Er komen zo goed als zeker stroomtekorten

Een gouden raad voor 2012: sla een extra dosis kaarsen in. Zowel de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas (CREG) als het Planbureau verwacht stroomtekorten. Vanaf 2012, en zeker tot 2015.

Dat hoeft niet automatisch te betekenen dat plots in een aantal gemeenten of bedrijven het licht zal uitgaan. België is al enkele jaren een netto-importeur van elektriciteit, maar is ook een van de landen waarvan het stroomnet het best is verbonden met zijn buurlanden. Met dank aan Elia, dat instaat voor het hoogspanningsnet.

Alleen: dan ben je als land afhankelijk van de buitenlandse stroomproductie. Met de aankondiging van de sluiting van de Duitse kerncentrales lijkt die minder zeker dan vroeger. Zelfs in Frankrijk, het kernenergieland bij uitstek, rijzen er twijfels. De socialistische presidentskandidaat François Hollande is immers zeer ambigu over zijn nucleaire intenties.

Het is dan ook niet onverstandig om als land zelf over een voldoende groot productiepark te beschikken. Maar, rekenden de CREG en het Planbureau voor, daarvoor moet worden geïnvesteerd. Tegen 2030 liefst 21 miljard euro. Een markt die met tekorten kampt, met prijzen die volgens sommige studies bij de hoogste van Europa horen, zou logischerwijze de kandidaat-investeerders bij bosjes moeten aantrekken.

Maar, op hernieuwbare-energieprojecten zoals de windmolenparken op zee, en uitzonderingen als T-Power in Tessenderlo na, is daar amper sprake van. E.ON blies midden december zijn plannen voor een kolencentrale in Antwerpen op, al wil het doorgaan met een voor biomassa omgebouwde steenkoolcentrale in de havenstad. EDF-Luminus weet zijn project in Navagne geblokkeerd in een procedureslag, Nuon en Essent hebben hun plannen on hold gezet.

Die lauwe interesse is minstens gedeeltelijk te wijten aan de onzekerheid over het lot van de Belgische kerncentrales. Dat het aanhoudende gepalaver over de nucleaire rente die eigenaar GDF Suez zou moeten betalen, uiteindelijk het Franse bedrijf ertoe noopte zélf te beslissen alvast de oudste drie kernreactoren in 2015 op non-actief te zetten, is symptomatisch voor het gebrek aan daadkracht van de Belgische overheden.

De onduidelijkheid over de rest van het nucleaire park blijft echter. En nieuwe regering of niet, de kans lijkt minimaal dat de regering-Di Rupo in staat is hierover in 2012 een duidelijke beslissing te nemen. Verder dan een afspraak er later over te beslissen, zijn de regeringsonderhandelaars niet geraakt.

Dat is jammer. Een overheid moet de lijnen uitzetten. Geen kernenergie meer, zoals in Duitsland? Het zal andere investeringen, vooral maar niet uitsluitend in hernieuwbare energie, in een – pun intended – stroomversnelling brengen. Weliswaar te laat om de stroomtekorten tussen 2012 en 2015 op te vangen, maar kom. Ofwel kernenergie, maar met een prijsmechanisme dat een gezonde concurrentie toelaat?

Welke optie ook wordt genomen, de trend naar meer hernieuwbare energie is onvermijdelijk. Daar verandert zelfs het mislukken van de klimaattop in het Zuid-Afrikaanse Durban weinig aan. In Vlaanderen kijken alle partijen die betrokken zijn bij hernieuwbare energie reikhalzend uit naar het nieuwe decreet dat minister Freya Van den Bossche in het voorjaar zou moeten uitvaardigen om het systeem van groenestroomcertificaten te hervormen.

Want wat voor de grijze energie geldt, geldt ook voor de groene: er is nood aan een duidelijk kader. Momenteel is de markt voor groenestroomcertificaten ingestort. Dat zorgt voor kapseizende rendementsvoorspellingen van vooral biomassaprojecten, en weinig animo voor nieuwe investeringen. Actie vereist dus. Want niet alleen voor de grijze (fossiele), maar ook voor de groene energie staat het licht op rood.

Luc Huysmans