Schenking voor een Nederlandse notaris? Wanneer wel, wanneer zeker niet?

Een roerend goed schenken voor een Nederlandse notaris kan zonder schenkingsrechten te betalen. Maar is dit nog steeds het geval na de uitbreiding van de antimisbruikbepaling?

Al duizenden Vlamingen, maar ook steeds meer Franstalige Belgen vonden de weg naar de Nederlandse notaris. Maar door de nieuwe antimisbruikbepaling, alsook door het decreet betreffende familiebedrijven is niet altijd duidelijk wanneer een schenking voor de Nederlandse notaris de meest voordelige keuze is. Wanneer kunt u beter naar een Belgische notaris stappen? En wat zijn de (vaak ongekende) voordelen van een Nederlandse notaris?

Geen probleem voor de antimisbruikbepaling

De belangrijkste reden waarom Belgen voor de schenking van hun roerend vermogen (bv. geld, een effectenportefeuille of aandelen van een vennootschap) naar een notaris in Maastricht, Breda of Terneuzen stappen is uiteraard omdat daar geen schenkingsrechten moeten betaald worden. In de circulaire van 19 juli 2012 inzake de antimisbruikbepaling zegt de fiscus duidelijk dat het schenken voor de Nederlandse notaris op zich geen misbruik uitmaakt. Vandaar dat de Nederlandse notaris ook nu nog populair blijft. Maar wanneer is de Nederlandse notaris een goede keuze en wanneer zeker niet?

Belangrijk nadeel

Het belangrijkste nadeel ten opzichte van zijn Belgische collega blijft wel dat de schenker hier nog drie jaar (7 jaar voor familiebedrijven in Vlaanderen) in leven moet blijven zoals bij een hand- of een bankgift om de successierechten te vermijden. Met andere woorden, als de schenker van een roerend goed overlijdt binnen de drie jaar na zijn schenking voor een Nederlandse notaris, zullen zijn erfgenamen alsnog successierechten moeten bepalen op de geschonken goederen. Men kan wel de Nederlandse schenkingsakte vlug gaan registeren in België als de schenker heel ziek wordt binnen de 3 jaar, maar bij een plots overlijden zal dit niet baten. De registratie moet immers vóór het overlijden gebeuren. U kunt de Nederlandse schenkingsakte registeren op een registratiekantoor naar keuze. Het dichtste Belgisch registratiekantoor vindt u terug via http://annuaire.fiscus.fgov.be/qw/index.php?lang=nl. Het speelt daarbij geen rol of de Nederlandse akte in het Nederlands of Frans is opgesteld.

Wanneer is een Nederlandse notaris een aanrader?

Bij heel wat roerende schenkingen is een notaris vereist en kan men dus niet werken met een klassieke bank- of handgift. Enkele veel voorkomende voorbeelden uit de praktijk zijn het schenken van aandelen op naam, het schenken met voorbehoud van vruchtgebruik, de schenking van een schuldvordering, een zgn. restschenking (doorschuifschenking van bv. de kinderen naar de kleinkinderen), enz. U kunt in die situaties dus kiezen voor een Belgische notaris. U betaalt dan het ereloon, plus het vlak tarief van bv. 3% tussen ouders en kinderen (3,3% in Wallonië) en alles is dan meteen volledig geregeld. U kunt echter ook overwegen om de schenking te doen voor de Nederlandse notaris. Voor een Nederlandse notaris kunt u immers alle roerende goederen schenken. U betaalt dan enkel het ereloon (doorgaans 1500 à 1800 EUR inclusief btw) en geen schenkingsrechten.

Wanneer is de Nederlandse notaris absoluut af te raden?

Voor de schenking van een familiebedrijf heeft de wetgever verlaagde schenkingstarieven voorzien (artikel 140 bis Wetboek registratierechten). Deze tarieven verschillen echter van gewest tot gewest. Zo betaalt u in Vlaanderen 0%, in Brussel 3% en in Wallonië 0%. Het gaat telkens om een vlak en eenvormig tarief. Concreet betekent dit dat de waarde van de onderneming en de graad van verwantschap tussen de schenker en de begiftigde geen rol spelen in de bepaling van het tarief. De voorwaarden verschillen per gewest, zodat we niet verder in detail treden. Belangrijk daarbij is dat wie aan de voorwaarden voldoet om een dergelijke bedrijfsschenking aan 0% te doen in Vlaanderen en Wallonië, er alleen nadeel bij heeft om de schenking voor een Nederlandse notaris te doen. Want bij een bedrijfsschenking voor een Belgische notaris is alles onmiddellijk geregeld en moet de schenker geen 3 jaar meer in leven blijven. Wie een schenking doet voor de Nederlandse notaris betaalt ook geen schenkingsrechten. Maar als de schenker binnen de 3 jaar sterft moeten er alsnog successierechten worden betaald. In Vlaanderen is deze zgn. verdachte periode voor familiebedrijven zelfs op 7 jaar gebracht voor schenkingen sinds 1 januari 2012. Voor bedrijven die niet voldoen aan de voorwaarden van een familiebedrijf (bv. patrimoniumvennootschappen) was er discussie of dan de 3 of 7 jaar speelde. De Vlaamse Minister heeft nu op 11/1/2013 duidelijkheid gebracht en laten weten dat de 7 jaar enkel speelt indien het om een familiebedrijf gaat dat aan alle voorwaarden voldoet en dus had kunnen geschonken worden aan het gunsttarief van 0%.

Wanneer is een bank- of handgift nog goedkoper?

Indien een handgift of een bankgift mogelijk is, hoeft u uiteraard niet naar een Nederlandse notaris te gaan. Denken we bv. maar aan de handgift van cash of een verzameling, een bankgift via het overschrijven van geld of effecten, enz. U kunt dan het ereloon van de Nederlandse notaris uitsparen (+/- 1500 euro). Maar als er naast de aangetekende brieven of het bewijsdocument geen andere bewijzen zijn van de juiste datum van de schenking (bv. rekeninguittreksels, nieuwe verzekering op naam van de begunstigde) is het absoluut aan te raden om minstens te kiezen voor een schenkingsakte voor een Nederlandse notaris.

Johan Adriaens