‘Naar negatieve samengestelde intrest’

“Als we toelaten dat men kan ontsnappen aan de negatieve rente, werkt dat instrument niet”, zegt publicist Paul Huybrechts

Albert Einstein noemde de samengestelde intrest het achtste wereldwonder. “He who understands it, earns it, he who doesn’t, pays it.” Het wonder komt erop neer dat je in een langetermijnbelegging jaarlijks intresten op eerdere intresten ontvangt en dat de effecten van die accumulatie spectaculair kunnen zijn. Wie gedurende dertig jaar 100 euro per maand spaart tegen een rente 4 procent verdubbelt het totale nominale bedrag dat hij investeert: 36.000 (30 keer 100 maal 12) wordt 73.612 euro. Wie dat tegen 0,5 procent doet, moet het na dertig jaar stellen met 40.241 euro, een schamele winst van 4000 euro.

Met het uitsterven van de intresten lijkt ook de samengestelde intrest einde verhaal. Op een derde van de uitstaande staatsschulden van de OESO-landen wordt geen intrest meer betaald, meer nog, veel intresten zijn negatief. Bij nul intrest is de samengestelde intrest inderdaad dood, maar bij negatieve intresten speelt de samengestelde intrest omgekeerd. De arme pensioenspaarder uit ons voorbeeld houdt dan niet 36.000 euro over, maar bij een rente van -2 procent amper 27.700 euro. Bij -5 procent wordt zijn nominale inbreng gewoon gehalveerd. Dan is het bidden dat elke inflatie dertig jaar lang uitblijft.

Zijn de negatieve intrestvoeten een sluipende devaluatie van de staats- en anders schulden? En zit daar een bewuste wil achter? Het is voor gewone stervelingen altijd gissen wat the powers that be in de coulissen bekokstoven. Als ze al iets bekokstoven. Soms lijkt het alsof gezaghebbende opiniemakers worden uitgestuurd om een ingreep of een maatregel acceptabel te helpen maken. De geesten kunnen dan rijpen.

Zo is de idee dat we cash moeten afschaffen, al een tijdje aan een opmars bezig. We zouden beter alleen nog digitaal betalen, heet het. Dat zou alle zwartwerk en veel criminele en terroristische activiteiten onmogelijk maken. En het zou een fabelachtige zegen zijn voor de schatkisten. Twee weken geleden pleitte de Amerikaanse econoom Kenneth Rogoff simultaan in bijna alle Europese kranten voor het maximaal elimineren van cash, op wat muntjes na. Promootte Rogoff daarmee zijn jongste boek The curse of cash? Of was hij de woordvoerder van een mysterieuze policy community, een kring van gelijkgestemde prominenten die er _ in tegenstelling tot het gros van onze politici _ echt toe doen in de wereld?

Rogoff windt er in de vele interviews geen doekjes om. Het zou kunnen, zo redeneert hij, dat we in een volgende recessie de rente diep onder nul moeten laten dalen. Als je voortgaat op een voetnoot bij een recente toespraak van Fed-voorzitster Janet Yellen, is -5 procent inderdaad niet uitgesloten. Die volgende recessie is in de komende drie jaar cyclisch onvermijdelijk. Als het verleden ons iets leert, is dat een rentedaling met 550 basispunten, 5,5 procent mogelijk is. Vanaf het huidige negatieve of misschien iets verhoogde rentepeil.

Het probleem is dan dat spaarders, zoals de Zwitsers (waar de centrale rente al -0,75% bedraagt), hun cash gaan aanhouden in bankbiljetten. Vandaag is een biljet van 1000 Zwitserse frank een gegeerd beleggingsinstrument. Daarmee ontsnappen beleggers aan de negatieve samengestelde intrest. Dat, zegt Rogoff, moet door de afschaffing van biljetten onmogelijk worden gemaakt. Als we toelaten dat men kan ontsnappen aan de negatieve rente, werkt dat instrument niet. Zo wordt de financiële repressie natuurlijk politieke repressie. De groep weerspannigen die door de Clintons van ons establishment als zielenpoten worden weggezet, kan dan nog aangroeien. Op bladzijde 330 van de catalogus van de tentoonstelling Voor God en Geld stelt Fernand Huts vast: “In de financiële omgeving is de burger helemaal het noorden kwijt… De eerste slachtoffers zijn de voorzichtige spaarders, de gepensioneerden en de beleggers van contanten.” Hij zegt dat na een hoofdstuk dat is getiteld De Ondergang.