‘Net zoals we samen het virus bestrijden, moeten we ook samen de economische crisis bestrijden’

‘Pas als de omvang van de economische ramp in kaart is gebracht, kunnen doelgerichte financiële steunmaatregelen worden genomen voor wie het echt nodig heeft.’ Dat zegt Anton Van Zantbeek, advocaat bij Rivus en gastdocent aan de Fiscale Hogeschool.

Voor politiek België lijkt de coronacrisis een godsgeschenk. Plots rollen de politici niet meer vechtend over straat. Wetenschappers bepalen het beleid. Daardoor is niemand politiek verantwoordelijk. Vanuit een wetenschappelijk referentiekader worden ingrijpende maatregelen gedecreteerd. Dat feestjes, vertier en massa-evenementen even niet meer kunnen, is logisch. Maar plots gaan ook scholen en winkels dicht, worden werven en bedrijven gesloten, en wordt buitenshuis werken bijna als een zelfmoordmissie bestempeld. Statistieken van besmettingen en overlijdens moeten verantwoorden waarom onze economie met één abrupte ruk aan de handrem is stilgelegd. Nochtans zijn er landen met veel betere statistieken die veel minder drastisch ingrijpen en waar de scholen en winkels gewoon open blijven. Het kan dus blijkbaar ook anders.

De politici lijken dat geweldig te vinden. Zij moeten alleen maar wat aan rubberstamping doen. Voor het overige mogen ze cadeaus uitdelen en daarover communiceren, in de hoop dat de kiezer zich die vrijgevigheid herinnert in het stemhokje. Dat de noodregering-Wilmès slechts met wat spuug en paktouw aan elkaar hangt, helpt niet. Zodra het virus wat onder controle is, valt Wilmès en komen er verkiezingen. We zitten met andere woorden in een latente verkiezingscampagne.

Het lijstje aangekondigde herstelmaatregelen is indrukwekkend. Daar zijn slimme bij, zoals het uitstel van betaling, de waarborgregelingen en de kredietfaciliteiten. Maar enkele oliedomme maatregelen zullen we ons over een paar maanden beklagen. Waarom betaalt Vlaanderen voor alle tijdelijke werklozen één maand de water- en de energiefactuur? Voor sommigen zal dat een verschil maken. Voor anderen is dat evenveel als een avondje op restaurant. Hetzelfde geldt voor de hinderpremie van 4000 euro per maand en de compensatiepremie van 3000 euro per maand. Er zit amper geld in de kassa. Enkel mensen die het nodig hebben, kunnen worden geholpen.

Een budgettair bloedbad is zo onvermijdelijk. Zonder de uitbraak van covid-19 hadden we al een tekort van 12 miljard euro. Door de crisis wordt nu gegokt op een tekort van 30 miljard euro en meer. We dreigen in de perfecte storm terecht te komen. Ineenklappende fiscale opbrengsten, exponentieel stijgende kosten, de vergrijzende bevolking, een diepe economische recessie die enkel kan worden bestreden met overheidsinvesteringen. En we torsten al een overheidsschuld van 475 miljard euro.

Wij zullen dat allemaal moeten betalen. Schrik dus niet als er gesnoeid wordt in de pensioenen, dat er een Cypriotische haircut komt op de spaartegoeden, dat er een vermogensbelasting komt op tweede verblijven en op effecten, dat allerhande subsidies worden afgeschaft, dat er een belastingschaal van 70 procent komt voor inkomsten boven een bepaalde drempel.

Weinigen liggen daar nu wakker van. Het algemeen belang vereist evenwel een onmiddellijke en drastische mindshift. Net zoals we samen het virus bestrijden, moeten we ook samen de economische crisis bestrijden. De vinger moet op de knip. Uitstel van betaling past perfect in dat beleid. Maar afstel van betaling, premies en cadeaus zijn uit den boze. Pas als de omvang van de economische ramp in kaart is gebracht, kunnen doelgerichte financiële steunmaatregelen worden genomen voor wie het echt nodig heeft.

Misschien nog belangrijker is dat de toon van de boodschap verandert. Ondanks het virus moet er gewerkt worden. Niet alleen door de mensen in de zorg, de logistiek en de supermarkten, maar door iedereen in alle economische sectoren en allemaal tegelijkertijd. Hand aan de ploeg! Heropen dus de scholen en de winkels, uiteraard met aandacht voor afstand en hygiëne, en met personeel dat het juiste materiaal heeft. Alleen als we met z’n allen uit deze economische zombiemodus komen, kunnen we onze welvaart in stand houden. Bill Clinton wist het in 1992 al. It’s the economy, stupid!