‘Duurzame e-commerce hoeft onlineshoppers geen geld te kosten’

‘Een duurzame e-commerce is geen utopie. Met enkele eenvoudige, maar daadkrachtige beslissingen komen we al een eind. Alleen is daar politieke moed voor nodig’, zegt Gerwin Verdonk van Drukland.be, een van de grootste onlinedrukkerijen in België.

Dit najaar zal de pakjeswoede in ons land heviger woeden dan ooit. Vandaag is het Black Friday en Cyber Monday staat voor de deur, onze economie is hersteld van de coronacrisis en webshops floreren als nooit tevoren. In 2020 verstuurde en ontving de Belg 45 procent meer pakketten en expreszendingen dan het recordjaar voordien, blijkt uit de recente cijfers van het Belgisch Instituut voor Postdiensten en Telecommunicatie (BIPT). Is de boomende pakjesmarkt nog te rijmen met onze klimaat- en milieu-ambities? Moet de consument daarvoor dieper in de buidel tasten? Niet per se, maar we zullen met z’n allen wel een klein beetje gemakzucht moeten opgeven. Ik doe vier voorstellen.

Geen thuislevering meer

Beleidsmakers gaan ervan uit dat de korte levertijden – ‘vandaag besteld, volgende dag in huis’ – een probleem vormen voor ons klimaat. Ze vergissen zich van vijand. Webshops die een bestelling binnenkrijgen, zetten het pakket sowieso diezelfde avond al klaar voor verzending. Tenminste als ze hun productieprocessen zo optimaal mogelijk hebben ingesteld. Waarom zou je wachten met produceren en verzenden als je machines én de volledige productie- en toeleveringsketen toch al afgestemd zijn op onmiddellijke verzending? Een koerierdienst sorteert de pakketjes ‘s avonds en brengt ze de volgende dag naar de bestemmeling. Een langere levertijd zou niet voor een krimp in het aantal bestellingen zorgen, noch voor minder CO2-uitstoot. Enkel het geduld van de besteller wordt langer op de proef gesteld.

In plaats van zich blind te staren op langere verzendtijden, kan de overheid beter extra investeren in meer en betere afhaalpunten voor pakjes. Leveringen aan huis zijn niet meer van deze tijd. Dat hoeft geen probleem te zijn voor de modale Belg, want die kan en wil zich best verplaatsen naar een ophaalpunt in de buurt. Zeker als dat plaatsen zijn waar hij toch dagelijks of wekelijks komt, zoals de supermarkt of de pakjesautomaat langs het pendeltraject. En ook de werkplaats blijft een kanshebber. Bij Drukland.be ontvangen we graag de pakketjes van onze medewerkers, die ze aan het eind van de dag kunnen afhalen uit ons magazijn. Waarom zorgen we niet voor een gunstiger financieel klimaat voor dat soort afhaalpunten? Dat zal resulteren in minder rijbewegingen en minder uitstoot.

Retourzendingen in de ban

Wat de rijbewegingen betreft, zie ik een tweede quick win: schaf de (gratis) retourzendingen af. In Nederland worden jaarlijks maar liefst 23 miljoen items teruggestuurd naar de webwinkels. Dat is naar schatting 7 tot 13 procent van alle onlinebestellingen. Voor ons land zijn er geen officiële cijfers, maar die liggen vermoedelijk in dezelfde lijn. Het grote probleem: een gekocht product terugsturen kost de Belg niets of nauwelijks. Een veel hogere prijs – pakweg 25 tot 50 procent van het besteld bedrag – kan helpen om het aantal retourzendingen drastisch terug te dringen. Het zal ons beter doen nadenken over wat we online bestellen en welke maat, kleur of pasvorm we écht nodig hebben.

Verzend geen lucht

Een derde voorstel: verzend pakjes zonder opvulmateriaal en lucht. Heel wat webwinkels vertikken het om pakjes op maat van het product te maken, omdat het inhakt op hun winst. Nochtans bestaan de machines om dat te doen en kan je gemakkelijk dozen op maat maken. Per pakje is een ruimtebesparing van 30 procent haalbaar. Die kleinere pakketten zorgen ervoor dat er minder vrachtwagens de weg op hoeven. En opnieuw geldt hier: het is laaghangend fruit, de onlineshopper ondervindt geen nadeel.

Verzendkosten wettelijk verplichten

De prijs van een zending is een ander paar mouwen. In een duurzame e-commercewereld is gratis levering uit den boze. Transport is niet gratis en zal dat ook nooit worden. De reële kostprijs om spullen te transporteren zal – zeker gezien de hoge brandstofprijzen – almaar toenemen. Hoog tijd dus om de werkelijke kosten van een verzending apart door te rekenen én dat wettelijk te verplichten. Volgens mijn inschatting komen die kosten al snel op 5 tot 10 euro per pakket uit. Dat hoeft voor niemand een probleem te zijn: de consument voelt dat nauwelijks in zijn portemonnee en de webwinkel maakt er geen winst of verlies op.

Een duurzame e-commerce is geen utopie. Met enkele eenvoudige, maar daadkrachtige beslissingen komen we al een eind. Alleen is daar politieke moed voor nodig die de puntjes op de i zet. Maar als de online shopper – lees: de kiezer – er niet al te veel nadeel van ondervindt, lijkt me dat snel beklonken, toch?