Het tegendraadse beleggingsadvies van Dirk Vandycke: ‘Negeer aandelentips’

Dirk Vandycke verloor zijn hebben en houden toen in 2000 de internetzeepbel uiteenspatte. Hij trok er belangrijke lessen uit als belegger. “Bedenk dat jij net zo goed een mening kunt vormen over een bedrijf of een aandeel als elke zelfverklaarde expert.”

Naast docent artificiële intelligentie, software en statistiek aan de Hogeschool West-Vlaanderen en de Erasmushogeschool Brussel is Dirk Vandycke selfmade beleggingsexpert. Hij richtte in 2008 ChartMill op, een veel bezocht onlineplatform dat aandelen op de Europese, Amerikaanse en Canadese beurzen screent. Hij publiceert zijn inzichten in beleggen in opiniestukken en boeken, zoals recent Waarom ook jij niet goed belegt.

Daarin deelt hij de belangrijkste lessen die hij uit zijn beleggingsfiasco van 2000 heeft getrokken. “Ik heb 24 miljoen Belgische frank verloren. Om die schuldenput te delgen heb ik mijn huis moeten verkopen en belandde ik in een depressie. Het was een van de zwaarste periodes in mijn leven”, vertelt hij. “Als je een cursus van 600.000 euro gevolgd hebt, kun je maar beter zorgen dat je de les goed gesnapt hebt: zo vat ik die periode samen. Ik heb er in de eerste plaats uit geleerd dat te veel beleggers tijdens beurshausses op hetzelfde moment instappen, onder meer door overdreven euforie en een fear of missing out.”

“Ik houd niet van het klassieke spreiden, maar focus liever op winnaars”

Het internet gold in de jaren negentig als een nieuwe goudmijn en de waarde van alles met .com in de naam schoot als een raket omhoog. “Er werd waanzinnig veel durfkapitaal geïnvesteerd in start-ups die hun potentieel uiteindelijk niet waarmaakten. Als beleggers eerst nog winsten opstreken, had dat weinig met kunde, maar puur met geluk te maken. Dat feestje kon alleen maar slecht aflopen. Bij verliezen zijn aandelen zoals een brandende lucifer: wie ze als laatste in de hand heeft, brandt er zijn vingers aan. Dat was voor mij een dure les in risicobeheersing”, zegt Vandycke.

Sommigen zien gelijkenissen met de huidige hype rond artificiële intelligentie. “Het is nog te vroeg om een uitspraak te doen over hoe hoog de verwachtingen voor AI mogen zijn”, zegt Vandycke. “Ik denk wel dat veel AI-bedrijven in het zand zullen bijten en dat slechts een handvol winnaars de toekomst van de industrie zal bepalen. Maar ik houd me liever niet bezig met voorspellingen: observeren en zorgen dat je op alles voorbereid bent, is veel belangrijker.”

Goede bedrijven

Vandycke verbrandde zijn vingers aan de beurs, maar de meeste Belgen spelen nog altijd liever op veilig, getuige het succes van de staatsbon in oktober vorig jaar en de spaarboekjes die met miljarden euro’s per jaar blijven aandikken. “Met de huidige inflatie en de nog steeds lage rentevoeten verlies je geld met een spaarrekening. De staatsbon genereert hoogstens een status quo”, stelt Vandycke vast. “En om te investeren in vastgoed, heb je al een aardig startkapitaal nodig, wil je een lening loskrijgen.”

De beurs biedt een alternatief. “Beleggen is niet alleen voor de rijken, want aandelen bieden de mogelijkheid om een bedrijf in stukjes te kopen. Perfect voor wie minder kapitaalkrachtig is. Beleggen in goud is een andere optie. Maar dat levert geen inkomsten op, zoals de dividenden van een bedrijf of de huurinkomsten uit vastgoed. Je mogelijke rendement moet uitsluitend komen van de meerwaarde bij de verkoop.”

In de beleggingswereld doen heel wat wijsheden en vuistregels de ronde, zoals laag kopen en hoog verkopen. Vaak zijn dat mythes, waarschuwt Vandycke. “Een aandeel is vaak om een goede reden goedkoop. Aandelen waarvan de koerst stijgt, zijn aandelen die in de juiste richting evolueren. In die richting wil je als belegger meegaan.”

Aandelen waarderen is vaak een hopeloze oefening. “Waarde is subjectief en heel moeilijk te bepalen. En zelfs als die je kunt bepalen, is er geen garantie dat die waarde ook gerealiseerd wordt. Je kunt daarom beter focussen op het prijsgedrag van aandelen dan op hun vermeende waarde. Start met aandelen van goede bedrijven tegen een goede prijs”, adviseert hij.

De vraag is dan uiteraard: wat zijn goede bedrijven? “Dat zijn bedrijven die een hoog rendement halen op de middelen die hun aandeelhouders ter beschikking stellen”, aldus Vandycke.

Succesformule

Behalve de waarde is uiteraard de aandelenkoers bepalend. “De koers komt tot stand door vraag en aanbod. Om dat voldoende gestroomlijnd te laten gebeuren, moet de markt voldoende liquide zijn. Er moeten dus voldoende transacties zijn in een bepaald aandeel”, legt Vandycke uit.

Prijsschommelingen schrikken beleggers af en houden hen weg van de beurs. Maar beleggers zijn niet zo machteloos als ze zich soms voelen. “Rendement heeft twee bepalende factoren. Ten eerste: hoe vaak je wint of verliest. Dat is moeilijk te controleren, want niemand heeft een glazen bol. Ten tweede: hoeveel je gemiddeld wint of verliest. Dat beheers je wél zelf”, zegt Vandycke. “Succesvol beleggen heeft weinig te maken met gelijk hebben of de juiste voorspelling maken, maar alles met hoeveel je wint of verliest. Hoeveel je wint of verliest, bepaal je zelf door te handelen.”

Daarvoor bestaat volgens hem een succesformule. “Die van de verwachtingswaarde. Op de beurs implementeer je die door je verliezende aandelen tijdig te verkopen en door winnaars constant bij te kopen. Wanneer de beurzen zakken, houden veel mensen krampachtig vast aan hun aandelen, maar zo houden ze hun verliezen aan én vlakken ze eensklaps de gemiddelde winsten uit van de aandelen die het beter doen. Ik houd niet van het klassieke spreiden, maar focus liever op winnaars. Doordat je telkens tegen hogere prijzen koopt, realiseer je op je eerder aangekochte aandelen meer winst. Verliezende beleggers maken hun verlies groter.”

Algemeen advies

Aan specifieke tips hebben beleggers weinig, meent de ervaringsdeskundige. “Negeer tips. Zeker als ze specifiek over het ene of andere aandeel gaan. Vraag je minstens deze zaken af: wie vertelt jou dat en hoe profiteert die persoon daarvan? Belegt die zelf? Of staat die aan de zijlijn? Is die betrokken bij het aandeel waar die advies over geeft? Met algemeen advies, over je algemene strategie op de beurs, ben je soms wel iets.”

Goed beleggen vergt veel huiswerk. “Lees over hoe de markt werkt en over de psychologie van beleggers. Dat is de beste investering die je kunt doen. Verrijk jezelf met algemene kennis. Bedenk dat jij net zo goed een mening kunt vormen over een bedrijf of een aandeel als elke zelfverklaarde expert.”