Investeren selfmade ondernemers anders dan adellijke rijken?

Welke verschillen zien bankiers tussen gefortuneerde families en ondernemers die hun bedrijf net hebben verkocht en een grote cheque hebben ontvangen?

“Er is een verschil”, glimlacht Erik Joly, verantwoordelijk voor beleggingsadvies bij ABN AMRO in België, wanneer we hem vragen of de eerste kennismaking met zogenoemde nieuwe rijken anders verloopt. “Dertigers of veertigers die hun onderneming verkocht hebben, verschijnen vaak in vrijetijdskledij en beginnen sneller te tutoyeren. De vertegenwoordigers van het oude geld dragen een klassiekere outfit en blijven zelfs na tientallen jaren nog meneer en mevrouw zeggen.”

Maar het blijft niet beperkt tot uiterlijke verschillen, zegt de private bankier van ABN AMRO. “Als het geld al meerdere generaties in de familie zit, is er vaak iets meer risicoaversie”, heeft Erik Joly ondervonden. “De families hebben een visie op de lange termijn, wat zich vertaalt in meer geduld als de zaken niet helemaal naar wens verlopen. Een ondernemer gedraagt zich wat agressiever als het om investeren gaat. Hij zal na een harde klap gemakkelijker zijn verlies op een aandeel nemen en het geld in een ander aandeel investeren. Als een ondernemer nog jong is, gaat hij voluit voor aandelen of beleggingsfondsen.”

Patricia Lardinois, directeur Wealth Management voor Wallonië bij BNP Paribas Fortis, klinkt genuanceerder: “De jongere generatie van rijke families komt ook niet altijd in pak en das. Zij durven ook al eens een meer casual outfit te dragen. Sommige voormalige bedrijfsleiders willen een nieuwe activiteit starten of durven risico’s te nemen op de financiële markten, om hun rendement te verhogen. Anderen in dezelfde situatie willen net heel voorzichtig investeren. Ook bij oud geld spelen vooral persoonlijke gevoeligheden en ervaringen een rol.”

Patricia Lardinois merkt ook op dat private equity, zowel sterk gewaardeerd wordt door families met buy-and-holdposities als door ondernemers.

Kosten en opbrengsten

Ook Olivier Goerens, directeur marketing en sales bij Belfius Private Banking en Wealth Management, is niet helemaal overtuigd van het verschil in risicoappetijt tussen ondernemers en rijke families. “Het is meer een kwestie van leeftijd. Een klant is aan het einde van zijn carrière meer bezig met het veiligstellen van zijn vermogen, om het door te geven aan de volgende generatie. Jonge klanten, die misschien nog twee of drie investeringscycli voor de boeg hebben, zullen een andere professionele activiteit hervatten of in start-ups investeren. We ontmoeten zowel patriarchen die zweren bij risicokapitaal als ondernemers die zoeken naar zekerheid in hun beleggingsportefeuille.”

“De ondernemer let sterk op de kosten en de opbrengsten”, meent Patricia Lardinois op. “Ondernemers vergelijken meer en shoppen tussen private banken. Er is nog geen band met de private bankier. Families zijn soms al generaties lang klant bij een private bank en hechten veel waarde aan het onderhouden van een vertrouwensrelatie.”

Stellen ondernemers soms onredelijke eisen aan hun private bankier die niets te maken hebben met het beheer van hun vermogen? Belfius heeft een externe partner Quintessentially, een lifestylemanager die extra diensten levert voor klanten met meer dan 2,5 miljoen euro bij de bank. “De verzoeken zijn niet zo extravagant als wat sommige mensen erbij fantaseren”, lacht Olivier Goerens. “Het gaat bijvoorbeeld om het reserveren van een tafel in een heel bekend restaurant in het buitenland, waar theoretisch een maand lang niets beschikbaar is, of om kaartjes voor een tentoonstelling die al uitverkocht is.”

Van generatie tot generatie

Hoe zit het met de overdracht van vermogen? “De aanpak is anders”, meent Olivier Goerens. “Of het nu gaat om een holding of een familiebedrijf: de volgende generaties zijn vaak al betrokken in de structuur. Een ondernemer die zijn bedrijf heeft verkocht, heeft soms nog jonge kinderen die nog niet betrokken kunnen zijn.”

“We zijn allemaal minder bezig met vermogensplanning op ons veertigste dan na onze zestigste verjaardag”, zegt Erik Joly. “De oude rijken zijn meer gewend om hun familie-erfgoed door te geven. Het bespreken van de overdracht van vermogen is niet langer een taboe. Dat geldt ook voor het overslaan van een generatie, iets wat we nu vaker zien dan vroeger.”

“De overdracht van erfgoed is meer uitgesproken in vermogende families”, bevestigt ook Patricia Lardinois. “Het is op een bepaalde manier in hun genen geschreven. Ze hebben een visie over de generaties heen. Bij nieuw geld is de overdracht meestal geen prioriteit. Het is onze rol als private bankier om ook die klanten mee te helpen nadenken. Soms worden de jongere generaties betrokken nog voor ze volwassen zijn, onder meer via schenkingen. Dat is niet altijd ideaal, omdat het speciale regels en formaliteiten meebrengt.”

“Maar de eerste stap voor ondernemers is nadenken over hoe ze het geld uit de verkoop van een bedrijf kunnen herinvesteren”, stelt Patricia Lardinois. “De meeste ondernemers voelen zich meer op hun gemak in het bedrijfsleven dan op de financiële markten. Ze hebben de neiging te herinvesteren in nieuwe projecten en opnieuw aanzienlijke ondernemersrisico te nemen. We raden hun toch aan een appeltje voor de dorst opzij te zetten, vooral met het oog op de volgende generatie.”