Kunnen duurzame beleggers hun slag thuishalen in 2017?

De redactie vroeg aan twaalf Belgische strategen en economen wat zij de beleggingsthema’s voor 2017 en de komende jaren vinden. We geven u hier gratis en voor niets de argumenten en de tips van de specialisten.

Als zelfs een webwinkel als Zalando al aanduidt of kledij duurzaam is of niet, dan besef je dat de consumenten voor hun aankopen rekening beginnen te houden met meer dan de prijs en het gebruiksgemak alleen. De consument heeft uiteindelijk het laatste woord. Als de consumenten enkel nog producten kopen die op een maatschappelijk verantwoorde manier gemaakt zijn, dan zullen de producenten noodgedwongen volgen. Zover is het echter nog lang niet.

Beleggers oefenen wel meer druk op de bedrijven uit. Het valt ook op dat steeds meer huizen zich proberen te onderscheiden op het gebied van duurzame beleggingen. Alleen al in eigen land waren er een aantal opmerkelijke initiatieven.

Bij BNP Paribas Fortis Private Banking kregen alle private bankiers een jaar geleden met Nieuwjaar een horloge met windmolens op de wijzerplaat en wieken als wijzers om hen eraan te doen denken in de eerste plaats duurzame oplossingen voor te stellen aan de klanten. 80 procent van het mediabudget ging het afgelopen jaar naar campagnes die BNP Paribas Fortis Private Banking verbonden met duurzaam beleggen.

De top van KBC formuleerde in september de doelstelling het aantal duurzame fondsen in het gamma te verdubbelen en ook het personeel wordt aangemoedigd duurzame oplossingen aan de klanten voor te stellen. Bank Delen is bezig met een duurzaamheidsbeleid voor alle fondsen, dat in 2017 van kracht zou worden. En ga zo maar door.

“Sinds de klimaatconferentie in Parijs zien we bij beleggers een toegenomen interesse in de CO2-voetafdruk van de bedrijven in hun portefeuille”, zegt Koen Van de Maele, co-strateeg bij Candriam. “Ze willen ook weten hoe beleggingsfondsen hun aandeelhoudersplichten vervullen, hoe ze stemmen op algemene vergaderingen, enzovoort. Bedrijven die de nadruk leggen op duurzame en verantwoorde businessmodellen zullen aan belang winnen en een hogere waardering op de beurs krijgen.”

Ook Etienne de Callataÿ, de hoofdeconoom van Orcadia Asset Management, dat zich profileert als een duurzame speler, ziet “een groeiende aandacht voor de kwaliteit van economische groei”. Hij vindt dat aandacht voor maatschappelijk verantwoordelijke beleggingen de risico’s in een portefeuille verminderen.

Rendement

Het verkooppraatje van de fondsenhuizen luidt tegenwoordig dat duurzaam beleggen niet ten koste van het rendement moet gaan. Sommige gaan nog een stapje verder en zeggen dat duurzaam beleggen op de lange termijn zelfs meer rendement moet opleveren. De indexenuitbater MSCI lanceerde op 28 september 2007 indexen met een duurzaamheidsfilter. De MSCI World SRI Index (3,54% jaarreturn sinds de lancering) en MSCI World ESG Index (3,13%) deden het de voorbije negen jaar nipt beter dan de MSCI World Index (3,11%). SRI is strenger dan ESG en staat voor Socially Responsible Investing. Nu moeten we er eerlijkheidshalve wel bij vertellen dat notoir vervuilende sectoren zoals olie en gas de voorbije jaren op apegapen lagen.

Bij de MSCI Emerging Markets (-0,44% sinds de lancering) zijn de resultaten veel spectaculairder. De ESG- en de SRI-varianten haalden een gemiddeld jaarlijks rendement van respectievelijk 4 en 2,05 procent sinds 28 september 2007.

Guy Janssens, de SRI-specialist van BNP Paribas Fortis Private Banking, legt uit dat de normen van de overheid, de beleggers en de consumenten in westerse landen sowieso al hoger liggen. Westerse bedrijven geraken liever niet verwikkeld in grote milieuschandalen of berichten over slechte arbeidsomstandigheden. Het Volkswagen-schandaal leert ook dat bedrijven er niet zomaar mee wegkomen als ze de normen niet respecteren. “In de minder ontwikkelde landen houden bedrijven minder rekening met duurzaamheidscriteria. Bedrijven uit de groeilanden die meer toekomstgericht zijn, lopen minder risico en leveren potentieel een hoger rendement op dan bedrijven die de focus leggen op de korte termijn”, legt Janssens uit.

