‘De beleggende middenklasse betaalt het gelag voor de jacht op de rijken’

Wie aandelen bezit, wordt ervan verdacht rijk te zijn. Keer op keer betalen ze het gelag. Er is geen vakbond van de kleine belegger die zijn belangen verdedigt. Dat zegt Trends-hoofdredacteur Daan Killemaes.

Stel, u hebt een carrière lang gewerkt. U leeft onder uw stand om geregeld een restant van u zwaar belaste arbeidsinkomen opzij te kunnen zetten, om uw levensstandaard op uw oude dag te beschermen, of om uw kinderen te helpen. U belegt in beursgenoteerde aandelen om het rendement van uw vermogen wat op te krikken, met alle bijbehorende risico’s. Soms duurt het jaren om de verliezen te recupereren die een beurscrash in de portefeuille heeft geslagen. U draagt de jongste jaren meer dan uw steentje bij aan de sanering van de overheidsfinanciën via een fikse verhoging van de roerende voorheffing en de beurstaksen.

En dan, als u na decennia volgehouden discipline, 500.000 euro op een effectenrekening hebt opgebouwd, dan wordt u getrakteerd op een belasting op dat bezit, met als motivatie dat het tegendeel onrechtvaardig zou zijn. En dat terwijl de grotere vermogens, vaak geparkeerd in niet-beursgenoteerde aandelen, de dans wél ontspringen. Terwijl een kapitaal van 500.000 euro niet volstaat om het verschil tussen het wettelijke pensioen van werknemers en zelfstandigen en dat van ambtenaren goed te maken. Terwijl u spaart omdat u ziet dat de overheid een puinhoop maakt van de voorbereiding op de vergrijzing.

U zou zich voor minder geviseerd en het slachtoffer voelen van fiscale willekeur van de regering. U zou voor minder uw gedrag aanpassen en alle mogelijke routes onderzoeken om aan de effectentaks te ontsnappen. Een opbrengst van 254 miljoen euro? In uw dromen, minister van Economie Kris Peeters (CD&V).

Rijke ader

De geest is echter uit de fles. Voor het eerst heeft een regering een schacht geboord in de rijke ader van het financiële fortuin van de Belg via een pure vermogensbelasting. Als CD&V een gegarandeerde opbrengst van 254 miljoen euro eist, is het een koud kunstje om extra kompels de mijn in de sturen, door het tarief te verhogen of de grens van 500.000 euro te verlagen. Het is spijtig dat niet dezelfde resultaatverbintenis wordt gevraagd als het over een efficiëntere overheid gaat. Daar valt nochtans meer te rapen dan 254 miljoen euro. Niemand had dit precedent verwacht van de centrumrechtse regering-Michel, die om de vrede te bewaren het fiscale gezond verstand overboord gooit. Dat de effectentaks grotendeels in Vlaanderen zal worden betaald, komt de MR van Charles Michel en Didier Reynders niet slecht uit, maar mogelijk komen ze in een volgende regering zichzelf tegen als een coalitiepartner een verhoging van de effectentaks vraagt. Er zit nog een gat van 10 miljard euro in de begroting.

De ruim duizend beleggers die zaterdag verzamelen op de dag van de tips van de Vlaamse Federatie van Beleggers (VFB) voelen de bui ongetwijfeld hangen. Die groep wordt al jaren geviseerd. Minister van Financiën Steven Vanackere (CD&V) zette in 2011 de toon door bij een begrotingsakkoord te stellen dat “alleen rokers en speculanten dit gaan voelen”. Die lijn is de voorbije jaren mordicus doorgetrokken. Wie aandelen bezit, wordt ervan verdacht rijk te zijn. Keer op keer betalen ze het gelag. Er is geen vakbond van de kleine belegger die zijn belangen verdedigt. Die beleggers hebben, in tegenstelling tot de Arco-beleggers, geen partij die hen een waarborg uitschrijft als het misgaat. Met zijn enkele tienduizenden zijn ze politiek niet significant en dus een gedroomd doelwit. Dit is geen verwijt aan de VFB, want de federatie doet wat ze kan, maar ze dreigt een federatie van gepluimde kiekens te worden.

Jacht op de rijken

De beleggende middenklasse betaalt het gelag voor de jacht op de rijken. Er bestaat geen magische knop om de 1 procent rijkste personen te belasten, heeft Bart De Wever al meermaals gezegd, waardoor elke belasting op vermogen of vermogensinkomsten de middenklasse treft. Of zoals Open Vld-voorzitster Gwendolyn Rutten het verwoordde. “Men begint met een idee, en eindigt altijd bij diegene die al veel belastingen betalen.” De echt rijken hoeven geen vakbond. Hun lobbymachine is machtig genoeg om de roep om een meerwaardebelasting in de kiem te smoren.

Een pure vermogensbelasting is niet het ei van Columbus om de begroting en de sociale rechtvaardigheid te redden. Vermogen komt niet op een ongelijke manier uit de lucht vallen. Het is doorgaans de vrucht van arbeid, van sparen, van ondernemen en het nemen van risico’s. Dat wordt soms vergeten. Achter de discussie over de effectentaks steekt een fundamenteel verschil in maatschappelijke visie, tussen een visie die meer gelooft in de creatie van welvaart en een visie die meer heil ziet in de afroming ervan. Een pure vermogensbelasting ruikt ook naar contractbreuk door de overheid omdat het een retroactieve belasting is.

De effectentaks bijvoorbeeld is een taks op een voorraad vermogen die is samengesteld op basis van een stroom van inkomsten die al belast geweest zijn. Verander de belasting op de voorraad, en je verandert ook de belasting op de instroom van inkomsten in de voorgaande jaren. Het is natuurlijk het recht van de regering om te regeren, maar met dit soort fratsen moet ze toch zeer voorzichtig omspringen.