‘Veel beleggers in cryptomunten hebben geen idee of en hoe hun winst belast wordt’

‘De hoge toppen die de bitcoin en andere virtuele munten scheren, hebben ook de aandacht van de Belgische fiscus getrokken. Het fiscale kader rond cryptomunten staat evenwel nog niet op punt en veel beleggers hebben geen idee of in hun concrete situatie sprake kan zijn van belastbaarheid.’ Dat zegt David Mussche, van Mythra Fiscale Advocaten.

De Bijzondere Belastinginspectie (BBI) heeft de jacht geopend op Belgen die beleggen in cryptomunten. De rulingdienst maakte eerder dit jaar al bekend dat beleggingen in cryptomunten “doorgaans” belastbaar zouden zijn, wegens hun speculatieve karakter. Maar welke principes worden daarbij gehanteerd?

Beroepsinkomen of divers inkomen of belastingvrij

Meerwaarden die Belgische particuliere beleggers behalen op cryptomunten kunnen met de huidige stand van de wetgeving op drie manieren worden behandeld. Ten eerste kunnen ze worden belast als een beroepsinkomen. In de praktijk bereikt men daarbij al snel het hoogste tarief van 50 procent, zodat dat voor de cryptobelegger doorgaans de minst interessante optie is. De minderwaarden zijn in principe wel aftrekbaar.

De tweede mogelijkheid is de meerwaarden te belasten als een divers inkomen. Dat wordt belast tegen een tarief van 33 procent. In dat geval zijn de minderwaarden nog wel aftrekbaar, maar in beperktere mate. Tot slot, wanneer zij geen beroepsinkomen vormen en niet speculatief zijn, kunnen de meerwaarden ook onbelast blijven, al lijkt de fiscus daar voorlopig maar weinig van overtuigd.

Huisje, tuintje, crypto?

Belasten als divers inkomen kan wanneer de belegging in de cryptomunten ‘speculatief’ is of niet als een ‘normaal beheer van het privévermogen’ wordt aangemerkt. De discussie draait in de praktijk dan ook voornamelijk rond die twee begrippen. Om de grens tussen belast en onbelast te trekken, grijpt men terug naar het aloude concept van de ‘goede huisvader’.

De vraag is dus of de goede huisvader dezer dagen durft te investeren in een cryptomunt. Volgens de fiscus is dat niet het geval, omdat elke band ontbreekt tussen de marktprijs van een cryptomunt en haar intrinsieke waarde (met name de kosten van het zogenaamde minen), zodat de investering veel te risicovol is. De goede huisvader belegt in een huis of een traditioneel aandeel.

Dat argument overtuigt niet. Schilderijen gaan ook voor (veel) geld onder de hamer, maar zijn intrinsiek niets meer dan de kosten van het doek, de verf en de werkuren van de schilder. Ook de prijzen voor aandelen van sommige technologiebedrijven zijn significant hoger dan wat zij volgens hun jaarrekening waard zijn. Toch beweert niemand dat de meerwaarde bij de verkoop van het schilderij of de aandelen automatisch speculatief en dus belastbaar is.

Cryptomunten zijn ontegensprekelijk volatiel, maar door aan die volatiliteit meteen speculatie (en dus belastbaarheid) te koppelen, ligt de focus uitsluitend op het voorwerp van de belegging, de cryptomunt. Er moet echter ook rekening worden gehouden met de omstandigheden waarin de belegging plaatsvindt. De beleggingsstrategie, de wijze van financiering en het al dan niet aanhouden van hardware wallets (een apparaat om je cryptomunten veilig te bewaren) zijn er enkele van.

Catch me if you can

Wie trouwens denkt dat de fiscus hen nooit zal vinden omdat de verrichtingen plaatsvinden op een buitenlandse beurs voor cryptomunten (een zogenaamde exchange), webadres of in de cloud, leeft in een illusie. Wie met cryptowinsten een riante levensstijl aanhangt, komt al snel in het vizier van de fiscus. Ook de banken wensen een verklaring voor grotere sommen uit het buitenland en kunnen een melding doen. Net zoals de Amerikaanse IRS zal de Belgische fiscus er ook wel op gebrand zijn Coinbase en andere exchanges te bevragen over hun klantenbestand.

De cryptobelegger bereidt zich dus het best voor en documenteert beter niet alleen het bedrag van de meerwaarde, maar argumenteert ook waarom die al dan niet belastbaar is. Het loont ook de moeite andere opties te overwegen. Kan een verhuizing naar het buitenland soelaas brengen? Kunnen de cryptomunten geschonken worden alvorens ze worden gerealiseerd en de meerwaarde zich kristalliseert? Wat met een erfenis?

Vooral de schenking en de erfenis zijn bijzonder relevant in de wetenschap dat de fiscus de meerwaarde vaak als divers inkomen zal belasten. Speculatie veronderstelt dat het speculatieve inzicht van in het begin aanwezig is bij de persoon die ook het inkomen realiseert. Die voorwaarde is in dergelijk geval niet (noodzakelijk) vervuld. Het is immers de schenker of erflater die de cryptomunt initieel heeft verworven.

Stil in het parlement

Het is opvallend stil in het parlement. Misschien is men daar van oordeel dat het huidige fiscale kader volstaat? Dat is voor alle duidelijkheid allesbehalve het geval. Zo rijst de vraag of men een account op een cryptobeurs moet melden als ‘buitenlandse rekening’ en hoe men de meerwaarde precies moet berekenen. Ook qua financiële reglementering bevindt men zich in een juridisch vacuüm. De praktijk leert ons bovendien dat veel cryptobeleggers geen idee hebben of er in hun concrete situatie sprake kan zijn van belastbaarheid. Ook wat communicatie betreft, is er dus nog veel werk aan de winkel.

Misschien wordt de belasting van cryptomunten beter losgekoppeld van de inkomstenbelastingen. Meer heil kan worden gevonden in een indirecte belasting, als die redelijk is, zoals bijvoorbeeld de beurstaks. Zo belast men het verhandelen en niet de waarde van de cryptomunten. Dit zal in de cryptocommunity ongetwijfeld aantrekkelijker en rechtvaardiger klinken dan de fiscale roulette van de inkomstenbelastingen vandaag.