‘Gezocht: partner met woonbonus’

‘Je kunt altijd nog instappen op een woonbonustrein die al jaren geleden vertrokken is. Het is alleen zaak zo’n trein te vinden’, zegt Jef Wellens, fiscalist bij Wolters Kluwer.

De Vlaamse woonbonus is afgeschaft. Vlaanderen geeft geen fiscaal voordeel meer aan wie na 2019 leent voor zijn eigen woning. De motivering voor de afschaffing luidde dat jonge kopers die financiële aderlating wel te boven zouden komen, omdat de woonbonus toch enkel een voordeel was voor de verkoper en de afschaffing ervan zich automatisch zou vertalen in een daling van de vastgoedprijzen. De realiteit is helaas anders.

Wie pas vanaf 2020 leent voor zijn eigen woning, heeft geen belastingvoordeel meer. Het Vlaams Gewest, dat bevoegd is voor de gezinswoning, kent de woonbonus niet meer toe. Wie leent voor een tweede of een derde woning, geniet nog wel een belastingvoordeel, toegekend door de federale overheid. Dat leidt tot rare toestanden: als de aankoop van een eigen huis, mede door het wegvallen van de Vlaamse woonbonus, financieel te zwaar wordt voor kinderen, lenen hun ouders, dankzij het nog altijd gulle federale belastingvoordeel, fiscaal interessant voor een tweede huis, om er vervolgens hun kinderen in te huisvesten, al dan niet tegen een huurvergoeding. Van een mattheuseffect gesproken.

De Vlaming die vóór 2020 een lening met woonbonus afsloot, koestert zijn voordeel en doet er alles aan om het zo lang mogelijk te behouden. Verhuist hij, dan grijpt hij terug naar de figuur van de hypotheekoverdracht, eerder dan een nieuwe lening te sluiten. Zo’n overdracht van de lening van de oude op de nieuwe eigen woning is, samen met de zuivere herfinanciering van een woonbonuslening, zowat de enige verrichting die je nu nog kunt doen zonder je lopende woonbonus te ‘hypothekeren’. Nu een extra bedrag ontlenen binnen je lopende hypotheek, bijvoorbeeld met een wederopname om de verbouwing van je woning te financieren, geeft geen recht meer op de Vlaamse woonbonus. Die verrichting wordt beschouwd als een nieuwe hypothecaire lening. Hypotheekoverdracht, herfinanciering en wederopname zijn allemaal scenario’s waar men initieel al een woonbonuslening gesloten had vóór 2020.

Is er dan geen enkele mogelijkheid dat ik, zonder ooit een lening te hebben afgesloten voor een eigen woning, nu nog de Vlaamse woonbonus kan verkrijgen? Die vraag krijg ik weleens in het belastingaangifteseizoen. Het antwoord luidt ietwat verrassend: ja, die mogelijkheid is er, maar ze ligt niet voor de hand. Je kunt altijd nog instappen op een woonbonustrein die al jaren geleden vertrokken is. Het is alleen zaak zo’n trein te vinden.

Ik verklaar me nader. Els, single, heeft in 2018 een woonbonuslening gesloten voor de financiering van haar eigen woning in Vlaanderen. In 2021 ontmoet ze Felix, de liefde van haar leven, die bij haar intrekt. Felix betaalt de lening samen met Els verder af. Hoewel Felix de lening initieel niet heeft afgesloten, kan hij toch instappen in de lening van zijn nieuwe partner, om zo ook zelf de Vlaamse woonbonus te genieten. Hij moet dan wel huwen met Els of met haar wettelijk samenwonen. Bovendien moet hij mede-eigenaar van de woning worden – 1 procent volstaat – en moet hij formeel als kredietnemer/schuldenaar door de kredietgever worden opgenomen in het leningsdossier. Onder die voorwaarden en voor zover het door Els geleende bedrag het toelaat, krijgt Felix dan ook zijn eigen woonbonus van jaarlijks 2280 euro, zelfs al stapt hij pas in 2021 in de lening in. “Partner met woonbonus gezocht”, dus. Voor Vlaamse vrijgezellen “met woonbonus” is dat een extra troef op Tinder en andere datingapps.