Geen geld om te renoveren? Denk ook eens aan uw aanvullend pensioen

Wie geld heeft in een groepsverzekering of een pensioenfonds, kan die reserves gebruiken om een woning energiezuiniger te maken en de maandelijkse energiekosten te drukken. Dat kan door middel van een voorschot of een krediet met inpandgeving.

Ongeveer 70 procent van de werknemers bouwt een aanvullend pensioen op via de werkgever. De meeste werknemers zijn aangesloten bij een groepsverzekering, andere sparen in bedrijfs- of sectorpensioenfondsen. In 2022 hadden 55- tot 64-jarige werknemers zo gemiddeld 58.635 euro bijeengespaard, maar dat gemiddelde verhult grote verschillen. De helft van de 55- tot 64-jarigen heeft minder dan 10.012 euro reserves opgebouwd als appeltje voor de dorst boven op hun wettelijk pensioen. De andere helft heeft meer, leren cijfers van de financiële waakhond FSMA. Nu de energieprijzen historisch hoog zijn, rijst de vraag of werknemers de opgebouwde reserve van hun groepsverzekering of pensioenfonds kunnen gebruiken om hun woning energiezuiniger te maken. Wie aangesloten is bij een pensioenplan, heeft in theorie de wettelijke mogelijkheid al voor de pensioenleeftijd een voorschot op te nemen. Maar lukt dat ook in de praktijk?

“Wie zeker wil zijn of hij een voorschot op zijn tweede pensioenpijler kan krijgen, bekijkt het best zijn groepsverzekeringsreglement”, zegt marktleider AG. Wanneer in die mogelijkheid voorzien is, kan de loontrekkende in samenspraak met de verzekeraar bekijken hoe het voorschot kan worden opgenomen. Naargelang de verzekeraar kan tussen 60 en 75 procent van de pensioenreserve worden opgevraagd als voorschot.

Er is een maximum, omdat nog fiscale en parafiscale inhoudingen moeten gebeuren op het moment dat u met pensioen gaat. Bij AG ligt het maximum voor tak21-contracten hoger dan voor tak23-contracten, omdat de waarde van die laatste contracten meer schommelt. Tak23-levensverzekeringen beleggen in een mix van aandelen, obligaties en andere financiële activa. De verzekeraar hoeft geen rendement te garanderen voor tak23-verzekeringen, in tegenstelling tot tak21-verzekeringen. Bij tak21-groepsverzekeringen is de toekomstige waarde van het eindkapitaal makkelijker in te schatten.

Doorgaans kan maximaal 70 procent van het opgebouwde pensioenkapitaal en/of overlijdenskapitaal in pand worden gegeven, meent Contassur. Contassur is een van de weinige beheerders van pensioenfondsen die de mogelijkheid van een voorschot of inpandgeving bieden. De meeste Belgische pensioenfondsen doen dat niet door het extra administratieve werk en de kosten die de service meebrengt. De pensioeninstellingen die de service wel aanbieden, doen dat alleen onder bepaalde voorwaarden, zoals de eis van een minimumbedrag.

Er wordt wel over een voorschot gesproken, maar het gaat eigenlijk om een lening. De opgebouwde pensioenreserves blijven bij de verzekeraar. De verzekeraar vraagt een vergoeding in de vorm van intresten voor het voorschot. Volgens Contassur kost het voor kleine bedragen minder om een voorschot te nemen op het aanvullend pensioen dan om een klassieke lening aan te gaan bij de bank. Voor een lening moet u langs de notaris, voor een voorschot niet. “Alles loopt rechtstreeks via de verzekeraar”, stelt AXA. “U kunt ervoor kiezen gedurende de looptijd van het voorschot tussentijds intrestbetalingen te doen of niet.”

In het geval van een intrestbetalend voorschot kunt u kiezen voor een vaste of een variabele intrestvoet. Wie bijvoorbeeld op zijn 55ste tegen een vaste rente van 3 procent 10.000 euro leent voor het plaatsen van zonnepanelen, zal elk jaar 300 euro intresten betalen. Bij het bereiken van de pensioenleeftijd verrekent de verzekeraar de kapitaalaflossing. De verzekeraar zal 10.000 euro afhouden van de opgebouwde reserve.

Bij een intrestkapitaliserend voorschot gebeurt de volledige verrekening van de intrest en de kapitaalaflossing aan het einde van de rit. Laten we er het voorbeeld van een 55-jarige werknemer nemen, die geen intrest- of kapitaalaflossingen doet, en op zijn 65ste met pensioen kan. In dat geval zal de pensioeninstelling het aanvullend pensioen verminderen met 13.439,14 euro (10.000 euro voorschot plus 3.439,14 euro intresten).

Waarborg

Behalve als voorschot kan het aanvullend pensioen ook dienen als waarborg voor het verkrijgen van een krediet. “Dat is vooral interessant voor kredietnemers die een beperkte hypothecaire inschrijving wensen of niet over andere waarborgen beschikken”, zegt AXA.

“Omwille van het hogere kostenplaatje van zo’n financiering is het vooral interessant voor mensen die grote werken willen doen aan hun woning”, meent BNP Paribas Fortis. In tegenstelling tot bij een voorschot op een groepsverzekering, komen er notariskosten en dossierkosten aan te pas.

Een inpandgeving gebeurt in combinatie met het afsluiten van een hypothecair krediet. Doorgaans loopt dat via een bulletstructuur, waarbij de kredietnemer gedurende de looptijd enkel intresten betaalt en de kapitaalaflossing aan het einde gebeurt. Op de pensioendatum wordt het opgebouwde pensioenkapitaal niet aan u, maar aan uw bank uitbetaald.

Omdat de bank het kapitaal pas terugziet aan het einde van de looptijd, wil ze zeker zijn dat ze op dat moment over het geld kan beschikken. Door de inpandgave van het aanvullend pensioenplan is ze daarvan verzekerd. Een hypothecair krediet dat steunt op een inpandgeving, waarbij de betaling van het krediet pas aan het einde van de looptijd gebeurt, is vooral handig om de maandelijkse aflossing laag te houden. Nu het leven alsmaar duurder wordt, kan dat voor mensen het verschil betekenen tussen het al dan niet aanvatten van ingrijpende energiezuinige renovaties.

Om te bepalen hoeveel iemand kan lenen, kijkt de bank naar de opgebouwde reserve bij de aanvraag van het krediet. Er wordt ook gekeken hoeveel dat bedrag zal oprenten tegen het einde van de looptijd en naar de terugbetalingscapaciteit van de klant.

Zo’n 15 procent van de actuele voorschotten heeft betrekking op de financiering van zonnepanelen of de isolatie van een woning, zegt Eric Baeckelandt, de COO van Contassur. “Ik ben ervan overtuigd dat dat aantal nog zal toenemen, nu de wetgever in Vlaanderen en Brussel vastgoedeigenaars verbiedt de huur te indexeren als de woning over een slechte EPC-score van E of F beschikt, of als er geen EPC-attest voorhanden is.”