‘Ook al hebben ze een bloeiende zaak, 1 op de 5 zelfstandigen kan geen eigen woning kopen’

Niet alleen voor jongeren en alleenstaanden is het moeilijk om een woning te kopen, er is nog een derde probleemgroep bijgekomen: zelfstandigen. Eén op de vijf zelfstandigen die een privéwoning willen kopen, moeten hun zoektocht staken of grondig bijsturen. Ook al hebben ze een bloeiende zaak, door hun statuut krijgen ze van de banken geen of moeizaam een woonkrediet. Dat zegt Isabelle Vermeir, operationeel directeur bij Century 21 Benelux

De problematiek van jongeren en alleenstaanden op de woningmarkt is al langer bekend. Maar er is nog een derde probleemgroep, die hoe langer hoe groter wordt: die van de zelfstandigen. Eén op de vijf zelfstandigen (20%) die op huizenjacht zijn en daarvoor bij een vastgoedmakelaar aankloppen, krijgen geen lening van de bank voor de aankoop van hun privéwoning. Wie drie jaar of minder actief is als zelfstandige, maakt nauwelijks kans, zo blijkt uit een analyse die we uitvoerden op basis van de potentiële verkopen in 2016 bij 182 vastgoedkantoren.

De voornaamste reden die zelfstandigen – starters op kop – te horen krijgen van de banken, is dat ze een groter risico nemen bij zelfstandigen en meer zekerheid willen. Maar ook al kunnen ze goede bedrijfsresultaten voorleggen of een behoorlijk stuk eigen kapitaal inbrengen, de aankoop van een eigen woning is voor zelfstandigen vaak problematisch. Wie in de horeca of detailhandel werkt, heeft het nog het moeilijkst. Jonge zelfstandigen gaan dan bij kleinere banken aankloppen. Maar als ze dan uiteindelijk toch een lening krijgen, is dat vaak tegen een hogere rentevoet dan voor doorsnee ontleners.

Lagere prijscategorie

Vlaamse zelfstandigen die op een njet stoten van de banken, gaan in drie op de vier gevallen op zoek naar een woning uit een lagere prijscategorie. Daarvoor moeten ze dan een lager bedrag ontlenen, wat hun ‘kansen’ vergroot’. Eén op de vier trekt echter de private huurmarkt op of bergt zijn verhuisplannen helemaal op. In Wallonië haakt de helft af na slecht nieuws bij zijn of haar financiële instelling.

We hebben hier onlangs een jonge huisarts over de vloer gekregen, die haar zoektocht naar een eigen woning heeft moeten stopzetten. Ze was hoogopgeleid, had een goed draaiende praktijk, maar had voor de banken nog niet voldoende jaren op de teller. Hetzelfde verhaal bij een jong koppel dat gestart was met een eigen horecazaak. Ze hadden recent een stock aangekocht en een pand voor hun zaak gezocht, maar hun zaak draaide goed. Vooraleer zo’n koppel een woonkrediet krijgt, moeten ze zich al vele jaren bewezen hebben.

Elk jaar erger

Dat we het probleem niet onder de mat mogen vegen, bewijzen de cijfers van het aantal beginnende zelfstandigen. In 2015 alleen al waren er volgens de federale overheid 103.200 starters in België, oftwel +6,5 procent tegenover 2014. In de eerste helft van dit jaar kende Vlaanderen 7 procent meer starters dan in dezelfde periode in 2015. In Brussel steeg het aantal starters met 4,8 procent, in Wallonië met 3,5 procent.

We begrijpen heel goed dat banken meer garanties willen en voorzichtig zijn. Maar we vragen van de banken én de overheden wel aandacht te hebben voor dit probleem. Zeker omdat we de indruk hebben dat het probleem elk jaar groter wordt.