‘De bitcoin is geen geld, maar een belegging’

Het is weinig waarschijnlijk dat de overheid ooit bitcoins zal aanvaarden voor belastingen. Dat zou haar soevereine gezag aantasten, zegt Jan Longeval, adjunct-professor aan de Vlerick Business School.

De bitcoin tikte onlangs net niet de grens van 20.000 dollar aan en brak het oude record van 2017. Die hausse heeft de bitcoin onder meer te danken aan het nieuws dat PayPal betalingen in bitcoin zal toelaten. De bitcoin komt zo dichter bij het concept van geld. Volgens het tekstboekje heeft geld drie basisfuncties: het moet kunnen fungeren als algemeen aanvaard betaalmiddel, als rekeneenheid en als waardeopslag voor de lange termijn. Simpel, niet? Nee. Volgens die definitie is noch de dollar, noch de euro geld. Die zijn een algemeen aanvaard betaalmiddel en een rekeneenheid, maar ze zijn een slechte waardeopslag voor de lange termijn. Door inflatie is de dollar sinds de Nixon-schok van 1971, toen de Verenigde Staten de band tussen goud en de dollar doorknipten, bijna 90 procent van zijn koopkracht verloren. Sinds zijn lancering in 1999 is de euro bijna de helft van zijn koopkracht kwijt. Daar is op zich weinig verkeerd mee. Geld in de enge zin van het woord moet enkel aan de eerste twee functies voldoen. Geld dient niet om koopkracht op te slaan voor de lange termijn, maar om courante uitgaven mee te doen. Geld moet rollen, niet in een kluis zitten.

Dat brengt ons bij een eerste observatie over de bitcoin. Het is een rekeneenheid, maar nog geen algemeen aanvaard betaalmiddel. De beslissing van PayPal brengt de bitcoin een stap dichter bij die status, maar een status als geld in de enge zin is geen garantie op waardevastheid voor de lange termijn en zeker niet voor een waardestijging op lange termijn. Je kunt je ook afvragen of de bitcoin ooit de hele weg zal afleggen. Niet alleen de private sector, maar ook de overheid moet het betaalmiddel aanvaarden. De overheid ontleent haar macht aan het leger en het politiekorps, maar ook aan het feit dat ze de burger kan opleggen haar geld te aanvaarden om belastingen te betalen. Het is weinig waarschijnlijk dat de overheid daarvoor ooit bitcoins zal aanvaarden. Dat zou haar soevereine gezag aantasten. Overheden plannen trouwens zelf cryptomunten te lanceren. De Chinese overheid heeft dit jaar al de cryptoyuan uitgebracht. Wie rekent op een waardestijging van de bitcoin vanuit het perspectief van de bitcoin als geld, denkt het beste twee keer na.

De koersevolutie van de bitcoin zal niet afhangen van zijn aanvaarding als betaalmiddel, maar als vehikel voor waardeopslag op lange termijn. Op dat gebied is de bitcoin superieur aan de dollar en de euro. Het maximale aantal bitcoins is vastgelegd op 21 miljoen, terwijl dollars en euro’s à volonté kunnen worden bijgedrukt, wat vandaag chronische vormen aanneemt en de interesse in cryptomunten doet stijgen. Waardevastheid op lange termijn is onlosmakelijk verbonden met schaarste. Het hele concept achter de bitcoin is via kunstmatige schaarste een digitaal alternatief te bieden voor fysiek goud, dat van nature schaars is.

Een heroïsche strijd is ingezet tussen de bitcoin en goud. Sommige institutionele beleggers vervangen goud door bitcoins. Goud heeft een paar belangrijke voordelen. Met de bitcoin blijf je afhankelijk van een digitaal systeem dat intrinsiek fragiel is. Goud staat buiten elk systeem. Bitcoins mogen dan schaars zijn, het aantal alternatieve cryptomunten is dat niet. Er is niet zoiets als ‘de’ blockchain, waarop het bitcoinprotocol is geënt. Er kunnen oneindig veel blockchains worden bijgemaakt. Goud heeft enkel platina en palladium als alternatief. De bitcoin heeft weliswaar het first mover advantage in de cryptowereld. De tijd zal uitwijzen of er ooit een beter alternatief komt.

Uiteindelijk beslist de markt. Als de markt wil geloven dat de bitcoin een goede waardeopslag is voor de lange termijn, dan zal bitcoin dat ook worden. Zolang dat niet is uitgemaakt, is de bitcoin geen geld, maar een speculatieve belegging. De auteur is eigenaar van Kounselor consulting VB en adjunck-professor aan de Vlerick Business school.