Belgen bezitten meer dan 1.000 miljard euro aan directe buitenlandse investeringen

België moet de buitenlandse spaarpot aanspreken om de energiefacturen te betalen, maar in die spaarspot zit netto nog altijd 318 miljard euro. Dat danken we onder andere aan een recordbedrag buitenlandse investeringen.

Daan Killemaes

België betaalt zich momenteel blauw aan buitenlandse energiefacturen, wat zich vertaalt in een oplopend tekort op de handels- en betalingsbalans. In het derde kwartaal van 2022 liep het tekort op de betalingsbalans op tot 5,1 miljard euro of ongeveer 1 procent van het bbp. Het was het vierde kwartaal op rij met een negatief saldo. Voor 2023 verwacht de Nationale Bank een pittig tekort van ongeveer 5 procent op onze betalingsbalans. België leent momenteel dus vrij royaal geld in het buitenland om de energiefacturen te betalen.

Buitenlands appeltje voor de dorst

Voorlopig is er echter geen man overboord. De financiële balans van België blijft sterk dankzij de handelsoverschotten die we de voorbije decennia boekten. De Belgen bezitten voor 2.345 miljard euro aan buitenlandse activa en hebben voor 2.026 miljard euro aan buitenlandse schulden, zo leren nieuwe cijfers van de Nationale Bank. Het verschil tussen activa en schulden levert dus een batig saldo van 318 miljard euro op, goed voor 58,8 procent van het bbp. Dat is ons buitenlands appeltje voor de dorst of onze buffer voor moeilijke tijden als nu. Speculanten zullen ook twee keer nadenken voor ze een land als België, dat bankier speelt voor de rest van de wereld, in het vizier nemen. Vooral landen met een oplopende buitenlandse schuld zijn kwetsbaar voor turbulentie op de financiële markten.

Zwakkere euro spijst de spaarpot

Ondanks het oplopende handelstekort van België is de waarde van onze buitenlandse spaarpot in het derde kwartaal van 2022 zelfs gestegen. Deze paradoxale evolutie is te danken aan de verzwakking van de euro in dezelfde periode. Onze activa in vreemde munten zijn groter dan onze schulden in vreemde munten, waardoor een zwakkere euro ons rijker maakt. Dat is natuurlijk geen duurzame bron van welvaart. Stijgt de euro opnieuw in waarde ten opzichte van andere valuta, dan verdwijnt deze bonus als sneeuw over de zon. Op langere termijn is de omvang van de spaarpot afhankelijk van de saldo’s op de handelsbalans. Op dit ogenblik is deze spaarpot dik genoeg om aangesproken te worden als de buitenlandse energiefactuur in de bus valt.

Recordomvang buitenlandse investeringen

De Nationale Bank heeft ook de samenstelling van de buitenlandse spaarpot gefileerd. De activa van de spaarpot bestaan vooral uit directe buitenlandse investeringen in ondernemingen en fabrieken, en uit portefeuillebeleggingen in buitenlandse aandelen en obligaties. Opvallend is dat de directe investeringen voor het eerst de kaap van 1.000 miljard euro namen. Belgen bezaten eind september voor 1.034 miljard euro aan zulke directe investeringen. Het gaat om participaties van minstens 10 procent in ondernemingen, om kredietverlening aan verbonden ondernemingen en om vastgoedbeleggingen.

Langs de passiefkant beschikken buitenlanders over 852 miljard euro aan directe investeringen in België en over 569 miljard euro aan portefeuillebeleggingen. Opvallend is dat de economische sancties tegen Rusland onze schulden ten opzichte van Rusland doen toenemen. Door het stopzetten van uitbetalingen aan de Russische centrale bank blijven verlopen termijnrekeningen, couponbetalingen en dividenduitkeringen openstaan als interbancaire schuld.