De Duitse centrale bank gaat in de clinch met de Europese Centrale Bank.
Voor de derde keer in goed twee decennia levert de Bundesbank een eenzaam gevecht. Twee keer verloor de prestigieuze Duitse centrale bank al: bij de Duitse hereniging en bij de start van de euro. Nu dezelfde euro gered moet worden, dreigt ze een derde keer in het zand te bijten. Het is oorlog in Frankfurt.
De jongste maanden won de visie veld dat de Europese Centrale Bank (ECB) centraal moet staan in de overlevingsstrategie voor de euro. Enkel de ECB beschikt over de middelen voor de noodzakelijke ingrepen, die een werk van lange adem zijn. Het gaat om het sanerings- en herstructureringsbeleid in de crisislanden, maar ook om de lange en aartsmoeilijke weg om tot een verregaande economische en politieke unie te komen.
De ECB moet volgens deze visie direct of indirect massaal overheidspapier van de noodlijdende landen opkopen. Zo wordt een escalatie van de financieringskosten voor die landen voorkomen en wordt de weg geëffend voor de aartsmoeilijke politieke onderhandelingen.
Open oorlog
Mario Draghi, de Italiaan die sinds 1 november 2011 als voorzitter aan het hoofd van de ECB staat, is een felle aanhanger van deze strategie. Lijnrecht tegenover hem staan de mensen van de mensen van de Duitse centrale bank, de Bundesbank, beter bekend onder haar koosnaampje Buba.
De voorbije weken laaide de ruzie tussen Mario Draghi en zijn getrouwen in de ECB aan de ene kant, en de Duitsers en hun aanhang (vooral Nederland en Finland) aan de andere kant, hoog op. Draghi verklaarde in juli met veel aplomb dat de ECB “alles zal doen wat nodig is om de euro te redden” en dat de acties “afdoende zullen zijn”. Even later preciseerde hij wat hij voor ogen had. De ECB zou obligaties opkopen van landen bij het Europees noodfonds (European Stability Mechanism, ESM) om hulp zouden vragen en met het ESM een sanerings- en herstructureringsplan zouden overeenkomen.
Jens Weidmann, de opvolger van Axel Weber als president van de Bundesbank, liet onmiddellijk weten dat hij zoiets niet zag zitten. In een uitgebreid interview met het Duitse weekblad Der Spiegel deed Weidmann vorige week zijn oppositie tegen de ECB als opkoper van staatsobligaties nog eens in geuren en kleuren uit de doeken. Draghi riposteerde met een tekst in Die Zeit waarin hij, zonder Weidmann met naam te noemen, de Duitse stellingen zwaar bekritiseerde.
Derde keer,…
Voor de derde keer in minder dan een kwarteeuw staat de Bundesbank tegenover een grote meerderheid, deze keer verpersoonlijkt door ECB-voorzitter Mario Draghi. In de ogen van de Buba-elite gaat het gevecht deze keer om de ziel van de ECB.
Verwordt de instelling tot een verlengstuk van de politiek en verliest ze daardoor op termijn alle geloofwaardigheid, met alle gevolgen van dien voor de monetaire en politieke stabiliteit? Of houdt ze strak aan de monetaire orthodoxie, om zo de politici te verplichten hun verantwoordelijkheid te nemen om uit de eurocrisis te komen?
Bij de Buba leeft de vrees dat ze ten derde male het onderspit zal delven in een zwaarwichtig gevecht. Jens Weidmann speelde, melden de Duitse media, zelfs met het idee om op te stappen als Buba-voorzitter. Hoe dan ook, van de uitkomst van de strijd tussen Mario Draghi en Jens Weidmann hangt niet enkel het verdere verloop van de eurocrisis af. Op langere termijn heeft hun strijd ook een belangrijke impact op ons aller welvaart.
Johan Van Overtveldt
