De schatkist betaalde de afgelopen jaren 2,6 miljard euro om zich in te dekken tegen een rentestijging. “Maar veel belangrijker was de verlenging van de looptijd van de schuld”, zegt Jean Deboutte, de directeur van het Agentschap voor de Schuld.
De Belgische schatkist betaalde de afgelopen twee jaar zo’n 2,6 miljard euro om zich in te dekken tegen een stijging van de rente. Was dat wat meer dan verwacht?
Jean Deboutte:“In 2015 kostte de indekking ons 1 miljard euro, vorig jaar 1,55 miljard. Dat was inderdaad meer dan verwacht. De reden is dat de rente nog verder gedaald is. Maar het zou verkeerd zijn die renteswaps te zien als kosten. Het is een verzekering. De rentekosten zijn in die periode met 4,7 miljard gedaald. De overheid heeft dus nog altijd ruim 2 miljard euro verdiend aan de daling van de rente.
“Kijk, in 2014, toen we de contracten aangingen, was de rente net gehalveerd. We zaten toen in de interessante situatie dat de rente lager was dan de groei van de economie, wat betekent dat de schuldgraad daalt. Daarom hebben we toen beslist die lage rente voor langere tijd vast te leggen door bepaalde financiële instrumenten te kopen. Want als de rente toch plots zou stijgen, hadden we onze kans gemist om dat te doen. Het risico was dat we bij een verdere daling van de rente de tegenpartij van die contracten moesten uitbetalen. Maar dat was ingecalculeerd.”
Voor de volgende jaren dekt u zich niet in tegen zo’n stijging van de rente?
Jean Deboutte:“Eigenlijk zeggen we daar niets over. Het zou niet slim zijn op voorhand aan te geven of je zulke swaps wilt kopen of niet. De overheid kondigt bijvoorbeeld toch ook niet aan dat ze een deel van haar belang in BNP Paribas van de hand gaat doen. Dat zou niet verstandig zijn, want zo beïnvloed je de prijs. We behouden dus onze vrijheid om ons in te dekken, en we zullen daar pas achteraf over communiceren.
“Het is wel juist dat we er nu meer vertrouwen in hebben dat de rente niet plots sterk zal opveren. In 2014 kocht de Europese Centrale Bank nog geen obligaties om de rente te drukken. Nu doet ze dat wel, en is het erg duidelijk dat ze niet zal toelaten dat de rente plots snel begint te stijgen.”
Moeten we dan een rentestijging vrezen?
Jean Deboutte:“Nee, absoluut niet. Ooit zullen we opnieuw een hogere rente betalen. Maar als die geleidelijk normaliseert, omdat de economie sneller groeit, kunnen we die ook betalen. Veel belangrijker dan de indekking tegen een stijging op korte termijn is trouwens de verlenging van de looptijden. Vorig jaar bedroeg de gemiddelde looptijd van de uitgegeven schulden zestien jaar. De gemiddelde looptijd van de staatsschuld is zo opgelopen tot meer dan acht jaar, en dat zal nog stijgen.
“Door die langere looptijd hoeven we in de toekomst jaarlijks veel minder schuld te herfinancieren. Dit jaar is dat nog zo’n 40 miljard euro, in 2020 maar 20 à 25 miljard. We zijn zo veel minder gevoelig voor een stijging van de rente en minder afhankelijk van de markten. De Belgische schuld is dus beter bestand tegen een crisis dan zes jaar geleden. Want ondanks de gestegen staatsschuld kunnen de rentekosten nu niet plots exploderen. Wat er ook gebeurt met de rente, we zullen ook volgend jaar minder rentekosten betalen, nog slechts 9,3 miljard tegenover 10,2 miljard vorig jaar. Eigenlijk zien we nu een omgekeerde rentesneeuwbal.” Jasper Vekeman