De dataleverancier Morningstar screent sinds begin dit jaar de portefeuilles van beleggingsfondsen op duurzaamheid. In plaats van sterren krijgen de fondsen planeten om aan te duiden hoe duurzaam ze zijn. Morningstar baseert zich op de analyses van Sustainalytics, dat de prestaties van bedrijven beoordeelt op ESG-criteria. ESG staat voor milieu (environmental), maatschappij (social) en deugdelijk bestuur (corporate governance). De meeste grote, internationale fondsenhuizen hebben hun eigen analisten om duurzaamheidsscores te kleven op bedrijven.

We moeten er wel bij zeggen dat iedereen zijn eigen criteria voor duurzaamheid hanteert. Er is dan ook op elke analyse kritiek te geven. Voor de ene gaan bepaalde criteria niet ver genoeg, voor de andere gaan ze te ver. Morningstar werkt bijvoorbeeld met gemiddelde scores voor de bedrijven in portefeuille en dat kan ervoor zorgen dat een fonds met aan de ene kant zeer ecologische bedrijven en aan de andere kant zeer vervuilende bedrijven beter presteert dan een fonds dat bijvoorbeeld alle zeer vervuilende bedrijven uitsluit.

Voor wie echt all the way wil gaan, is de Nederlandse Triodos Bank eigenlijk de enige bank waar u terechtkunt. De bank belooft dat uw spaargeld enkel organisaties en ondernemingen financiert die ondernemen met respect voor mens en milieu. Ze hebben enkele beleggingsfondsen, waarvan de naam altijd met Triodos begint en die u overigens ook bij andere banken en brokers kunt verkrijgen.

In de vier fondsen die Triodos aanbiedt op zijn website, vonden we maar twee Belgische bedrijven terug: IBA en MDxHealth. Beide biotechnologiebedrijven zijn op hun eigen manier bezig met de behandeling van kanker. Het Deense Novo Nordisk, het nummer één in de behandeling van diabetes, vinden we eveneens terug in de portefeuilles van Triodos. Als u overweegt rechtstreeks in die bedrijven te investeren, weet dan wel dat met biotechnologie altijd een groter dan gemiddeld risico is gemoeid.

De Belgische overheid krijgt van Triodos ook het label ‘duurzaam’, want er zitten Belgische overheidsobligaties in het obligatie- en het gemengde fonds van de bank. Een ander Belgische bedrijf dat erom bekendstaat duurzaamheid hoog in het vaandel te dragen, is Colruyt. De materiaaltechnologiegroep Umicore recycleert dan weer oplaadbare batterijen, recupereert metalen uit elektronica, enzovoort, en werkt op die manier mee aan een betere wereld.

Trackers en fondsen

Er bestaan trackers die geënt zijn op de duurzame indexen van MSCI. Als u de zoektermen SRI of ESG combineert met ETF, zult u een lijstje krijgen van de duurzame trackers die bij uw broker voorhanden zijn.

Het universum van actief beheerde beleggingsfondsen is heel uiteenlopend. Er zijn fondsen die kiezen voor een zogenaamde ‘best in class’-benadering. Zij selecteren de bedrijven die in een sector het beste scoren. Andere beheerders sluiten bepaalde sectoren volledig uit omdat ze te vervuilend zijn.

Er zijn daarnaast ook beleggingsfondsen die investeren in bedrijven die werken aan innovatieve oplossingen voor maatschappelijke problemen, zoals de klimaatverandering of de schaarste van drinkbaar water. In dat rijtje past bijvoorbeeld Quest Cleantech B van de gelijknamige Belgische beheersmaatschappij. In 2015 blonk Quest uit in zijn categorie. Dit jaar staat het fonds nog maar net positief. Het is wel nog altijd bij de best presterende fondsen over een periode van vijf jaar. Het fonds scoort echter ‘laag’ op de duurzaamheidsrating van Morningstar. Nordea 1 Global Climate and Environment Fund en Parvest Global Environment Classic krijgen respectievelijk twee en drie planeten (gemiddeld) van Morningstar. Beide fondsen hielden dit jaar overigens veel beter stand dan Quest Cleantech.