‘Ons erfgoed is nog niet gered bij verlaging registratierechten voor wie monument aankoopt’

Het is evident dat naast verlaagde registratierechten nog extra inspanningen van de overheid nodig zijn om ons erfgoed te redden. Dat zegt Roel Druyts, CEO van Hillewaere Vastgoed.

Wie een monument koopt om er permanent in te wonen, zal straks nog maar 1 procent registratierechten moeten betalen. Een goede zaak om de leegstand en het verval van honderden monumenten in Vlaanderen een halt toe te roepen.

Maar die gunstige fiscale maatregel alleen zal niet volstaan. De overheid moet ook werk maken van een snellere afhandeling van subsidiedossiers en is er nood aan een veel gedetailleerde raming van alle kosten.

Monumenten vergaren stof

Geregeld hebben we hier een beschermd herenhuis in onze etalage te koop staan. Terwijl villa’s en stadswoningen doorgaans na enkele maanden al van eigenaar veranderen, is het niet ongewoon dat zo’n monument na vijf jaar nog altijd niet is verkocht.

Honderden kleine kastelen, in onbruik geraakte schoolgebouwen of fraaie watermolens in Vlaanderen vergaren stof en raken zo nog meer in verval. De hoge aankoopprijs van zulke gebouwen is daar zeker niet vreemd aan.

Die struikelsteen probeert de Vlaamse regering nu weg te nemen. Binnenkort betaal je in plaats van 5 procent nog slechts 1 procent registratierechten. De natte droom van elke Vlaming die op zoek is naar een eigen huis.

Toegegeven, die nieuwe fiscale maatregel hadden we niet zien aankomen, maar we juichen hem uiteraard toe. Toch verwachten we niet meteen een stormloop. Sommige monumenten zijn in bijzonder slechte staat en smeken om grondige renovaties. En daar wringt het schoentje nog.

Subsidies volstaan niet

Wie een monument koopt, kan aanspraak maken op renovatiepremies. Maar die zijn alleen van toepassing op de geklasseerde aspecten, bijvoorbeeld een art-decogevel of een fraaie schoorsteenmantel. Die subsidies volstaan zeker niet om alle werken te financieren.

Bovendien moet je gespecialiseerde aannemers inschakelen, omdat niet zomaar iedereen een beschermde gevel kan renoveren.

De ervaring leert dat die kosten gemakkelijk 30 procent duurder kunnen uitvallen dan bij een gewone aannemer. Reken daar nog eens bij dat je voor alle werken eerst advies moet inwinnen bij het agentschap Onroerend Erfgoed.

En wie energievriendelijk wil wonen, staat al helemaal voor een gigantische uitdaging. Zo mag je bijvoorbeeld niet overal in een monument isolatie aanbrengen. Begin er dan maar eens aan…

Slotsom, er blijven nog een berg vraagtekens over die de balans meer dan eens naar negatief doen overslaan. Daarom is het voor mij evident dat naast verlaagde registratierechten, nog extra inspanningen van de overheid nodig zijn. Denk aan een versterking van het agentschap Onroerend Erfgoed, waardoor de doorlooptijd van een dossier fors kan ingekort worden.

Moeilijk maar waardevol vastgoed

Toch moet niet alle heil van de overheid komen. Ook wij, vastgoedmakelaars, kunnen nog een pak meer doen voor dit soort ‘moeilijk maar waardevol’ vastgoed. Zo denk ik dat we sneller naar een gespecialiseerd architectenbureau moeten durven te stappen, dat samen met de makelaar een grondig uitgewerkt dossier kan voorbereiden.

Architecten met ervaring in renovatie van erfgoed kunnen vrij vlot een gedetailleerde raming van de kosten maken, zodat we geïnteresseerde kopers een plan van aanpak kunnen bezorgen.

Op die manier geef je de Vlaming meteen een veel duidelijker beeld van wat hem te wachten staat. Voor een neoclassicistisch herenhuis in het centrum van Turnhout zijn we onlangs zo te werk gegaan. Resultaat: het pand raakte plots wel verkocht, nadat het jarenlang vergeefs op een nieuwe eigenaar had gewacht.

Hoe dan ook, we mogen niemand een rad voor de ogen draaien. Monumenten zullen doorgaans een avontuur blijven voor meer bemiddelde mensen met een bijzondere voorliefde voor architectuur. Maar als we echt willen dat al dit mooie Vlaamse erfgoed niet verloren gaat, moeten we toch nog een tandje bijsteken.