Forse prijsschommelingen bij palladium

Het edelmetaal palladium was in 2017 de best presterende grondstof met een klim van ruim 40 procent.

Vorig najaar klom de palladiumprijs zelfs voor het eerst sinds 2001 boven die van het zustermetaal platina. Platina leed onder het dieselschandaal en een daling van de vraag uit de juwelenindustrie. Beide elementen hebben geen impact op palladium, dat vooral wordt gebruikt bij de productie van katalysatoren voor benzinemotoren. Begin dit jaar piekte de prijs van een troy ounce palladium op een recordniveau van 1140 dollar, om begin april richting 900 dollar terug te vallen. De voorbije weken kende palladium weer een prijsopstoot richting 1000 dollar.

Aanhoudend deficit

De mondiale palladiummarkt kende in 2017 voor het vijfde opeenvolgende jaar een aanbodtekort. De katalysatorenproducent Johnson Matthey schat het deficit op 600.000 troy ounce. De industriële vraag klom vorig jaar met 8 procent. Onder meer de consumptie voor (petro)chemische en farmaceutische toepassingen nam toe. De vraag naar het edelmetaal voor de katalysatorenindustrie klom naar een historisch hoogtepunt van 6,42 miljoen troy ounce.

Aan de aanbodzijde is de recyclage van palladium uit oude katalysatoren de jongste jaren sterk toegenomen. Maar dat werd vorig jaar gecompenseerd door een lagere mijnproductie. Daardoor bleef de groei van het aanbod per saldo beperkt tot 3 procent. Ook voor 2018 wordt opnieuw een deficit verwacht, dat mogelijk wel iets kleiner kan zijn dan vorig jaar. Johnson Matthey ziet zowel de vraag als het aanbod licht toenemen. Aan de vraagzijde speelt het wereldwijd toenemende aandeel van benzinemotoren, die ook in hybride voertuigen worden gebruikt, in de kaart van palladium.

Kans op sancties klein

De recente prijsopstoot heeft alles te maken met de sancties tegen Rusland en de bijbehorende marktvrees dat ook de bevoorrading van palladium in het gedrang zou komen. Meer dan 40 procent van alle palladium komt uit Rusland en dan meer bepaald van de grootste aanbieder Norilsk Nickel. Die mijngroep is ook voor een kwart in handen van de door Moskou gewraakte oligarch Oleg Deripaska, tegen wiens bedrijf Rusal wel zware sancties werden ingesteld.

De kans dat dat ook Norilsk Nickel overkomt, is relatief klein. Veel Amerikaanse en Europese bedrijven kunnen niet zonder het Russische palladium, waardoor de schade aan de industriële sector in beide regio’s veel groter zou zijn dan de impact op Rusland zelf. Wanneer dat besef tot de markt doordringt, is een nieuwe prijsterugval niet ondenkbaar. Op korte termijn zal de prijsevolutie bij palladium hoe dan ook volatiel blijven.