Op 15 september marcheert een nationale betoging door Brussel. De organisatie is in handen van de drie traditionele Belgische vakbonden.
De drie vakbonden willen de aandacht trekken op de minimumpensioenen die de overheid uitbetaalt. Die zijn veel te laag, vinden de initiatiefnemers. Veertien dagen later volgt een nieuwe betoging in Brussel. Het wordt een Europese actiedag van het Europees Vakverbond (EVV) dat betoogt tegen de bezuinigingsmaatregelen die verschillende Europese landen plannen.
De vakbonden maken zich duidelijk klaar voor de hete herfst die aanbreekt. Zeker in eigen land belooft het te stormen, want er staan nieuwe interprofessionele onderhandelingen op het menu. Werkgevers en werknemersorganisaties moeten het aartsmoeilijke debat aangaan over hoe de komende twee jaren de lonen en andere arbeidsvoorwaarden kunnen evolueren. Wie denkt dat de regeringsonderhandelaars het moeilijk hebben, mag evenveel medelijden tonen met de onderhandelaars die aan deze tafel moeten zitten. De sociale partners zijn er de jongste jaren zelden in geslaagd doorbraken te realiseren in sociaaleconomische dossiers. De akkoorden die ze hebben kunnen sluiten, kwamen er vooral dankzij federaal geld dat op tafel werd gelegd om de stellingen van de diverse partners aan elkaar te lijmen. Waardoor te vaak dure compromissen werden afgesloten op kap van de belastingbetaler.
Traditiegetrouw zullen de vakbonden ijveren voor hogere reële lonen. U zult hen horen zeggen dat deze economische crisis niet is veroorzaakt door de hardwerkende Belg. En dat die daar dan ook niet voor moet opdraaien. Om de boodschap kracht bij te zetten, zullen de vakbonden erop hameren dat de banken de crisis veroorzaakt hebben. En dat zij de kassa extra moeten vullen.
Hardwerkende Belgen moeten inderdaad niet opdraaien voor de budgettaire gevolgen van de economische crisis. Maar daar gaan de interprofessionele onderhandelingen niet over. Zij gaan over werk en over arbeidsvoorwaarden.
De werkgevers zullen zeggen dat er weinig ruimte is om de reële lonen te laten stijgen. Niet zozeer door de crisis, wel door de loonstijgingen die in het verleden zijn toegelaten, bovenop de automatische loonindexering die in dit land nog altijd van kracht is. En waardoor de loonhandicap met de buurlanden te groot is geworden.
Unizo-topman Karel Van Eetvelt is al voorzien op deze patstelling. Volgens hem moeten de onderhandelingen dan ook andere richtingen uitgaan. “Het heeft weinig zin om de automatische indexkoppeling van de lonen ter discussie te stellen, of om een loonblokkering te overwegen, want je weet vooraf dat de vakbonden dat weigere”, stelt hij deze week in Knack. Van Eetvelt lanceert het idee om te praten over een verlenging van de arbeidsduur zonder evenredige loonstijging. VBO-topman Rudi Thomaes liet eerder al weten de tijdskredietstelsels onder de loep te willen nemen, omdat die volgens hem niet langer betaalbaar zijn.
Feit is dat de loonkosten in dit land veel te hoog zijn. Daardoor zijn ontelbare jobs vernietigd en wordt de creatie van nieuwe jobs bemoeilijkt. Iedereen kijk naar China en andere opkomende economieën, maar een van de grootse concurrenten voor onze werkgelegenheid zit op enkele honderden kilometers hiervandaan. Duitsland heeft weer aansluiting gevonden met economische groei, mede dankzij hervormingen op de arbeidsmarkt en loonmatiging. De onderhandelaars hebben dus de opdracht een pakket samen te stellen dat de loonkosten niet verder de hoogte in jaagt en werkgelegenheid aanmoedigt in plaats van afremt.
Vraag is of er voldoende vertrouwen aan de onderhandelingstafel aanwezig is om tot zo’n akkoord te komen. De afgelopen maanden en zelfs jaren kwamen niet alleen de verschillen in standpunten tussen vakbonden en werkgeversorganisaties scherp naar boven. Ook de onderlinge meningsverschillen tussen de vakbonden en werkgeversorganisaties doken steeds meer op. Het debat over het statuut van arbeiders en bedienden verdeelde het ACV en het ABVV. De communautaire standpunten over het arbeidsmarktbeleid zorgen voor meningsverschillen tussen het VBO enerzijds en Voka en Unizo anderzijds.
Van de politici wordt vandaag verwacht dat ze de partijpolitieke egelstellingen achterwege laten en fundamentele hervormingen realiseren. De sociale partners moeten hen hierin steunen en het draagvlak creëren om een herstelbeleid op poten te zetten. Ze hadden gelijk zich niet te willen mengen in de regeringsonderhandelingen. Maar dat ontslaat hen niet van de verantwoordelijkheid zelf goede akkoorden te sluiten. Zonder federaal lijmgeld, want dat is op. Benieuwd of zij sneller dan de politici het belang van hun verantwoordelijkheid inzien.
Trends-hoofdredacteur An Goovaerts
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier