De Vlaamse regering sleutelt aan het gunstregime voor familiale vennootschappen. Ze wil vermijden dat ondernemers hun privévastgoed tegen 0 procent kunnen schenken of tegen 3 procent kunnen laten vererven aan hun kinderen. “Zoals het nu in de tekst staat, vrees ik dat kleine ondernemers die boven of achter hun zaak wonen in het vizier zitten”, zegt fiscaal advocaat Thomas De Jonckheere.
Het gunstregime voor aandelen in familiebedrijven an sich staat niet ter discussie. Dat moet voorkomen dat de voortzetting van de activiteiten in gevaar komt door hoge facturen van de Vlaamse belastingdienst. In de huidige regeling moet de vennootschap op het ogenblik van het overlijden of de schenking ‘een reële economische activiteit’ uitoefenen. Er geldt een wettelijk vermoeden dat dat niet zo is, als het vastgoed meer dan 50 procent van het balanstotaal uitmaakt in een van de drie jaar die voorafgaan aan de schenking of het overlijden, en als de personeelskosten 1,5 procent of minder van het balanstotaal bedragen. De vennootschap moet dan het tegenbewijs leveren.
‘Zonder opsplitsing tussen zuiver residentieel vastgoed en vastgoed voor gemengd gebruik, zal deze ingreep heel veel kleine familiale ondernemingen zwaar raken’
Sinds 2015 moeten vennootschappen met te veel vastgoed op de balans het bewijs leveren dat alle onroerende goederen voor de economische activiteit gebruikt worden. Zonder dat tegenbewijs weigert Vlabel de toepassing van het gunstregime, maar de dienst werd teruggefloten door de rechtspraak.
Het Gentse hof van beroep oordeelde in 2021 dat een slager die naast zijn slagerij ook een woning en een aantal appartementen bezat, gebruik mocht maken van het gunstregime. Het hof vroeg ook aan het Grondwettelijk Hof of het tegen de grondwet indruist dat mensen met een vennootschap hun privaat vastgoed fiscaalvriendelijk kunnen doorgeven, terwijl mensen zonder vennootschap dat niet kunnen. Het Grondwettelijk Hof oordeelde in 2023 dat zoiets geen discriminatie is.
Zware impact
Sindsdien is Vooruit, als oppositiepartij toen nog, op de nagel beginnen te kloppen dat het gunstregime voor familiebedrijven niet bedoeld is om villa’s in Knokke of Saint-Tropez belastingvrij te kunnen schenken. “In de ontwerptekst lees ik dat de Vlaamse regering ‘residentieel’ vastgoed wil uitsluiten van de vrijstelling van schenkbelasting en het verlaagde tarief in de erfbelasting. Het is niet duidelijk of ze enkel het deel dat als privéwoning wordt gebruikt wil uitsluiten, als dat al strikt af te scheiden valt van de rest, of het volledige gebouw met gemengd gebruik”, zegt fiscaal advocaat Thomas De Jonckheere (Bloom Law).
“De impact valt niet te overschatten voor zelfstandigen en mensen die een vrij beroep uitoefenen en het gebouw dat ze gebruiken voor hun beroepsactiviteit ook bewonen”, stelt De Jonckheere. “Voor sommige vennootschappen zit de waarde vooral in het gebouw. Het leek vooraf alsof de wetgever vooral de tweede verblijven wou viseren, maar het gaat veel verder.”
“Nog opvallend is dat de voorwaarde van ‘reële economische activiteit’ geschrapt wordt”, meent De Jonckheere. De nieuwe regeling zou op 1 januari 2026 van kracht worden, maar de ontwerptekst moet nog naar de Raad van State en het parlement, “misschien is de regering daardoor over sommige zaken wat snel overgegaan”. Zonder opsplitsing tussen zuiver residentieel vastgoed en vastgoed voor gemengd gebruik, is dit een heel drastische ingreep die heel veel kleine familiale ondernemingen zwaar zal raken.”
Lees meer over wie wint en verlies bij de geplande hervorming van de erf- en schenkbelasting.
