Zo houdt u het huis koel in hete periodes

Het is een hele uitdaging om uw huis of appartement te verkoelen tijdens tropische zomerperiodes. Gelukkig zijn niet alleen dure warmtepompen geschikt om de hitte mee te bekampen. Architectuur- en energie-experts Melanie Vercruysse en Luc Dedeyne werpen hun licht op mogelijke oplossingen. “Zilverpapier op de ramen kleven is slechts een lapmiddel.”

1. Open en sluit ramen en deuren doordacht

Veel mensen passen dit principe verkeerd toe of vergeten het. “Open ramen en deuren om uw interieur af te koelen pas als de zon onder is en het buiten frisser wordt, en sluit ze als de zon verschijnt en de buitentemperaturen stijgen om de warmte buiten te houden”, tipt Melanie Vercruysse, adviseur energie en klimaat bij de studiedienst van Netwerk Architecten Vlaanderen (NAV). Overdag tocht creëren op die manier is weinig zinvol en leidt tot extra opwarming binnen.

Wat dan met ventilatiesystemen die in steeds meer woningen geïntegreerd zijn? “Die houdt u het best geopend”, zegt Vercruysse. “Ze zitten ook vaak op belangrijke plaatsen, zoals de badkamer of aan de verwarmingsketel – die afsluiten of nadien weer vergeten te openen kan gevaarlijk zijn.” Ventilatiesystemen met een warmtewisselaar die de buitenlucht in de winter voorverwarmen, worden uiteraard bij voorkeur vermeden.

“Het is ook mogelijk om passief te nachtkoelen”, zegt Luc Dedeyne, energieconsulent bij Bouwunie. “Via kleine raampjes of buitenlamellen die geopend kunnen worden, en die bovendien inbraakwerend zijn.”

2. Ga slim om met glas

Het grootste deel van de buitenwarmte straalt naar binnen via onze vensters. Daar zijn dus de grootste potentiële winsten te boeken. “De zonnestraling interageert op drie manieren met glas”, verduidelijkt Melanie Vercruysse. “Een deel van de warmtestraling wordt rechtstreeks afgeketst, een minstens even belangrijk deel schijnt naar binnen en zorgt voor opwarming, en ook het glas zelf absorbeert de warmte en geeft die stelselmatig terug af.”

Ramen afschermen is noodzakelijk om die effecten tegen te gaan. “Zonneschermen en gordijnen aan de binnenkant hebben slechts een vertragend effect”, weet Luc Dedeyne. “Na een tijdje stapelt de warmte zich op tussen het glas en de stof en zullen de gordijnen ook zelf warmte aan uw interieur afgeven.” Die zijn dus alleen nuttig voor ramen waar de zon slechts enkele uren per dag op schijnt.

3. Verduister aan de buitenkant

Veel zinvoller is een rolluik, een luifel of een zonnewering aan de buitenkant. “Die oplossingen zijn geschikt voor alle ramen met zonne-instraling”, meent Melanie Vercruysse. “Dat geldt niet alleen voor zuidelijk georiënteerde ramen, maar ook voor die in het oosten en het westen: ‘s ochtends en ‘s avonds kan de zomerzon immers door zijn lagere stand nog sterker binnendringen.”

Sommige mensen bevestigen in de zomer zilverfolie aan de buitenkant van hun ramen als een goedkoop alternatief. Dat is een lapmiddel, aldus de twee experts. “Een deel van de zonne-instraling wordt naar buiten weerkaatst en dus tegengehouden, maar die oplossing is lang niet ideaal, want dan beperkt u het zicht naar buiten of de toetreding van natuurlijk daglicht naar binnen”, klinkt het bij Melanie Vercruysse.

“Een overdekt terras of bomen en planten die schaduw werpen over de ramen zijn veel mooiere manieren om in de zomer de zon buiten te houden”, vult Luc Dedeyne aan.

4. Vergeet de muren en het dak niet

De buitenwarmte glipt ook ongegeneerd naar binnen via kieren in muren en daken. “Een goede isolatie rendeert ook tijdens de zomer”, benadrukt Melanie Vercruysse. “Veel mensen isoleren vooral met het oog op de winter om de vrieskou buiten te houden, maar in de zomer werkt die evengoed omgekeerd.”

Ook de kleuren van daken en gevels spelen een rol. “Donkerkleurige daken en gevels warmen veel meer op dan lichtere kleuren”, zegt Luc Dedeyne. “Niet voor niets hebben huizen in het zuiden vaak een witte buitenbepleistering.”

Ook een groendak of een groengevel zijn perfect om uw woning extra mee te isoleren en dus in de zomer de warmte mee buiten te houden. “De beplanting houdt de warmte tegen”, zegt Melanie Vercruysse.

5. Beperk interne opwarming

Een belangrijke warmteveroorzaker in onze woning is het menselijk gedrag. “Het is geen doordacht idee om tijdens een hittegolf overdag binnen een cake in een oven te bakken, de droogkast in te schakelen of de was te strijken”, zegt Melanie Vercruysse. “Hetzelfde geldt voor het gebruik van de vaatwas, lichten laten branden in ruimtes waar het niet nodig is en het inschakelen van grote televisieschermen. Warmte binnen trachten te vermijden is tijdens warme zomerperiodes altijd een goed idee”, zegt Luc Dedeyne. 

6. Trucjes met ventilatoren

Een mobiele ventilator, een aircooler of zelfs een luchtreiniger met een koelfunctie: ze zijn allemaal prima om tijdelijk één vertrek wat aangenamer te maken. “Wie die toestellen naast zijn of haar bureau of bed positioneert, ervaart plaatselijk een tijdelijk verfrissend effect”, zegt Luc Dedeyne. Sommige mensen plaatsen zelfs een fles bevroren water voor een ventilator voor extra koele lucht. “Dat geeft op vlak van luchtverplaatsing zeker een aangenaam gevoel”, zegt Melanie Vercruysse. “Al komt er daardoor natuurlijk geen koude lucht van buiten naar binnen.” 

7. Warmtepomp als koele minnaar

Als alle bovenstaande oplossingen nog niet voldoende zijn, dán pas verschijnen oplossingen zoals een airco of een warmtepomp op het toneel. Een airco valt onder het type ‘actieve koeling’, en verbruikt redelijk wat elektriciteit. “In combinatie met zonnepanelen die tijdens de zomer doorgaans veel productie opleveren, hoeft dat geen nadeel te zijn”, zegt Luc Dedeyne. “Hetzelfde geldt voor een lucht-waterwarmtepomp of een lucht-luchtwarmtepomp die de buitenlucht in de winter opwarmt, en in omgekeerde setting de buitenlucht afkoelt tijdens de zomer”, zegt Melanie Vercruysse.

Een geothermische warmtepomp is een ‘passieve koeling’, die onttrekt tijdens hete zomermaanden temperaturen van 12 graden uit de bodem om die vervolgens via bijvoorbeeld de vloerverwarming (‘vloerverkoeling’ in dit geval) te gebruiken om de interieurtemperatuur laag te houden. Al is dat wel de duurst mogelijke oplossing. “Bovendien levert het sturen van te koud water doorheen de vloerverwarming condensatie op, die de vloer eigenlijk nat maakt”, besluit Luc Dedeyne. “Een warmtepomp met een ventilo-convector heeft die nadelen niet, kan sterker koelen en werkt veel sneller.”