer gegevens, zowel in de code zelf als via een digitale verbinding met het internet. In België en Luxemburg is de overgang al begonnen. “Voor geneesmiddelen is de GS1 DataMatrix al verplicht en wordt hij gebruikt door farmaceutische bedrijven zoals Johnson & Johnson”, zegt Jan Somers. “In de retailsector gebruikt Colruyt de GS1 DataMatrix voor zijn producten met een variabel gewicht, zoals vlees, kaas, groenten en fruit.”

Vereist de nieuwe barcode veel extra investeringen voor fabrikanten, retailers en magazijnen? Kassasystemen en scannersoftware zullen daartoe wereldwijd immers aangepast dienen te worden. “Die zaken krijgen hoe dan ook al regelmatig een update of zijn na een aantal jaren aan vervanging toe”, zegt Jan Somers. “Sommige scanners kunnen nu al werken met de nieuwe codes. Wanneer retailers vandaag nieuwe toestellen bestellen, ontvangen ze compatibele 2D-hardware (zie kader). Voor de consument zijn er geen extra investeringen: die neemt gewoon zijn smartphone.”

Jan Somers sluit bovendien niet uit dat retailers ook in informatieschermen met een scanner in de winkels zullen voorzien voor klanten die liever zonder smartphone shoppen of digitaal minder bedreven zijn.