Koen De Leus en Philippe Gijsels: ‘We hebben geen doemprofeten, maar tovenaars nodig’

Met de klimaattransitie, de vergrijzing, de veranderende globalisering, de hoge schuldenlast van de overheden en de doorbraak van nieuwe technologie krijgen burgers en beleggers heel wat te verteren. Koen De Leus en Philippe Gijsels schreven een boek over die kantelpunten. “De volgende jaren worden moeilijk en zelfs chaotisch. Maar dit is een optimistisch boek”, zeggen ze.

Koen De Leus is hoofdeconoom bij BNP Paribas Fortis en verveelt zich snel als hij geen schrijfproject om handen heeft. Philippe Gijsels is marktstrateeg bij dezelfde bank en struikelt als veelbelezen man over de boeken die thuis tot op de trap gestapeld liggen. Beiden lopen elkaar in de wandelgangen van de bank regelmatig tegen het lijf, geven gezamenlijke presentaties en persconferenties over economische vooruitzichten en vullen elkaar goed aan, ook in dit nieuwe boek. Koen De Leus maakt de economische analyses en Philippe Gijsels vertelt wat je daar als belegger mee aan moet.

De titel De nieuwe wereldeconomie en de ondertitel Investeren in tijden van superinflatie, hyperinnovatie en klimaattransitie van het boek klinken heel ambitieus, maar de auteurs maken de verwachtingen waar en gidsen de lezer langs vijf grote golven, die de volgende decennia de economie boetseren. Innovatie, de klimaattransitie, een veranderde globalisering, de ­oplopende schulden en de vergrijzing passeren de revue. “Koen maakt bijvoorbeeld de analyse over de hoge schuldenlast van de overheden. Ik probeer dat verhaal iets luchtiger uit te leggen aan de hand van het bordspel Monopoly”, zegt Philippe Gijsels.

De vijf grote golven die u analyseert, laten zich ­samenvatten in ‘one trend to rule them all’. Die trend is er eentje van een structureel hogere inflatie en een structureel hogere rente de komende jaren.

PHILIPPE GIJSELS. “Dat is de essentie van ons verhaal. Vier golven duwen de inflatie en de rente hoger, terwijl enkel de innovatiegolf tegengas geeft. We zitten in een totaal andere wereld dan de voorbije twintig tot dertig jaar. Wat we nu meemaken, lijkt ergens op de jaren zestig en zeventig, die gekenmerkt werden door een structureel hogere inflatie en een structureel hogere rente dan we de voorbije decennia gekend hebben. Een wereld van hoge inflatie en hoge rente is een moeilijke omgeving voor beleggers. De rente is als de zwaartekracht. Een stijgende rente weegt op de waarde van alle activaklassen. Halfweg de jaren zestig stond de Dow Jones op bijna 1.000 punten om begin de jaren tachtig nog altijd onder 1.000 punten te noteren. Gedurende de vorige golf van inflatie en rentestijgingen presteerden de beurzen dus niks. Daarna klom de Dow naar 36.000 punten tegen 2020 in een omgeving van dalende rentevoeten en een soepel geldbeleid. Als het geld gratis is, is het makkelijk beleggen. De eerste vraag die beleggers zich daarom moeten stellen: staat de geldkraan open of dicht? De rentecyclus heeft een grotere impact op de markten dan de conjunctuurcyclus.”

KOEN DE LEUS. “De vergrijzing zal de inflatie hoger jagen. De consumptie van al die babyboomers blijft op peil, terwijl het aantal werkende mensen daalt. De vraag botst dus op een krimpend aanbod, met meer inflatie als onvermijdelijke uitkomst. De hoge schuldenniveaus van de overheid zijn ook inflatoir. De centrale banken houden officieel vast aan een inflatiedoelstelling van 2 procent, maar stiekem zien ze geen graten in een inflatie van 3 à 4 procent, wat de enige manier is om de schuldenberg zonder grote kleerscheuren te verlagen. De geschiedenis leert dat overheden niet vies zijn van een portie onverwachte inflatie om hun schuldpositie te verbeteren. De centrale banken gaan ook geen diepe recessie organiseren om de inflatie terug naar 2 procent te duwen.”

