Antwerpen maakt grote bouwprojecten moeilijker

De stad Antwerpen wil vastgoedpromotoren verplichten een percentage van grote projecten in te richten als publiek domein of sociale woning. Het regime, dat volgende week wordt besproken op het schepencollege, voert langs de achterdeur de sociale lasten in van het grond- en pandendecreet, die in 2013 werden vernietigd door het Grondwettelijk Hof.

Het voorstel werd toegelicht door Frans Lauwers, kabinetschef van schepen Rob Van de Velde (Ruimtelijke Ordening, N-VA). Dat gebeurde op een vastgoedcongres van SPRYG Real Estate Academy. “De schepen beslist bij de vergunning van grote projecten iedere keer dat een gedeelte moet worden voorzien voor scholen, groene ruimtes, sportterreinen, crèches of sociale woningen”, zegt Lauwers. “Dat gebeurt per project in overleg met de vastgoedontwikkelaars. Die zien daar ook geen graten in, maar vroegen ons wel dat hun concurrenten onder dezelfde voorwaarden moeten ontwikkelen. Daarom besliste de schepen om grote projecten voortaan te onderwerpen aan gelijkaardige randvoorwaarden voor de publieke ruimte. Dat bevordert de rechtszekerheid. Het voorstel wordt zeer binnenkort besproken op het schepencollege.”

Lauwers plaatst de beslissing in de toename van de Antwerpse stadsbevolking. “Tegen 2020 is er nood aan 1 miljard investeringen voor nieuwe publieke infrastructuur”, verdedigt hij plan. “In 2030 is dat 3 miljard. Laten we duidelijk zijn: de stad heeft dat geld niet. Daarom zijn we verplicht een beroep te doen op de privésector om publieke woon- en groenprojecten te financieren.”

Van de Velde liet zich inspireren door het grond- en pandendecreet van 2009. Dat verplichtte projectontwikkelaars een deel van hun vastgoedontwikkelingen als sociale woningen te voorzien. Indien ze dat niet wensten (bijvoorbeeld om het hoogwaardige karakter van hun project te behouden), konden ze de verplichting afkopen. Het Europees Hof van Justitie had vragen bij de verplichte sociale lasten omdat het buitenlandse investeerders bemoeilijkte en zo in strijd kon zijn met het vrije kapitaalverkeer. Het Grondwettelijk Hof ging akkoord met deze stelling.

Nu wil schepen Van de Velde deze verplichting herinvoeren. Indien een projectontwikkelaar een zijn percentage niet wil inrichten als publieke ruimte, kan hij die verplichting afkopen. Michiel Dehaene (stedenbouw, Universiteit Gent), die ook sprak op het congres: “Waarom deze semantische discussie? Deze nieuwe regeling is voor mij eenvoudig een belasting op vastgoed. Zeg dat dan ook.”