‘Legt de oorlog de cryptomarkt aan banden?’

Voor het eerst in de geschiedenis spelen digitale valuta een hoofdrol in een oorlog, zegt Pedro Matthynssens, CEO van Vanbreda Risk & Benefits.

Op donderdagochtend 3 maart nam ik in Londen door een staking in de metro een Uber-taxi. Op de radio hoorde ik een bitse discussie over de laksheid waarmee de Britse overheid de Russische oligarchen aanpakt. Ze zouden zelfs op voorhand gewaarschuwd zijn dat hun vermogen in Londen bevroren zou worden, waardoor ze het tijdig konden omzetten in cryptomunten.

Voor het eerst in de geschiedenis spelen digitale valuta een hoofdrol in een oorlog. Opvallend is dat zowel vriend als vijand er heil in zoekt. Amper zes dagen voor de Russische invasie maakte het parlement van Oekraïne digitale valuta legaal. Dat deed het door lokale technologiebedrijven, die actief zijn in de handel van digitale munten, van overheidswege te beschermen. De lokale munt, de grivna, was in de drie maanden voor de invasie met meer dan 10 procent in waarde gedaald. Het functioneren van lokale banken werd stilaan onzeker door voortdurende cyberaanvallen. Om die reden wilde de overheid een alternatief promoten. De minister van Digitale Transformatie duwde de beslissing er op de valreep door.

Gelukkig maar, want de Oekraïense burgers raken nu nog moeilijk aan hun eigen geld, laat staan aan buitenlands geld. Velen wisselen hun grivna’s om in bitcoins. Dat geeft hun meer financiële vrijheid en de zekerheid dat Rusland niet aan hun financiële middelen kan raken. De grote volatiliteit van de digitale munten weegt niet op tegen het voordeel van de bescherming die ze bieden. De koersen van de digitale valuta zijn sinds het uitbreken van de oorlog overigens gestegen. Een klein geluk bij een groot ongeluk voor het Oekraïense volk.

Eén week in de oorlog heeft het land al voor 50 miljoen euro aan humanitaire steun gekregen uit het buitenland, in cryptomunten. Buitenlanders deden 100.000 giften door virtueel geld over te maken naar de digitale portefeuille van Oekraïne. Daarnaast denkt de Oekraïense minister van Digitale Transformatie eraan non-fungible tokens (NFT’s) te verkopen, om geld in te zamelen. NTF’s zijn unieke digitale eigendomscertificaten, die de eigendom van digitale kunstobjecten aantonen. Een lid van de Russische punkrockband Pussy Riot verkocht zo voor het goede doel een digitale Oekraïense vlag voor meer dan 6 miljoen euro.

Maar ook de Russen hebben de financiële vrijheid en blijheid van de digitale munten ontdekt. Terwijl de koers van de roebel implodeert door de internationale sancties, zijn de Russische man en vrouw in de straat meer dan alle andere burgers in de wereld bereid fiatgeld in digitale munten om te zetten. Vooral de rijke Russen zijn er als de kippen bij om hun kapitaal in te wisselen voor bitcoins. Zo zouden ze de persoonlijke sancties weleens kunnen omzeilen. Met hun cryptogeld op zak steken ze de landsgrenzen over. De eerste Russische oligarchen hebben zich al aangemeld in Dubai, om daar met bitcoins luxewoningen te kopen. Wie betaalt in cryptomunten, hoeft zich zelfs niet te identificeren.

Digitale munten doen het doorgaans goed in financiële crises. Intussen gaan evenwel stemmen op om – net als op de reguliere financiële markt – ook op de cryptomarkt strengere regelgeving te introduceren. Zo vroeg de vicepremier van Oekraïne onlangs nog beperkingen in te voeren voor de Russen op de cryptomarkt. Overheden wereldwijd moeten met lede ogen vaststellen dat ze geen controle hebben over het gebruik van cryptomunten.

De vakbond van de Londense Underground betreurt het wellicht dat de efficiëntie van digitale innovaties als Uber het effect van een algemene staking ondergraaft. Maar vergeet niet dat de chauffeurs van Uber vandaag nog rondrijden, omdat ze zich sinds kort ook moeten houden aan de Londense regelgeving. Wordt hetzelfde principe binnenkort ook toegepast op platformen voor digitale munten?