GIJSELS. “Landen als China, Saudi-Arabië, Iran of Rusland kopen ook geen westerse schuld meer. De centrale banken normaliseren hun geldbeleid en verkopen overheids­obligaties in plaats van ze te kopen, zoals de voorbije ­jaren. De private westerse ­institutionele belegger is dus de enige resterende koper van overheidspapier, wat hogere rentevoeten vergt om al die obligaties nog geplaatst te krijgen. Nu, mocht de rente echt door het dak gaan, dan verwacht ik dat de centrale banken opnieuw ingrijpen.”

DE LEUS. “De globalisering heeft de voorbije decennia de groei ondersteund en de inflatie onder de knoet gehouden. We hebben de limieten van dat positieve vliegwiel ­bereikt. We evolueren naar een multipolaire wereld, waarbij andere landen, zoals India of Vietnam, een plek vinden in de mondiale aanvoerketens die vooral tussen het Westen en China waren opgebouwd. Die herschikking van de aanvoerketens en de handelspatronen zal zeker op korte termijn inflatoir zijn. Het risico op een doorgedreven krimp van de wereld­handel en een deglobalisering blijft echter ook bestaan. Dat zou catastrofaal zijn voor de wereldeconomie. Ook de rivaliteit tussen de Verenigde Staten en China is zorgwekkend. Technologie is de heuvel waarop de VS bereid zijn te sterven. Het land wil de ­opkomst van China in de kiem smoren, alvorens China technologisch met de VS kan wedijveren.

“Een stijging van de produc­tiviteit is de joker in het hele verhaal. Technologische doorbraken rond artificiële intelligentie of quantum ­computing kunnen de productiviteit een duwtje in de rug geven, wat goed voor de groei én desinflatoir is. In het ver­leden deed de productiviteit een tussenspurt na grote extreme schokken. Die schokken hebben we met covid en de oorlog in Oekraïne ook ­gehad. De investeringen in ­intellectuele activa nemen toe, iets wat we na de grote ­financiële crisis van 2008 niet ­zagen. De kans is vrij groot dat we straks een comeback van productiviteitsstijgingen mogen begroeten.”

U legt ook uit hoe beleggers kunnen inspelen op die ­grote golven. Op de inno­vatietrein kun je springen via aandelen, op de klimaattransitie kun je inspelen via grondstoffen en de vergrijzing heeft vooral een impact op de vastgoedmarkt.

GIJSELS. “Het volgende ­Microsoft of Apple kan bijvoorbeeld een bedrijf zijn dat batterijtechnologie ontwikkelt. Je zult ook meer robots, halfgeleiders en internetbe­veiliging nodig hebben. Beleg in de toeleveraars van de digitalisering, net zoals de houwelenverkopers ooit veel geld verdienden aan de goudrush. Ook de vraag naar grondstoffen zal verveelvoudigen om een groene energietransitie mogelijk te maken. Als je een supercyclus in grondstoffen krijgt, wat ik verwacht, dat kan ook de prijs van bijvoorbeeld koper verveelvoudigen.”

Moeten obligatiebeleggers met een bang hart kijken naar de oplopende ­schuldenpositie van de overheden?

GIJSELS. “Ik ben een aan­delenman, maar ik praat in presentaties op dit ogenblik meer over obligaties dan
over aandelen. Voor het eerst sinds lang zien we dat klanten opnieuw appetijt hebben voor obligaties, dankzij de ­gestegen rentevoeten. Maar blijf voorzichtig. De rente zit op langere termijn in een stijgende trend. Beperk daarom de looptijd van obligatiebeleggingen tot maximaal vijf jaar. Zo vermijd je grote koers­dalingen als de rente stijgt.”

Blijft vastgoed een goede belegging, of is ook die ­activaklasse kwetsbaar voor rentestijgingen?

GIJSELS. “Er hebben zich wereldwijd een aantal vastgoedzeepbellen ontwikkeld, zoals in Canada of Nieuw-Zeeland. Maar de waarde van vastgoed blijft ook een kwestie van ­l­ocatie, locatie en locatie.
Volg daarbij de kunstenaars. Waar zij neerstrijken, ontwikkelt de buurt zich. De Belgische vastgoedmarkt is nog ­relatief goedkoop, zeker vergeleken met de buurlanden. Als er wereldwijd een correctie komt, zal België daar niet aan ontsnappen, maar de klap zal hier milder zijn. Vastgoed beschermt je ook tegen een stijgende rente en stijgende inflatie.”

