Vaarwel finfluencer, hallo finspirer: slecht beursjaar decimeert beleggingsexperts op sociale media

Het woelige jaar op de financiële markten heeft heel wat finfluencers doen afdruipen. Dat de sociale media niet meer bol staan van onrealistisch beleggingsadvies van hippe jongeren, vinden de overblijvers niet erg. “Als niemand je leert wat een realistisch rendement is, geef je de cowboys die 50 procent beloven natuurlijk vrij spel.”

Finfluencers zijn er in alle vormen en maten. Sommige zijn FIRE-aanhangers, die als doel hebben financiële onafhankelijkheid te verwerven om vervroegd met pensioen te kunnen gaan. Die community groeide gestaag via de informatie die wordt gedeeld in blogs, via podcasts of onlinediscussiefora. Anderen zijn fan van cryptomunten. Nog anderen geven simpelweg tips om zo goedkoop mogelijk een verse maaltijd op tafel te zetten of op de kleine lettertjes te letten die een verzekeringscontract al dan niet de moeite waard maken. Maar doorgaans hebben ze wel hetzelfde doel: ervoor zorgen dat uw geld rendeert. Alleen waren de voorbije twaalf maanden niet de meest aangename voor onze financiële gezondheid: we werden geconfronteerd met de oorlog in Oekraïne, de torenhoge inflatie, woelige financiële markten en kelderende beurzen.

Die woelige tijd heeft de reputatie van de finfluencers ook geen goed gedaan. Eind augustus bracht de VRT de documentaire Fire: vroeg op pensioen uit. Met die reeks wilde de openbare omroep jongeren inspireren om financieel onafhankelijk te worden. Nog dezelfde week werd de documentaire weer offline gehaald, na bergen kritiek. Ook de beurswaakhond kwam met een waarschuwing voor de onrealistische en zelfs gevaarlijke boodschap van de documentaire. Naar aanleiding van de reeks publiceerde de FSMA zelfs een waarschuwing voor Future Trade, een van de vennootschappen waarmee een van de geïnterviewden samenwerkte.

De documentaire heeft wel de toon gezet voor het beeld dat nu rond die financiële onafhankelijken hangt: alle finfluencers zijn charlatans die via achterpoortjes snel rijk proberen te worden, van wie sommigen zelfs zover gaan dat ze hun volgers willen inlijven in piramideschema’s. “De inhoud van de documentaire was pure sensatie”, zegt Charlotte Van Brabander. De oprichtster van @SlimSparen, met meer dan 20.000 volgers, kwam ook aan bod in de afleveringen. “Toch is er iets goeds uit het hele debacle voortgekomen: het pijnpunt rond de foute finfluencers werd blootgelegd. Maar de reeks heeft mij ook geholpen. Ik word nu gevraagd voor keynotes en webinars.”

Dit zijn onze vaststellingen, na een getroebleerd jaar.

1 De finfluencer trotseert de depressieve beurzen

De stijgende rente in het najaar heeft de beurshausse om zeep geholpen. “Het was voor velen de eerste keer dat ze in een soort economische winter met stijgende intresten zijn terechtgekomen”, zegt Jonas Vermeulen van @Firecommunitybnl, met meer dan 14.000 volgers op TikTok. “Als de beurzen het goed doen, wil iedereen finfluencen. Doen de beurzen het slecht, dan verdwijnt de interesse.”

Daarnaast is er de belangrijke les die finfluencers moeten uitdragen: er is geen uniforme investeringsstrategie die voor iedereen geschikt is. Alleen hebben de snel-rijkfinfluencers het tegendeel gesuggereerd. “Zeker de cryptoaanhangers hebben het ons moeilijk gemaakt”, zegt Vermeulen. “Je ziet telkens opnieuw beloftes verschijnen, zoals: ik maak van 1.000 euro 1 miljoen. Dat kan gewoon niet.”

2 En spoort volgers aan om te blijven beleggen

De finfluencers die overblijven, geloven dus in het langetermijnverhaal. Hun volgers zijn wat dat betreft nog niet altijd mee. “Als de beurzen het niet goed doen, verdwijnt de interesse”, zegt Van Brabander. “Net in deze tijden is het belangrijk te leren beleggen en aandelen in solden te kopen.” Maar daar hoef je ook geen zotte bedragen aan te geven. “Alle beetjes helpen”, zegt Sebastien Aguilar, de oprichter van FIRE Belgium. “Je neemt geen zotte risico’s, maar belegt de extra’s die binnenkomen opnieuw om je bankrekening gestaag aan te dikken.”

