Sleutelvragen bij bouwen of verbouwen: hoe kiest u een architect?

Wie een huis wil (ver)bouwen, moet veel knopen doorhakken. Maar hoe maakt u verstandige keuzes? MoneyTalk gaat deze week dieper in op vier belangrijke beslissingen. Vandaag: hoe kiest u een architect?

Sinds 1939 is architect een beschermd beroep. “De bedoeling van de wetgever was dat de architect de consument zou beschermen. Daarom is er een duidelijke scheiding tussen de architect en de aannemer. De architect moet vermijden dat er problemen opduiken met de stabiliteit van de constructie en voorkomen dat er ongevallen gebeuren”, verduidelijkt Marnik Dehaen, voorzitter van de Orde van Architecten.

Eerste controle

Op de website van de Orde van Architecten kunt u nakijken of een architect geregistreerd en verzekerd is. Vooraleer u met iemand in zee gaat, checkt u het beste of de architect zijn opleiding en zijn stage tot architect heeft afgemaakt.

Daarmee weet u nog niet hoe die architect te werk gaat of welke dienstverlening u mag verwachten. Dehaen: “Het wettelijke minimum is het ontwerp van de woning en de controle op de bouw. Er zijn architecten die enkel het ontwerp en de controle voor hun rekening nemen, maar er zijn er ook die alles doen wat de bouwheer van hen verlangt, tot het tuinontwerp, het interieur en het meubelontwerp toe. Er zijn architecten die offertes van aannemers opvragen, vergelijken, opvolgen, en zorgen dat de werken op elkaar aansluiten en dat het budget niet overschreden wordt.”

Om ervoor te zorgen dat uw verwachtingen niet te hoog of te laag liggen, is het aan te raden dat u een eerste, vrijblijvende gesprek met de architect hebt. Dehaen: “Hoor rond bij buren, vrienden en familie of ze een goede architect kennen. Kijk op de website van de architect met wie je wilt werken. De meeste architecten zijn bereid uit te leggen hoe ze te werk gaan, zonder dat ze daarvoor een factuur opsturen. Ideaal krijgt u ook een overzicht van elke taak die hij op zich neemt en hoeveel hij als loon vraagt voor die taak.”

Van ontwerp tot coördinatie

C2O Architects, het architectenbureau van Dehaen, legt de klanten een vrij gedetailleerde spreadsheet voor met alle prijzen per takenpakket. “Ik kan alleen spreken voor ons bureau. Iedere architect kan vrij vragen wat hij wil. Bij ons moeten de klanten voor het ontwerp en de controle van een nieuwbouw rekenen op een kostenplaatje van ongeveer 7 procent van de prijs van de woning. Voor de volledige coördinatie en planning komt daar nog eens 2 à 3 procent bij. Als je die coördinatie aan een extern bureau geeft _ want die bestaan ook _ betaal je meestal meer. De architect kent het dossier door en door en kan die taak efficiënter aanpakken dan eender wie.”

Zelfs als u weet hoeveel een architect vraagt voor elke deeltaak, kunnen er grote verschillen in de dienstverlening zijn. “Vroeger tekenden architecten hun plannen op kalkbladen”, brengt Dehaen in herinnering. “Vandaag kan een plan twee- of driedimensionaal zijn, met weinig of veel details. Een architect kan 80 uur aan een ontwerp zitten, of 600 uur. Hoe gedetailleerder het plan, hoe minder fouten er bij de uitwerking zullen gebeuren.”

Onafhankelijkheid van de architect

Dehaen wijst erop dat de onafhankelijkheid van de architect in het gedrang kan komen bij firma’s die sleutelklare woningen afleveren. Zulke bedrijven werken vaak met eigen architecten. “Er zijn architecten die op het kantoor van een bouwonderneming werken. Zij mogen soms niet eens op de werf komen om de controle op de bouwwerken uit te oefenen, waartoe ze wettelijk verplicht zijn. Ik ben ooit door een klant ingehuurd om een controle uit te voeren op een werf van een firma die sleutelklare woningen bouwt. De plafonds waren lager dan in het lastenboek, de spanten minder dik, enzovoort. Sommige ondernemingen zijn te veel op winst uit. Pas op, er zijn ook heel wat degelijke firma’s.”

Een architect is tot tien jaar na de oplevering aansprakelijk en heeft er alle belang bij de controle op de kwaliteit van de bouwwerken ter harte te nemen. Als een gebouw later instort, is de architect verantwoordelijk. “Die sleutelklare woningen zullen dus niet instorten”, voegt Dehaen toe. “Maar als de klant één aanspreekpunt wil, kan hij evengoed een onafhankelijke architect of een onafhankelijk architectenbureau in de arm nemen.” Er zijn ook gespecialiseerde bouwbedrijven, zoals Blavier, waar een consument met een eigen architect welkom is voor de bouw van een sleutelklare woning.