De Amerikaanse rente klimt boven 3 procent: ‘Tijd om dichter bij de uitgang te dansen’

De Amerikaanse rente rukt stevig op. Zolang het goed gaat met de economie, hoeft dat geen ravage aan te richten op de markten. Toch is voorzichtigheid geboden.

De Amerikaanse tienjaarsrente is voor het eerst in vier jaar gestegen tot boven 3 procent. De klim van de voorbije weken oogt spectaculair, maar historisch bekeken blijft de rente ontzettend laag (zie grafiek). Toch zijn er twee redenen waarom dit niet zomaar een fait divers is en beleggers terecht gespannen toekijken op de evolutie.

Ten eerste is de rente de afgelopen dertig jaar alleen maar gedaald. Als de kentering is ingezet, is dat wel degelijk een mijlpaal. Ten tweede is de Amerikaanse rente het anker van het mondiale financiële systeem. Rechtstreeks of onrechtstreeks zet ze de toon voor alle markten, en bij uitbreiding voor de wereldeconomie. Als het regent in de Verenigde Staten, wordt de hele wereld nat.

De belangrijkste oorzaak voor de stijgende rente is dat er inflatie de kop opsteekt in de Verenigde Staten. Daardoor stijgen de inflatieverwachtingen, zeker nu de olieprijs aan een opmars bezig is. Bovendien bevestigt de economie.

De voorbije weken was uit data gebleken dat de groei aan kracht inboette. Ondertussen is die lezing bijgesteld en klinkt het dat de economie blijft doorstomen. Dat de groei wat vaart verliest, is na het sterke 2017 niet meer dan logisch.

Een andere oorzaak voor de hogere rente is een voorzichtige zucht van opluchting. De voorbije weken dreigde een handelsoorlog met China de wereldeconomie uit koers te slaan. Het conflict in Syrië leek te escaleren tot een openlijke confrontatie tussen de Verenigde Staten en Rusland. Beide risico’s zijn wat afgenomen. Beleggers durven hun traditionele vluchthaven – Amerikaans overheidspapier – weer te verlaten.

Als die veilige obligaties verkocht worden, stijgt omgekeerd de rente. Volgens Laurent Crosnier, de hoofdstrateeg obligaties van de Franse vermogensbeheerder Amundi in Londen, is de stijging daarom een inhaalbeweging en had de Amerikaanse rente al eerder dat niveau kunnen bereiken.

Drastische belastingverlaging

Nog een derde factor is de budgettaire situatie in de Verenigde Staten. Als kerstcadeau aan de Amerikanen joeg president Donald Trump een drastische belastingverlaging door het parlement. Het Congressional Budget Office berekende dat de Amerikaanse schatkist daardoor de komende tien jaar 1100 miljard dollar minder inkomsten zal krijgen.

De hogere rente toont aan dat er ongerustheid bestaat over de Amerikaanse huishouding, stelt Etienne de Callataÿ, de hoofdstrateeg van Orcadia AM. “Beleggers denken dat de Verenigde Staten hun schulden moeilijker zullen kunnen financieren”, stelt hij vast.

Tot slot speelt ook het beleid van de Federal Reserve (Fed) een rol. De Amerikaanse centrale bank is al sinds 2015 geleidelijk de rente aan het verhogen. “In haar vooruitzichten toont de instelling veel vertrouwen dat ze haar doelstellingen gaat halen.

Dus zal het beleid verder normaliseren”, zegt Crosnier . Hij verwacht nog drie renteverhogingen dit jaar. De Fransman wijst er ook op dat vooral de rente op kortere looptijden is gestegen. De rentecurve wordt daardoor vlakker, wat volgens hem aantoont dat beleggers nu meer dan voorheen geloven dat de Fed de rente verder gaat verhogen.

The only way is up

Het was vorige week een druk discussiepunt. Zou de grens van 3 procent minstens een tijdelijk plafond zijn, of zou de rente vlot die psychologische grens – meer is het niet – doorbreken? Het antwoord kwam veel sneller dan gedacht. Economen hadden hun prognoses dan al fors moeten herzien. Begin dit jaar was een Amerikaanse rente van 3 procent nog een behoorlijk wilde voorspelling. Nu die grens gepasseerd is, zien velen de rente verder stijgen.

