Beursblog: analisten(aanbevelingen) zijn waardeloos

Niets zo leuk voor beleggers als kijken hoeveel koopaanbevelingen prijken naast de aandelen die ze in portefeuille hebben. Alleen blijken die analistenaanbevelingen niet veel waard. De recente ontwikkelingen bij Umicore maken dat nog maar eens pijnlijk duidelijk.

Een van de stervende zwanen op de Brusselse beurs is Umicore. Het bedrijf stond ooit te boek als een fantastisch groeiverhaal. In augustus 2021 noteerde het aandeel nog tegen een recordkoers van 60 euro en tegen waarderingen die je enkel bij de Amerikaanse techgiganten terugvond. Ondanks die hoge waarderingen hadden de meeste analisten er een koopadvies opgeplakt.

Rare jongens, die analisten

Het contrast met wat nu gebeurt, kan niet groter zijn. De koers is gekelderd tot een schamele 14 euro en het aandeel noteert tegen een waardering die je bijna van een waardeaandeel zou verwachten. De analisten hebben allemaal hun kar gekeerd. Van het twintigtal dat de Belgische materialengroep volgt, prediken nog maar twee een koopaanbeveling. Al de rest heeft het op houden of zelfs verkopen gezet.

Toegegeven, operationeel zitten er wat kinken in de kabel bij Umicore. In batterijtechnologie lijkt het een verkeerde gok gewaagd te hebben, al moet de toekomst daar nog uitsluitsel over geven. Maar analisten doen alsof de batterijafdeling de enige afdeling is, en de andere drie, die wel winstgevend zijn en gezonde kasstromen draaien, niet bestaan. In feite deden ze dat drie jaar geleden ook. Toen hingen ze hun hoge verwachtingen op aan diezelfde afdeling.

Stel dat je als belegger op het moment dat de verwachtingen en dus ook de waarderingen voor Umicore het hoogst waren, de analisten zou gevolgd hebben, zou je aankijken tegen verlies van 75 procent. Nu de verwachtingen in het slop zitten en het aandeel noteert alsof de batterijafdeling niets waard is, ook al kan die de komende jaren nog heropleven, is het volgens analisten het moment om te verkopen. ‘Rare jongens, die analisten’, zou Obelix zeggen.

Chinese muur?

Op zich verbaast het niet. Talloze academische onderzoeken wijzen op de tekortkomingen van aandelenresearch en analistenaanbevelingen. Zo zijn de modellen die analisten gebruiken zeer vatbaar voor foute interpretaties of voorspellingen. Een kleine aanpassing aan een van de parameters van die modellen en ze spuwen een heel ander koersdoel uit.

Daarnaast werken analisten in een context die bol staat van perverse prikkels. Ze werken meestal voor een bank die ook een afdeling zakenbankieren heeft en dus geld verdient door bedrijven naar de beurs te begeleiden. Hoe hoger de aandelenkoers van die beursintroducties, hoe hoger de commissie voor de bank.

Uiteraard zeggen ze allemaal dat er een dikke hoge Chinese muur staat tussen de zakenbank en de aandelenresearch, maar de bonussen van alle werknemers hangen wel deels af van de resultaten van de bank als geheel, dus ook van de afdelingen zakenbankieren. Een bonussysteem dat analisten beloont voor de nauwkeurigheid en juistheid van hun aanbevelingen is misschien een goed alternatief.

De robots winnen

Ander onderzoek toont dan weer aan dat ook analisten niet immuun zijn voor vooroordelen. Ze hebben een grote voorliefde voor steraandelen – denk aan Nvidia vandaag, of big tech in de afgelopen jaren. Aandelen die de wind mee hebben, die heel sterk groeien en die duur gewaardeerd zijn, krijgen in verhouding veel meer positieve aanbevelingen dan de rest van de markt.

Weer een ander onderzoek zet de resultaten van analisten af tegen robotanalisten. De robots winnen. Ze hebben minder last van vooroordelen en perverse prikkels, waardoor ze meer evenwichtige – lees: minder optimistische – aanbevelingen doen en ze die aanbevelingen ook veel sneller herzien. De robots geven sneller hun ongelijk toe en herzien makkelijker hun mening, voor zover robots die hebben.

Tot slot nog deze. Wie haar of zijn portefeuille zou samenstellen op basis van analistenaanbevelingen, is eraan voor de moeite. Zo’n portefeuille zet geen bovengemiddelde rendementen neer. “Analisten voegen geen significante waarde toe aan een model om portefeuilles samen te stellen”, luidt de conclusie.