‘Meme-aandelen veranderen alles’

‘Stammentwisten, vals nieuws en echokamers zijn vorig jaar ook overgeslagen naar de financiële markten’, zegt CEO van Vanbreda Risk & Benefits Pedro Matthynssens.

Meme-aandelen? Nee, dat zijn geen grootmoederaandelen, het zijn aandelen die op het internet viraal gaan en waarvan de prijs pijlsnel omhoogschiet omdat mensen over elkaar heen struikelen om ze te kopen. In januari 2021 steeg de koers van een op de Nasdaq-beurs noterend bedrijf dat videospelletjes ontwikkelt maar liefst 2.700 procent in twintig dagen. Iets vergelijkbaars gebeurde met een Amerikaanse filmgroep, een bedrijf dat fitnesstoestellen maakt, een bedrijf gespecialiseerd in binnenhuisdecoratie en een autoverhuurder. De handelaars kopiëren blindelings elkaars gedrag. Als die beleggers bovendien vernemen dat de professionele hefboomfondsen om een goede economische reden wedden op een koersverlaging, beschouwen ze dat als een extra uitdaging om net dat aandeel de hoogte in te jagen. Het doet me denken aan het verhaal van de twee handelaars die hetzelfde stuk kledingstof telkens aan elkaar verkopen tegen een steeds hogere prijs, tot een van de twee aan een derde verkoopt… om van de ander het verwijt te krijgen dat ze toch samen rijk aan het worden waren.

Sommige onlinebeursplatformen voeren gratis beursorders uit of vergoeden particulieren zelfs om handel te drijven. Nochtans verwacht u wellicht ook dat een particulier net kosten moet betalen om een aandeel te kopen of te verkopen. Maar het kan nu dus andersom: een intermediair die particulieren betaalt voor hun stroom beursorders. Met een app op een smartphone kunt u tegenwoordig een aandeel op de beurs kopen of verkopen. Het bedrijf achter de app geeft het beursorder door aan een bank – of beter gezegd: verkoopt het order aan een bank en ontvangt daarvoor een commissie. De bank zoekt de beste manier om het order uit te voeren: het snelst, het goedkoopst of met de hoogste slaagkans. Vervolgens rekent de bank af met het bedrijf achter de app, waarna het bedrijf dat bedrag gratis op de rekening van de cliënt plaatst en eventueel nog een deel van de commissie met hem deelt. En dat zet alles op zijn kop. Iets wat vroeger geld kostte, daar verdient u voortaan mee.

Stammentwisten, vals nieuws en echokamers – gevoerd in en gevoed door de digitale wereld waarvan de impact nauwelijks te overzien is in de Amerikaanse politiek – zijn vorig jaar ook overgeslagen naar de financiële markten. Donald Trump, die de sociale media bespeelt als geen ander, deed er vorige maand nog een schepje bovenop. Hij positioneerde zijn Media and Technology Group als zijn eigen toekomstige socialemediaplatform en bracht het naar de beurs via een SPAC – een beursgenoteerde lege huls. Trump kondigde aan dat een vertrouweling van hem in het Congres, die een verleden als zuivelboer heeft, het bedrijf zou gaan leiden. Waarna het aandeel een hype werd en de koers verzesvoudigde.

De gedragseconomie kan anno 2021 een extra hoofdstuk schrijven over hoe de waarde van een aandeel soms wordt bepaald door de aandacht die het krijgt op sociale media, in Google-zoekopdrachten, berichtgeving en internetdebatten. Feitelijke en fundamentele informatie over het bedrijf doen er dan niet echt meer toe. Internetbeurshandel maakt speculeren op aandelen gratis. Tot de bom barst.

De term midcap, die verwijst naar middelgrote beursgenoteerde bedrijven, kreeg in Amerika onlangs het gezelschap van mad cap. De Europese Commissie wil graag beletten dat het Amerikaanse fenomeen van meme-aandelen en mad caps naar Europa overwaait. Het plan is om de Europese beurshandelsplatformen te verbieden beursorders te verkopen of individuen te betalen om beurshandel te drijven. Als de Europese Commissie haar zin krijgt, zullen meme-aandemen bij ons misschien toch gewoon grootmoederaandelen zijn.