DE LEUS. “De vergrijzing van de bevolking zal de ontwikkeling van de vastgoedprijzen temperen. De prijzen zullen niet meer stijgen zoals de voorbije veertig jaar. Een groeiende bevolking en een nog sneller groeiend aantal gezinnen stuwden de prijzen hoger, maar het aanbod op de vastgoedmarkt zal sterk toenemen als de grote generatie babyboomers overlijdt. Dat kan de vastgoedmarkt over een tiental jaar langzaam ­onder druk zetten.”

In plaats van te speuren naar grote golven, kun je als belegger het prijssignaal volgen. Alle informatie wordt verzameld in dat prijssignaal. Beleg daarom in activa die in prijs stijgen, is het advies dat u in het boek geeft.

GIJSELS. “Ik check regelmatig de activa die in prijs stijgen of tegen piekprijzen noteren om de grote golven te checken en te detecteren op de markt. De uraniumprijs bijvoorbeeld is nu aan het uitbreken. Dan check je dat prijssignaal door research te lezen en door op congressen naar de stand van zaken te polsen bij ondernemers en onderzoekers. Het prijssignaal is zeer belangrijk en informatief. De markt heeft bijna altijd gelijk.”

De markten kunnen ook overdrijven en zeepbellen blazen.

GIJSELS. “Ja, en was het zo gemakkelijk, dan zaten we ­allemaal op een tropisch ­eiland naar de golven te ­kijken. Maar om George Soros (Hongaars-Amerikaanse ­investeerder en filantroop, nvdr) te citeren, als ik een bubbel zie, dan doe ik graag mee, tot natuurlijk de bel rinkelt die de top aankondigt. En die bel kan je horen. Als mijn kapper me tipt aandelen van Nvidia te kopen, dan weet je dat een top dichtbij is. Mocht de geldkraan dit jaar nog open gestaan hebben, dan zou de aandelenkoersen van bedrijf actief in artificiële ­intelligentie nog veel harder gestegen zijn. In dat perspectief is de zeepbel nog beperkt in omvang en gaat het zeker niet over een bubbel van de hele sector of markt.”

Wat is voor u de krachtigste golf die we de volgende jaren over ons heen krijgen?

DE LEUS. “De vergrijzingsgolf wordt enkel sterker. De cijfers zijn duizelingwekkend. De Italiaanse bevolking krimpt tegen 2100 met 38 procent. Duitsland telt 11 procent ­minder inwoners tegen 2100. De Duitse economie sputtert vandaag al, omdat de demografie niet meer meewerkt. De bevolking op arbeidsleeftijd begint er te krimpen. De stijgende schuldgraad van de overheden is ook zorgwekkend, zeker tegen een achtergrond van stijgende vergrijzingskosten. Ook de rente­lasten lopen op. Ik verwacht geen grote schuldencrisis, want de financiële markten zullen de overheden tot een koerswijziging dwingen. De kans is groot dat de VS binnen vijf tot tien jaar een verwittiging van de obligatiemarkten krijgen, zoals het Verenigd Koninkrijk vorig jaar, toen premier Liz Truss een ongeloofwaardige begroting indiende. In België zullen we met het bestaande begrotingsbeleid ook vroeg of laat met het hoofd tegen de muur lopen. Een oplopende rente zal dan disciplinerend werken.”

Zal zoveel verandering maatschappelijk en politiek verteerbaar zijn? De verkiezingsuitslag in Nederland is een zoveelste uiting van een diep geworteld ­ongenoegen bij grote delen van de bevolking.

GIJSELS. “Redelijk wat chaos gedurende een aantal jaren hoort bij kantelpunten, zoals we die nu meemaken. In heel Europa winnen de extreemrechtse partijen terrein. Het inkomen van de bevolking staat onder druk op een ogenblik dat de klimaatveranderingen extra kosten met zich brengt. Voor politici wordt het lastig alle ballen in de lucht te houden, terwijl ­extreme partijen met simplistische oplossingen komen. Op een gegeven moment zal de toekomst donker ogen, tot een nieuwe generatie opstaat die het mogelijk maakt iets nieuws te bouwen waar je twintig tot dertig jaar verder mee kunt. Eerst moet je door een periode van turbulentie en conflict, daarna wordt het beter. Vandaag vind je de boeken over collectieve vooruitgang achteraan in de boekenwinkel. De dag dat die weer in de vitrine liggen, zitten we in een betere wereld. Koen en ik hebben echt een hoopgevend boek geschreven. Aan doemprofeten hebben we niks. We hebben tovenaars nodig, die de klimaattransitie vorm kunnen geven en productiviteitswinsten mogelijk maken.”