Steeds meer Vlaamse families regelen erfenis op voorhand

In vijf jaar tijd maakten de Belgische notarissen 13.008 geregistreerde erfovereenkomsten op. Vooral in Vlaanderen maken families gebruik van de mogelijkheid om bij leven en in alle transparantie de nalatenschap te regelen.

De erfovereenkomst is nog een relatief jong instrument, dat in september 2018 het levenslicht zag. In 2020 en 2021 kwamen er iets meer dan 2.000 overeenkomsten per jaar bij. In 2022 waren het er ruim twee keer zoveel. “In volle coronacrisis was het niet evident om met de hele familie rond de tafel te gaan zitten”, legt notaris Helena Verwimp uit. “Vandaar dat toen minder overeenkomsten werden afgesloten.”

Families kunnen globale of punctuele erfovereenkomsten afsluiten. Bij een familiepact of globale erfovereenkomst worden alle schenkingen en eventueel ook andere voordelen in kaart gebracht en vergeleken. De ouders kunnen dan met alle erfgenamen op zoek gaan naar een evenwicht en bespreken wie er nog iets moet krijgen of al te veel heeft gekregen.

Bij een punctuele erfovereenkomst kunnen er afspraken worden gemaakt over specifieke aspecten van een schenking of een erfenis. Een erfgenaam kan met zo’n overeenkomst bijvoorbeeld aanvaarden dat in zijn of haar wettelijke reserve gesneden wordt om voldoende geld opzij te zetten voor de zorg voor een broer of zus met een zware beperking.

Vooral in Vlaanderen kent de erfovereenkomst succes. Van de 4.649 nieuwe erfovereenkomsten in 2022 komen er 3.573 uit Vlaanderen. “We merken dat de erfovereenkomst in Vlaanderen stilaan ingeburgerd raakt. Het noorden van het land is goed voor zo’n drie kwart van alle overeenkomsten”, voegt de notaris toe.

Helena Verwimp: “Een erfovereenkomst is het ideale instrument om een aantal zaken uit het verleden in kaart te brengen en openlijk te bespreken met je erfgenamen. Het grote voordeel van een erfovereenkomst is dat je al je erfgenamen erbij kunt betrekken, ook je stiefkinderen en je kleinkinderen.”

Erfenissen en schenkingen liggen vaak gevoelig en maken veel emoties los. Het advies van een neutrale partij zoals de notaris kan helpen om zulke besprekingen in goede banen te leiden. Met een erfovereenkomst kunnen ouders vermijden dat er bij hun overlijden en dus bij het openvallen van de nalatenschap nog zware ruzie of discussies ontstaan.