Kredieten zullen schaarser worden

De Belgische financiële instellingen staan voor een jaar van ingrijpende hervormingen. Kapitaalratio’s moeten vervroegd gehaald worden en de overheid wil werk maken van de scheiding van spaar- en zakenbanken.

Voor de Belgische financiële sector wordt 2012 een jaar van diepgaande hervormingen. De Europese bankautoriteit EBA wil dat de grote banken tegen midden 2012 een kernkapitaalratio van 9 procent halen. Op Europees niveau is er een kapitaaltekort van 115 miljard euro. In België zouden geen banken kapitaal moeten bijtanken. Al blijft het voor KBC bang afwachten hoeveel geld de geplande desinvesteringen precies in het laatje zullen brengen.

Bij tegenvallende verkoopresultaten zou het kunnen dat KBC Groep in 2012 onvoldoende middelen verzamelt om haar kapitaal te versterken. Heel wat waarnemers vragen zich af of KBC tegen eind 2013 7 miljard euro overheidssteun kan terugbetalen en terzelfdertijd zijn kapitaalbuffers op peil houden. Als die niet lukt, is de kans groot dat de bank in buitenlandse handen komt.

Instellingen als BNP Paribas Fortis, Dexia en KBC hebben de voorbije jaren hun activiteiten, balans en schuldenlast afgebouwd. Daardoor kreeg de winstgevendheid een knauw en werden ze gedwongen hun businessmodel te herbekijken. Zeker Dexia Bank België (DBB), de staatsbank die uit de Dexia-groep gehaald werd, staat voor een grote uitdaging. De bank is altijd leider geweest in de openbare en de sociale sector, maar de tijd dat ze zelf goedkoop geld kon lenen en dat met een kleine marge doorschuiven naar de openbare besturen ligt achter ons. DBB zal inventief moeten zijn in het aanbieden van nieuwe modellen. Maar eerst moet de bank het geschonden vertrouwen van de klanten en de eigen medewerkers terugwinnen.

Bovendien is Dexia Bank België voor 56 miljard euro blootgesteld aan Dexia Crédit Local, de Franse dochter van de beursgenoteerde Dexia-holding. Vooral een ongedekte liquiditeitslijn van 22,5 miljard euro baart zorgen. Die lijn moet in 2012 zo snel mogelijk doorgeknipt worden opdat DBB haar autonomie volledig zou kunnen terugwinnen. In realiteit mag er niets mislopen met Dexia of DCL, anders zal DBB (en dus de Belgische belastingbetaler) dreigt eronder lijden.

Bankentaks

Ook de bankentaks wordt in 2012 hervormd. Niet de spaardeposito’s, maar het risicovolle gedrag van banken zal de belastingsbasis uitmaken. Maar de taks moet nog altijd een miljard euro opbrengen, waardoor de winst van veel banken flink afgeroomd wordt.

De belangrijkste hervorming in 2012 dreigt het plan te worden om spaar- en zakenbanken van elkaar te scheiden. Dat principe is in het regeerakkoord van de regering-Di Rupo opgenomen. Een studie moet uitwijzen hoe die splitsing hard kan worden gemaakt. Nogal wat Belgische banken, onder meer marktleider BNP Paribas Fortis, zijn die plannen niet genegen. Ze vrezen dat ze de Belgische bedrijven niet langer zullen kunnen begeleiden bij hun financiering en expansie.

De financiering van ondernemingen wordt volgend jaar sowieso een probleem. Economische achtuitgang betekent voor de banken hogere kredietverliezen en een stringentere aanpak van krediet- en herfinancieringsdossiers. Bovendien geraken de banken zelf niet langer aan liquiditeiten op de interbankenmarkt. Hun funding moet van de Europese Centrale Bank en de Belgische spaarder komen. Maar ook de overheid, die grotere commerciële ambities heeft met haar staatbon, vist in die vijver en dreigt een deel van de goedkope bankfinanciering in te pikken. De consequenties zijn voorspelbaar: kredieten zullen duurder en schaarser worden.

Patrick Claerhout