Lees hieronder verder

3 Het échte FIRE-prinicpe is overeind gebleven

Na een jaar vol tegenslagen op de beurzen zou je denken dat de FIRE-adepten volledig verdwenen zijn. Aanhangers willen hun financiële vrijheid immers grotendeels bereiken met successen op de beurs. “Wie het FIRE-principe correct toepast, zou weinig hinder mogen ondervinden van het woelige jaar”, zegt Aguilar. “De stelregel blijft: alleen investeren wat je op korte termijn niet nodig hebt. En stel een gespreide portefeuille van goedkope index-ETF’s samen voor beleggingsrendementen op lange termijn. Je hebt verder niets nodig. De moeilijke beursjaren worden zo ingecalculeerd en geneutraliseerd door de goede jaren. 2022 is voor ons een kleine rimpeling aan het wateroppervlak.”

Volgens Aguilar is het simpel om het FIRE-principe correct toe te passen: “Het enige wat je nodig hebt, is een manier om geld te besparen en de eenvoudige kennis van indexbeleggen. Met een simpele optimalisatie van je sparen en beleggingen kun je je leven veranderen.” Aguilar en zijn gezin kunnen dankzij dat principe al jaren leven van hun beleggingsportefeuille. Voor geld hoeft hij niet meer te werken. In plaats daarvan brengt hij tijd door met zijn gezin, runt hij de FIRE Belgium-community (7.000 leden op Facebook), geeft les in indexbeleggen en schenkt de opbrengsten daarvan aan goede doelen.

4 Finfluencers breken een lans voor financiële geletterdheid

Uit een enquête die het webagency Shortlist vorig jaar uitvoerde, bleek dat 36,4 procent van de Belgen al financieel advies van een finfluencer of onlinecoach heeft gevolgd. Het geloof in bankadviseurs lag met 40 procent nog net iets hoger.

Binnen- en buitenlandse finfluencers behandelen dan ook graag alle personal-financeonderwerpen in hun filmpjes. Volgens Van Brabander, Vermeulen en Aguilar kunnen ze zo toch minstens voor een deel een educatieve rol opnemen. “Het is belabberd gesteld met de financiële geletterdheid van onze jongeren”, zegt Van Brabander. “Ik zie in België en Vlaanderen ruimte voor nog meer finfluencers die onze jeugd die kennis kunnen bijbrengen.” Samen met actrice en presentatrice Tatyana Beloy werkte Van Brabander de luistercursus Hoe maak je jouw kind slim met geld uit.

“Als finfluencer doen we aan financiële educatie waar het onderwijs tekortschiet”, vult Vermeulen aan. “Zelfs in de economische richtingen ligt alle nadruk op het macro-economische aspect. Nergens leren tieners of twintigers hoe ze financieel zelfstandig kunnen worden of veilig beleggen. Als niemand leert wat een realistisch rendement is, geef je de cowboys die 50 procent beloven natuurlijk vrij spel.”

5 Finspireren, wie zijn best doet, zal het leren

Wie het woord ‘finfluencer’ uitspreekt, blijft toch vaak met een wrange nasmaak in de mond achter. Het woord werd gekaapt door de charlatans met de onrealistische beloftes. De cowboys die aandelen bij naam noemden of die een bepaalde cryptomunt chillden, het omhoog praten van de waarde van de munt.

De overblijvers doen dat niet, zeggen ze stellig. Ze houden zich aan dezelfde regels die ook bankmedewerkers moeten volgen. Allen plaatsen ze dus een disclaimer op hun website die zegt dat er geen persoonlijk bankadvies wordt gegeven, wel dat beleggingsprincipes worden toegepast.

“Noem mij maar een finspirer”, zegt Van Brabander. “Een influencer wil mensen in een bepaalde richting duwen. Ik beïnvloed mensen niet, ik probeer hen te inspireren om zich financieel te ontwikkelen en hun zuurverdiende geld extra te laten opbrengen.”

Lees ook: