De populariteit van de virtuele munt bitcoin neemt zeepbelproporties aan. De bitcoingekte baart centrale bankiers en overheden zorgen.
De koers van de virtuele munt bitcoin is sinds januari omhooggeschoten van 15 naar 900 dollar. Het ontlokte Nout Wellink, voormalig gouverneur van de Nederlandse centrale bank, de uitspraak “Dit is erger dan de tulpenmanie!” De pijlsnelle koersstijging van de bitcoin vertoont inderdaad gelijkenissen met de prijs van een tulpenbol in het 17de-eeuwse Amsterdam – op een gegeven moment kon je met één tulpenbol een huis aan een van de Amsterdamse grachten kopen – al gaat het nu nog sneller. De tulpenmanie wordt algemeen beschouwd als een van de eerste voorbeelden van een speculatieve zeepbel en massahysterie in de financiële geschiedenis.
Wellink staat niet alleen in zijn bezorgdheid om de bitcoingekte. Zijn oud-collega’s van de Nederlandse centrale bank stuurden begin december een waarschuwing de wereld in waarin ze wijzen op de volatiele wisselkoers van bitcoin, op het feit dat er geen centrale uitgever is die aansprakelijk gesteld kan worden in geval van problemen, en dat er geen depositogarantie-mechanisme bestaat voor de virtuele munt. Ook de Franse centrale bank waarschuwde al voor de gevaren van bitcoin, en de Chinese centrale bank verbood de Chinese banken onlangs bitcointransacties te verwerken en om bitcoins te kopen via handelsplatformen. De bitcoinkoers zakte daardoor al ineen tot 500 dollar.
Diefstal
Zijn de centrale banken oprecht bezorgd om uw geld? Wellicht wel. Hebben ze reden om te waarschuwen? Absoluut, gezien de wilde koersschommelingen en de risico’s van de virtuele munt. Worden uw bitcoincodes gestolen door hackers of crasht je harde schuif, dan ben je het geld kwijt. Dat staat in groot contrast met de bescherming van geld bij banken, waarbij in geval van onlinediefstal de eigenaar vergoed wordt door de bank of in geval van faillissement de overheid het spaargeld tot 100.000 euro garandeert.
Maar wat ongetwijfeld ook meespeelt, is dat bitcoin volledig buiten de autoriteit van de centrale bankiers valt. Bitcoins worden niet uitgegeven door een centrale instantie, ze worden automatisch gecreëerd door de bitcoingebruikers zelf, een systeem dat mining heet. Mocht bitcoin vaste voet aan de grond krijgen, en dus almaar meer aanvaard worden als betaalmiddel, dan neemt de controle van de centrale banken op het financiële systeem af.
Beperkt als betaalmiddel
Zo ver staat bitcoin echter nog niet. Het succes van de munt hangt af van hoe breed ze aanvaard wordt als betaalmiddel. Er zijn voor de virtuele munt belangrijke hindernissen om door te breken naar het reguliere retailnet. Transacties in bitcoin zijn bijvoorbeeld niet anoniem. Mits enig zoekwerk kunnen de uitgewisselde bitcoins altijd getraceerd worden naar twee unieke gebruikers.
Een bitcointransactie valideren duurt bovendien zo’n tien minuten, wat bijzonder lang is als u in de supermarkt wil betalen. Voor grote bedragen duurt de verificatie zelfs tot een uur. Het probleem ligt in het gedecentraliseerde karakter van het bitcoinnetwerk. Een meerderheid van de miners moet de overdracht van de bitcoins aanvaarden, wat veel tijd vraagt.
Daardoor is bitcoin als onafhankelijke munt eigenlijk gedoemd, omdat de munt ofwel verboden zal worden in het reguliere financiële systeem, ofwel onder controle van de centrale banken geplaatst zal worden. Toch zal bitcoin een grote indruk op de financiële wereld nalaten, en is het goed mogelijk dat een andere vorm van virtueel geld – uitgegeven door bijvoorbeeld centrale banken – zijn intrede doet.
Lees het volledige artiekel in Trends van deze week.
