‘Misschien wordt het tijd dat ook fiscalisten dat gele hesje maar eens aantrekken’

‘De regering heeft bewust een onevenwicht in het leven geroepen tussen de belangen van de fiscus en die van de belastingplichtige.’ Dat zegt Michel Maus, advocaat en hoogleraar fiscaal recht.

Wie fiscale schulden heeft, moet aan de fiscus nalatigheidsintresten betalen. Heeft een belastingplichtige recht op de terugstorting van belastingen die hij ten onrechte heeft betaald, dan is de fiscus moratoriumintresten verschuldigd. Tot voor kort was het percentage van die beide intresten gelijk. Maar daar is verandering in gekomen. Met de hervorming van de vennootschapsbelasting door de wet van 25 december 2017 heeft de federale regering de regeling van de nalatigheids- en de moratoriumintresten in de inkomstenbelastingen aangepast.

Om te beginnen is de berekeningswijze van de rentevoet gewijzigd. Voortaan wordt die bepaald aan de hand van het gemiddelde van de referte-indexen J voor lineaire obligaties op tien jaar van de maanden juli, augustus en september van het jaar dat voorafgaat aan het jaar waarin de rentevoet van toepassing is, zonder dat die minder dan 4 of meer dan 10 procent mag bedragen.

Daarnaast stelt de wet dat de rentevoet van de moratoriumintresten die verschuldigd zijn door de overheid, altijd 2 procentpunt lager moeten liggen dan de nalatigheidsintresten die belastingplichtigen betalen. Dat betekent dat belastingplichtigen die nu achterstallige inkomstenbelastingen hebben, daarop 4 procent nalatigheidsintresten moeten afdragen, terwijl de overheid slechts 2 procent moratoriumintresten betaalt.

De regering verantwoordt dat verschil met budgettaire argumenten. Bovendien stelt ze dat ze daarmee elke vorm van speculatie wil tegengaan. Zo zouden belastingplichtigen die in een geschil met de fiscus zijn betrokken, de betwiste belasting kunnen betalen in de hoop dat de fiscus of de rechter de belasting vernietigt. De overheid moet het onterecht betaalde bedrag dan met hoge intresten terugbetalen. Dat is uiteraard een vreemde redenering.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat die discriminatie tussen de fiscus en de belastingplichtigen werd aangekaart bij het Grondwettelijk Hof. Maar dat heeft in een arrest van 29 november 2018 geoordeeld dat de wetgeving het gelijkheidsbeginsel niet schendt. In zijn arrest stelt het hof dat het verschil in behandeling tussen de fiscus en de belastingplichtigen op een objectief criterium steunt, namelijk de hoedanigheid van degene die de intresten betaalt. Daarnaast stelt het Grondwettelijk Hof dat het verantwoord is de rentevoet van de moratoriumintresten te beperken, om te vermijden dat belastingplichtigen ten koste van de schatkist zouden speculeren. Het hof schaarde zich daarmee achter de redenering van de regering.

Met dat arrest valt het doek over die discussie en moeten belastingplichtigen voortaan aanvaarden dat zij 2 procent moratoriumintresten van de fiscus krijgen, terwijl ze zelf 4 procent nalatigheidsintresten moeten betalen. Nochtans werd in het federale regeerakkoord gepleit voor taxificatie. Het was de bedoeling van de regering-Michel het wederzijdse vertrouwen tussen de belastingplichtigen en de belastingadministratie te versterken en te streven naar een “nuttig evenwicht” tussen de belangen van de belastingadministratie en die van de belastingplichtige.

Van dat nuttige evenwicht geeft het verschil tussen de nalatigheids- en de moratoriumintresten weinig blijk. De regering heeft bewust een onevenwicht in het leven geroepen tussen de belangen van de belastingadministratie en die van de belastingplichtige. Ze lijkt maar niet te beseffen dat zulke maatregelen enkel maar kwaad bloed zetten bij de belastingplichtigen, waardoor de aversie tegenover de fiscale administratie zal toenemen en de kloof tussen de fiscus en de belastingplichtigen groter wordt. Zulke maatregelen verdienen het te worden aangevochten. Misschien wordt het tijd dat ook fiscalisten dat gele hesje maar eens aantrekken.