‘De bouwmeesters mogen gerust nog een pak revolutionairder zijn’

De nieuw aangestelde Gentse stadsbouwmeester durft – in lijn met Vlaams bouwmeester Leo Van Broeck – een revolutionair standpunt innemen: met z’n allen terug de stad in. Maar voor Geert Berkein, CEO van één van de grotere architectenbureau’s in ons land, gaan die standpunten nog lang niet ver genoeg.

Berkein maakte een analyse over ons toekomstig woongedrag en kwam uit bij deelwoningen. Waarbij élke woning, naast zijn functie als hoofdverblijfplaats van de eigenaar, tegelijkertijd ook dient als vakantiehuis voor andere geïnteresseerden. Een soort uit de kluiten gewassen Airbnb-platform dus, waar alle woningen permanent deel van uitmaken.

De Vlaming moet klaargestoomd worden voor de échte revolutie in ons wonen, zo stelt Berkein.

Fermettes

Na Brussel en Antwerpen heeft nu ook Gent een eigen stadsbouwmeester aangesteld: Peter Vanden Abeele. Het pleidooi van deze Gentenaar ligt perfect in lijn met wat de Vlaamse bouwmeester Leo Van Broeck zegt: we moeten met z’n allen terug de stad in en bijgevolg ook compacter gaan wonen.

Wanneer Van Broeck zo verkondigt dat het gedaan moet zijn met al die fermettes op ons Vlaamse platteland, strijkt hij vele Vlamingen tegen de haren in.

Nochtans zit er alleen maar logica in het pleidooi van onze bouwmeesters: als iedereen in de stad gaat wonen en werken, pakken we meteen de files aan, zullen een aantal zaken zoveel efficiënter verlopen, en creëren we opnieuw meer open ruimte.

Maar als we eerlijk zijn, is de idee van “terug naar de stad” nog maar een peulschil van wat er écht op ons afkomt. De wereld is in volle verandering, het gaat vandaag sneller dan ooit. En ook al kan de Vlaming er zich voorlopig nog niets bij voorstellen, ons woongedrag zal fundamenteel veranderen.

Deelwoning

Op ons kantoor deden we onlangs de denkoefening. De mensen zullen ons voor gek verklaren, maar binnen maximum vijftig jaar zal elke woning op aarde een deelwoning zijn. Iedere woning zal, naast zijn functie als hoofdverblijfplaats voor de eigenaar, ook dienst doen als tweede verblijf voor anderen. Een soort gigantisch, permanent Airbnb-netwerk dus.

De kiem daarvan ligt in de deeleconomie die steeds meer opgang maakt. Momenteel uit dit zich enkel in gemakkelijker te delen goederen en services, zoals autodelen of foodsharing.

Maar geef het nog een paar generaties en de eerste deelwoningen zullen een feit zijn. Want de mens gaat veel meer over de grenzen heen denken en minder gehecht zijn aan materiële zaken.

Met andere woorden: de eigen, honkvaste Vlaming onder de kerktoren zal binnen enkele generaties veeleer uitzondering dan regel zijn. Want wanneer je bijvoorbeeld na een paar weken of maanden je vrijetijdswoning in Antwerpen beu bent, dan ga je gewoon op zoek naar een ander tweede verblijf, in Sint-Niklaas of Mechelen – of zelfs Amsterdam of Parijs.

Als je kijkt hoe de jongste generaties nu al geëvolueerd zijn, weet je dat de evolutie op langere termijn nog veel radicaler zal zijn.

Versnelling hoger schakelen

Dat is ook de boodschap die we als collega-architecten graag willen meegeven aan de bouwmeesters. Ze durven vandaag al meer dan eens zeggen waar het op staat.

Dat ze daarmee af en toe een schokgolf door Vlaanderen laat gaan – “vrijstaand bouwen is crimineel” – is iets dat we als architecten alleen maar kunnen toejuichen.

Ruimtelijk heeft Vlaanderen te lang stilgestaan. Als je weet wat er op ons afkomt – van compacter wonen tot de idee van deelwoningen – kunnen we de bouwmeesters alleen maar stimuleren om nog een versnelling hoger te schakelen.

Dus, beste bouwmeesters, laat de Vlaming nu al kennismaken met de idee van deelwoningen, dan is Vlaanderen misschien klaar om er tegen 2050 op te anticiperen.