Elisabeth II was met 500 miljoen euro een rijke, maar geen superrijke monarch

Welk vermogen laat de Brits koningin Elizabeth na aan haar erfgenamen? The Royal Firm beheert vastgoed ter waarde van 30 miljard euro, maar dient enkel om de koninklijke functie te ondersteunen. Met haar privépatrimonium van ongeveer 500 miljoen euro behoorde wijlen Elisabeth echter niet tot de rijkste koninklijke hoogwaardigheidsbekleders.

De kersverse Britse koning Charles erft wel een fortuin, maar behoort ook met de erfenis van zijn moeder niet tot de meest vermogende 250 individuen van het Britse rijk. Wel was Elisabeth II met een geschat vermogen van omgerekend 500 tot 600 miljoen euro de rijkste vrouwelijke monarch van Europa. Ze kan echter niet tippen aan groothertog Henri van Luxemburg of prins Hans-Adam van Liechtenstein, die tien tot vijftien keer rijker zijn dan de Britse vorst. Het vermogen van onze eigen koning Filip schatten we op circa 25 miljoen euro.

The Royal Firm

The Royal Firm, zo wordt het vermogen van 30 miljard euro onder beheer van de Britse koninklijke familie genoemd. Dat behoort niet tot de individuele royals, maar wel tot het instituut van de monarchie. Het dient om de publieke functie van de koninklijke familie te ondersteunen. Als de koninklijke prerogatieven verdwijnen, vloeien die eigendommen volledig naar de Britse staat.

Twee derde van het tegoed van The Royal Firm bestaat al meer dan 250 jaar uit The Crown Estate. Het patrimonium van die ‘sovereign’s public estate‘ heeft een totale waarde van 20 miljard euro en wordt gecontroleerd door het semi-publieke orgaan Crown Estates Commissioners. De operationele leiding is sinds 2019 in handen van CEO Dan Labbad, een manager die een kwarteeuw zijn sporen verdiende bij de Australische vastgoed- en constructiegroep Lendlease. In juni jongstleden maakte The Crown Estate nog een nettowinst van 360 miljoen euro bekend. Heel wat beheerders van een vastgoedbedrijf zouden zéér tevreden zijn met een opbrengst van meer 15 procent.

De opbrengst van The Crown Estate vloeit grotendeels naar de Sovereign Grant. Die heeft een jaarbudget van omgerekend 100 miljoen euro. Daarover beschikt de Britse monarch voor zijn patrimoniumbeheer, personeelskosten, staatsreizen en allerlei plichtsbejegeningen. Ter vergelijking: onze koning Filip ontvangt jaarlijks nog geen 11 miljoen euro om zijn hof te laten draaien.

Andere belangrijke vermogensbestanddelen van The Royal Firm zijn Buckingham Palace (geschat op 5 miljard euro), het hertogdom Cornwall (1,5 miljard euro), het Kensington Palace (725 miljoen) en de koninklijke domeinen in Schotland (630 miljoen). Het hertogdom Lancaster (860 miljoen euro) valt ook onder de Firm, maar wordt sinds de veertiende eeuw afzonderlijk beheerd door de Privy Purse. Daarvan vloeit de opbrengst wel naar het privévermogen van de Britse koninklijke familie.

De Firm is heel wat groter dan de Koninklijke Schenking, die sinds 1900 het onroerend goed van het Belgische koningshuis beheert. Daarvan wordt de waarde geschat op 300 miljoen euro. Net als dat van de Firm draagt de Schenking enkel officieel de titel “koninklijk”. Mochten de Britse of de Belgische bevolking ooit opteren voor een republikeinse staatsvorm, dan vallen die patrimonia volledig terug onder staatsbeheer. Dit onroerend goed heeft een gelijkaardig statuut als een deel van de Royal Art Collection van meer dan 200.000 stuks. Sommige van die kunstwerken zijn privaat. Andere dragen wel de titel “koninklijk”, maar behoren uiteindelijk tot de publieke goederen van het Britse rijk.

Vooral onroerend goed

De schattingen van Forbes en Bloomberg over het privévermogen van wijlen de koningin lopen uiteen van omgerekend 500 tot 600 miljoen euro. De koningin erfde in 2002 (belastingvrij) 100 miljoen euro van haar moeder en vorig jaar nog 13 miljoen euro van haar echtgenoot prins Philippe. Het patrimonium bestaat vooral uit onroerend goed, zoals het Schotse kasteel Balmoral en het landgoed Sandringham in Norfolk. Het bevat ook schilderijen van Monet en eieren van Fabergé. Naar verluidt heeft de privébeheerder van de koninklijke familie vooral belegd in Britse blue chips, maar de details zijn een goed bewaard geheim. Volgens de Britse krant The Guardian heeft het advocatenkantoor van de koningin verwoed en met succes gelobbyd om te voorkomen dat ze, zoals andere Britten, onderworpen wordt aan de moderne regels van de financiële transparantie. Dat kan immers aanleiding geven tot controverse.