Een belangrijke reden is de consensus dat de hogere inflatieverwachtingen kunnen uitkomen. Volgens De Callataÿ zijn nog veel Amerikanen niet aan het werk, of toch niet voltijds, en toch zijn er duidelijke tekenen dat de spanningen op de arbeidsmarkt toenemen. Die spanningen doen de lonen stijgen, wat de inflatie voedt. De vlakkere rentecurve in de Verenigde Staten is dan ook een teken dat beleggers een versnelling van de inflatie mogelijk achten.

De Callataÿ ziet ook een rechtstreeks verband met het beleid van Trump. Met zijn protectionisme dreigt hij ingevoerde producten duurder te maken, wat tot meer inflatie zou leiden. En dat vertaalt zich nu in een hogere rente.

Volgens Crosnier bestaat het risico dat de Fed zijn doel voorbij schiet. “Voor de economie hoeft een periode met meer dan 2 procent inflatie geen probleem te zijn, want er is lang minder prijsdruk geweest. Maar de markt kan wel schrikken als de inflatie zo opveert.”

Dat de rente verder zal stijgen, betekent nog niet dat er onmiddellijk een forse klim richting 4 of zelfs 5 procent komt. “Vandaag is nog altijd veel goedkoop geld op zoek naar beleggingskansen. Dat zet een rem op de stijging van de rentes”, zegt Crosnier.

Hij stelt vast dat het soepele geldbeleid van de voorbije jaren vooral tot financiële inflatie heeft geleid, door de beurzen en de obligatiemarkten almaar hoger te stuwen. “Die zeepbel kan de Fed alleen managen door beetje bij beetje liquiditeit uit de markt te halen en geld duurder te maken.”

Ook De Callataÿ gelooft dat Fed onder de leiding van Jerome Powell niet te voortvarend op de rem kan staan: “Zo goed doet de Amerikaanse economie het nu ook weer niet. Net als hier is er behoefte aan een lage rente in de Verenigde Staten.”

Blijven dansen

De hogere Amerikaanse rente zet de financiële wereld flink aan het rekenen. Toekomstige dividendstromen zijn bijvoorbeeld minder waard als het veilige alternatief meer opbrengt. Een aandeel kan interessant lijken in vergelijking met een Amerikaanse rente van 2 procent, maar is dat niet noodzakelijk in vergelijking met rente van 3 à 3,5 procent.

Daarom veroorzaakt een stijging van de rente zo veel zenuwachtigheid. Volgens Crosnier is het alleen maar gezond dat er weer wat leven in de beurzen komt. “Het was niet normaal dat je aandelen kon kopen en die jaren zonder zorgen kon bijhouden.”

Doorgaans volgen de Europese rentes in het spoor van de Amerikaanse. Dat is vandaag minder het geval, omdat de Europese Centrale Bank nog altijd voor 30 miljard euro per maand obligaties opkoopt.

Het renteverschil tussen Duitsland en de Verenigde Staten is daardoor opgelopen tot het hoogste peil in bijna dertig jaar. Zolang Frankfurt het geweer niet van schouder veranderd, is de kans op een sell-off van Europese obligaties veeleer klein.

De echte zorgenkinderen zijn de meest risicovolle activa, met naast aandelen ook beleggingen in de groeilanden en obligaties van bedrijven met een lage kredietkwaliteit. De Callataÿ maakt zich vooralsnog niet te veel ongerust: “We hebben de afgelopen jaren een toename gezien van de schulden, maar zolang de economie goed draait, hoeft er geen probleem te zijn.”

Crosnier wijst nog op de bom onder de markten. De helft van de obligatiemarkt bestaat uit papier met een rente van minder dan 1 procent. Op 20 procent van de obligaties is de rente negatief. Onnodig te zeggen dat een bloedbad dreigt als de rentes blijven stijgen, wat de obligatiekoersen zou doen crashen. Zijn advies: “Blijf dansen, maar schuif beter wat dichter bij de exit.”