Eurozone vermijdt triple dip

Mr. P heeft het ditmaal over de vooruitzichten voor de eurozone, de olieprijzen en de investeringen van de bedrijven in het komende jaar.

“Ha, Dirk!” zegt Mr. P, terwijl hij enthousiast de deur openzwaait. “Kom binnen.”

“Goeiemiddag, Mr. P. In werktenue?” zegt Dirk tegen zijn klant in het rood-blauwe trainingspak.

“Zwijg. Het is werkdag vandaag. De familie komt hier kerstavond vieren. En Rose wil dat de kerstboom op tijd staat”, lacht Mr. P. “Een aperitiefje terwijl we het papierwerk afhandelen?”

Dirk haalt het portefeuilleoverzicht uit zijn tas. Hij gaat aan tafel zitten.

“En, wat verwachten jullie voor 2015?” roept Mr. P vanuit de keuken. “Een nieuwe recessie voor de eurozone, nu de Duitse locomotief is stilgevallen?”

“Toch niet. Die Duitse motor slaat wel opnieuw aan. En verder zijn er tal van factoren die de Europese groei moeten ondersteunen.”

“Vertel!” zegt Mr. P, terwijl hij Dirk zijn glas overhandigt.

“Wel, er is de lage olieprijs. Daar profiteert de hele wereld van. En specifiek voor de eurozone duwt een daling met 10 procent de groei van het bruto binnenlands product (bbp) tijdens het volgende jaar met 0,2 procent de hoogte in. Stabiliseert de olieprijs op de huidige 70 dollar per vat, betekent dat een daling met 40 procent en een groeivooruitgang van 0,8 procentpunt. Dat alleen al is een forse meevaller.”

“Dat was me toch wel een moddergevecht op het allerhoogste niveau, die recente OPEC-meeting?”

“De Saoedi’s en enkele andere rijkere Golfstaten hebben daar inderdaad serieuze klappen uitgedeeld door geen productiebeperking in te voeren. Door het huidige prijsniveau zijn sommige van die Amerikaanse schalieolieproducenten niet meer rendabel. En dat zal de verschroeiende outputgroei in de Verenigde Staten over de voorbije vier jaar – van 5 naar 9 miljoen vaten per dag – wat afremmen, waardoor de OPEC zijn marktaandeel behoudt.”

“En de Russen?”

“Pijnlijk! Een opgestoken middelvinger – vergeef mijn taalgebruik – richting Moskou. De Saoedi’s zijn absoluut niet gediend met de steun van Poetin aan de Syrische president Bashar al-Assad. Ze raken Rusland nu waar het pijn doet. Doordat de helft van de begrotingsinkomsten afkomstig is uit de energiesector, is een Russische recessie in 2015 al een feit. Wist u trouwens dat de halvering van de olieprijs tot 16 dollar per vat in de jaren tachtig volgens sommige historici de kiemen zaaide voor het uiteenvallen van de Sovjet-Unie?”

“Maar je sprak over verschillende factoren die Europa voor een recessie moeten behoeden?”

“Inderdaad. Naast die lagere olieprijs is er de daling van de euro. De Europese Centrale Bank raamt de extra groei tijdens de komende drie jaar bij een daling met 10 procent van de euro op cumulatief 1 procentpunt.”

“Wij merken vooral een positieve impact bij de omzetting in euro’s van de winst uit onze Amerikaanse brouwersactiviteiten”, merkt Mr. P op.

“En hetzelfde gebeurt bij de andere internationale Europese bedrijven, Mr. P. De verwachte winstgroei voor 2015 bedraagt 10 procent. En naarmate de euro en de olieprijs verder dalen, zie je die geleidelijk stijgen.”

“En hoe hoger de winstgroei, hoe waarschijnlijker dat de investeringen opnieuw aantrekken”, vult Mr. P aan.

“Dat valt te hopen. Want als er één reden is waarom de groei in de eurozone maar blijft aanmodderen, dan is het dat wel. Het bbp van de eurozone ligt vandaag nog altijd onder het niveau van bij het begin van de crisis in 2008. Bekijk de evolutie echter exclusief de investeringen, dan staat er wel een 4 procent hoger bbp op de tabellen.”

“Het gebrek aan investeringen beperkt het herstel?”

“Het beperkt het herstel én het lag aan de basis van de crisis. Kijk, in een doorsneecrisis klappen de bedrijfsinvesteringen in elkaar. Dat was deze keer niet anders. Maar deze keer werd die klap vanaf de tweede helft van 2009 nog eens versterkt door de krimp van de overheidsinvesteringen met een vijfde.”

“Besparingen?”

“Inderdaad. En het feit dat de besparingsdrang nu wat afneemt, moet het herstel eveneens ondersteunen.”

“De overheidsinvesteringen moeten weer aanzwengelen? Past dat recente Europees Infrastructuurfonds in dat kader?”

“Precies. Er is al veel kritiek op gekomen, zeker op het feit dat er geen nieuw geld beschikbaar wordt gesteld. Een fonds van 300 miljard euro ging het worden. Uiteindelijk is het een monsterconstructie waarbij de Europese Unie en de Europese Investeringsbank (EIB) eerst 21 miljard euro bijdragen. Dat kapitaal moet toelaten om tijdens de komende drie jaar voor in totaal 63 miljard aan projecten te financieren. En dat moet dan weer, onder meer door de garantie dat de eerste verliezen door het fonds worden gedragen, zorgen dat vijf keer dat bedrag wordt aangetrokken bij andere investeerders. En voilà, daar is de 300 miljard!”

“Ah zo. Bijna even straf als dat Bijbelverhaal met die vijfduizend man die Jezus plots te eten moest geven. Vijf broden en twee vissen had hij. En hij hield er uiteindelijk nog twaalf manden met broodhompen aan over”, lacht Mr. P.

“Maar alle gekheid op een stokje: dat fonds kan wel zijn nut hebben. Het levert misschien amper nieuwe investeringen op. Maar het zou al een enorm succes zijn als eindelijk wordt gestart met de geplande investeringen. Dat zou dan leiden tot aanverwante private investeringen. De werkloosheidsgraad valt terug, de vraag stijgt en privé-investeringen trekken verder aan. En zo buig je de negatieve spiraal al snel om in een positieve.”

“Je hebt waarschijnlijk gelijk, Dirk. Maar als ik om me heen kijk, merk ik dat er nog te weinig vertrouwen is voor nieuwe investeringen.”

“Dat is een de-kip-of-het-ei-probleem. De voorbije jaren werd verwezen naar de banken die geen krediet verstrekten, waardoor de investeringen en de economie onderuitgingen. Vandaag versoepelen de kredietvoorwaarden weer, maar wachten de bedrijven af precies door de onzekere economische omgeving. Het herstel moet toch ergens beginnen! Dat infrastructuurfonds kan de investeringscyclus alvast een kick-start geven.”

“Dirk, ik wil je niet buitenwerken, maar ik moet een heilige boom gaan kiezen.”

“Geen probleem, Mr. P. U weet nu waarom de eurozone niet opnieuw in een recessie gaat duiken. En de papieren zijn getekend. Als we elkaar niet meer zien voor het jaareinde, Mr. P: prettige eindejaarsfeesten voor heel de familie.”

“Voor jou en de familie eveneens, Dirk. Tot binnenkort.”

Koen De Leus, @koendeleus

Senior Economist, KBC Groep