Econoom Johan Van Gompel: ‘Veel Belgen zijn niet zo prijsgevoelig’

Winkelen is duurder in België dan in de buurlanden. Volgens Johan Van Gompel, senior economist bij KBC, zijn de verschillen wellicht kleiner dan ze lijken omdat veel Belgische consumenten besparen met kortingsbonnen.

U analyseerde de prijsverschillen met het buitenland. Die zijn groot, maar Colruyt en andere retailers zeggen dat de kloof grotendeels is weggewerkt.

JOHAN VAN GOMPEL. “Een goede vergelijking maken is moeilijk. Eurostat (Europees agentschap dat statistieken verzamelt, nvdr) werkt met geaggregeerde cijfers die bijvoorbeeld geen rekening houden met een ander consumptiepatroon. De studie van het Prijzenobservatorium focust enkel op supermarkten. In die studies zie je wel een duidelijk prijsverschil met het buitenland voor de goederen die Belgen traditioneel in de supermarkt kopen. Het kan zijn dat die kloof wat verkleind is, door de hogere concurrentie. Maar die studies slaan nog niet op de meest recente jaren.”

De Belgische bonnetjesverslaving zou de prijskloof kleiner maken.

VAN GOMPEL. “Hier worden veel kortingen onrechtstreeks toegekend, met bonnen en klantenkaarten. Het kan dus zijn dat België minder duur is om te winkelen dan wat de officiële cijfers laten uitschijnen. Die kortingen zijn niet weerspiegeld in de statistieken, maar de grootte van dat effect is moeilijk vast te stellen.

“Volgens mij kiezen supermarkten voor bonnen om op een subtiele manier aan prijsdiscriminatie te doen. Blijkbaar zijn veel Belgen niet zo prijsgevoelig en hechten ze veel meer belang aan kwaliteit en een aangenamere winkel. Mensen willen bijvoorbeeld wat meer betalen op zondagmiddag in een winkel in de buurt. Maar supermarkten moeten tegelijk een prijsgevoelig publiek tevreden houden en daarom kiezen ze voor bonnen. Die laatste groep kunnen retailers verliezen aan goedkopere buitenlandse concurrenten.”

De loonkosten zijn niet de grote boosdoener in het prijsverschil.

VAN GOMPEL. “Belgische medewerkers in de retail compenseren de hogere lonen met een hogere productiviteit. Dat blijkt uit de statistieken, maar die vertellen wel dat onze voorsprong afneemt. Ook fiscaal is het moeilijk te vergelijken, maar daar is het wel duidelijk dat de fors hogere accijnzen een nadelige impact hebben. Ook de reglementering weegt zwaar. België legt verkoop met verlies, de openingsuren en andere zaken die de concurrentie kunnen stimuleren, meer aan banden. Daarnaast is België een kleine markt waardoor onze retailers minder op grote schaal kunnen inkopen en minder volumekortingen kunnen bedingen.”

Grensshoppen wordt populairder.

VAN GOMPEL. “Een gedetailleerd beeld is moeilijk, maar het neemt duidelijk toe. Het verschil is het grootst voor e-commerce. Volgens het onderzoeksbureau Gfk is 38 procent van de Belgen klant bij bol.com of andere buitenlandse webshops, in Nederland is dat 33 procent. Maar ook kopen bij buitenlandse supermarkten neemt hier toe. Ergens is dat logisch, in het kleine België wonen veel mensen in de buurt van de grens. Door de hogere prijzen in de Belgische winkels kunnen retailers bij ons hun marges op peil houden. Maar daarvoor verliezen ze wel een deel van hun omzet aan het buitenland. Die consumptievlucht leidt tot een verlies aan tewerkstelling. Dat is nooit goed.”