Lage schenkbelasting: ‘verleidelijk, maar voorzichtigheid geboden’

Volgens Sven Hubrecht, expert erfbelasting bij financiële planner Optima, zijn de nieuwe regels voor de Vlaamse schenkbelasting geen hoeraverhaal over de hele lijn.

De nieuwste cijfers over schenkingen bewijzen het: sinds de Vlaamse overheid op 1 juli 2015 de Vlaamse schenkbelasting voor vastgoed verlaagde, stijgt hun aantal fors. Werden er in juli nog 738 schenkingen geregistreerd, dan steeg dat al naar 2.235 in december 2015. Het is logisch dat het lagere tarief de drempel verlaagt, maar toch is er voorzichtigheid geboden: de nieuwe regels zijn geen hoeraverhaal over de hele lijn.

De schenkbelasting goedkoper, groener en eenvoudiger maken: dat was de doelstelling van Vlaams minister Annemie Turtelboom (Open VLD) toen ze in juli vorig jaar de belasting verlaagde. Eenvoudiger werd het in elk geval: er zijn nu nog maar twee soorten tarieven in plaats van twee. Het goedkoopste tarief is voor schenkingen tussen grootouders, ouders en kinderen of tussen echtgenoten en tussen samenwonenden. Het duurdere tarief geldt voor alle andere relaties.

Dat het fors goedkoper werd voor schenkingen binnen de familie, vertaalt zich in de cijfers: met meer dan 2.200 schenkingen in december is duidelijk dat het een populaire techniek is geworden. Maar net daar ligt een gevaar: de kans bestaat dat de fiscale opbrengsten sterker dalen dan verwacht en dat de overheid de huidige regeling weer aanpast.

Valkuilen

Het lijkt dan ook op het eerste gezicht beter om onmiddellijk gebruik te maken van de huidige tarieven, maar de grote vraag is of dat wel zo slim is. Want successieplanning gaat om veel meer dan alleen het besparen van erfbelasting. Wie een schenking wil doen, moet zich eerst en vooral afvragen of dat past in zijn plannen en of het ook echt gemoedsrust schenkt. De schenking moet dan ook passen in het globale successieplan. Onze praktijkervaring leert dat men soms het totaalplaatje uit het oog verliest. Een voorbeeld? Het ene kind kreeg een onroerend goed als ‘voorschot op erfdeel’, het andere ‘buiten erfdeel’. Die technische vergissing maakt zeker bij grote bedragen als vastgoed een enorm verschil in de latere erfenis.

Tweede valkuil is de vergroening van de schenkbelasting. Wie zich ertoe verbindt om binnen de vijf jaar na de schenking te renoveren om de energieprestaties te verbeteren, bijvoorbeeld door te isoleren, geniet van lagere tarieven. Klinkt goed, maar je kan je gemakkelijk laten vangen als je niet goed oplet. Want terwijl de schenkbelasting van toepassing is op alle onroerende goederen in binnen- en buitenland, geldt die bijkomende verlaging alleen voor het Vlaams Gewest. Daar komt nog bij dat de werken door een erkende aannemer moeten worden uitgevoerd, waardoor de doe-het-zelvers benadeeld zijn.

Het aantrekkelijke tarief voor renovatie trekt wellicht nog meer schenkers over de streep, maar toch is het raadzaam om goed na te denken. Installeer je bijvoorbeeld een warmtepomp? Dan moet je rekening houden met de bijkomende energieheffing op elektriciteit die in werking treedt op 1 maart 2016. Die heffing zou de bijkomende verlaging van de schenkbelasting na verloop van jaren wel eens volledig kunnen uitvagen.

Een andere valkuil van de belastingverlaging is de tarificatie: het voordeel is het grootst bij de duurste huizen en appartementen. Voor een bescheiden schenking in rechte lijn, met een waarde van 150.000 euro, is er zelfs geen bijkomende tariefvermindering mogelijk. Onze vrees is dan ook dat de fiscale incentives weinig effect zullen hebben. Als twee ouders samen een huis van 300.000 euro aan één kind schenken, of een huis van 600.000 euro aan twee kinderen, dan schenkt elke ouder 150.000 euro en hebben ze geen recht op een bijkomende tariefvermindering. En dat terwijl de energetische renovatie of verhuring met een conformiteitsattest, ook voor bescheiden woningen, toch net de doelstelling van de extra tariefverlaging was?

Laat er geen misverstand over bestaan: de hervorming van de Vlaamse schenkbelasting voor vastgoed is een verbetering tegenover vroeger. Maar er is nog ruimte voor verdere verbetering, vooral door de inconsequenties in de bijkomende tariefverlagingen op te lossen. Dat het Brussels Gewest de Vlaamse regeling zo goed als kopieerde maar die extra verlaagde tarieven liet voor wat het was, spreekt boekdelen.

Sven Hubrecht, expert erfbelasting bij financiële planner Optima