‘Kosten gezondheidszorg dreigen te stijgen door Europese rechtspraak’

‘Als België wordt verplicht de zelfstandige groepering strikter te interpreteren, vloeit een deel van het budget van Volksgezondheid naar Financiën’, zegt Jan Tuerlinckx, advocaat-vennoot bij Tuerlinckx Fiscale Advocaten.

De vraag of het voor een zelfstandige of een vrije beroeper een goede zaak is dat hij op zijn diensten of goederen geen btw hoeft aan te rekenen, is niet eenduidig te beantwoorden. Als zijn klanten niet btw-plichtig zijn, is dat wel een slechte zaak. De zelfstandige of de vrije beroeper ziet zijn prijs stijgen met 21 procent, zonder dat hij daar zelf beter van wordt. Die particuliere klanten kunnen de betaalde btw niet recupereren. Is zijn cliënteel wel btw-plichtig, dan kan het de btw recupereren (het zogenoemde recht op aftrek) en stijgt de kostprijs niet.

Btw-plichtig zijn heeft nog voordelen. Een btw-plichtige kan ook de btw op zijn kosten aftrekken. Voor zelfstandigen en vrije beroepers die niet btw-plichtig zijn, is btw een kostenverhogende factor. Zij kunnen dus maar beter geen kosten maken die aan btw zijn onderworpen. Een voorbeeld: stel dat een niet-btw-plichtige een beroep doet op een zelfstandige boekhouder. Op zijn diensten is 21 procent btw verschuldigd. Neemt hij een boekhouder in dienst, dan draagt hij op die loonkosten geen btw af. Zelfs als een externe boekhouder voor dezelfde vergoeding werkt als die interne boekhouder, is de interne boekhouder nog 21 procent goedkoper.

Veel zelfstandigen en vrije beroepers kunnen geen eigen boekhouder aanwerven. Daaraan passen velen een mouw via de zogenoemde zelfstandige groepering (vroeger de kostendelende vereniging). De dienstverlening aan de individuele leden van een zelfstandige groepering gebeurt zonder btw. Zo kunnen ze ervoor zorgen dat er zo weinig mogelijk btw – die ze niet kunnen recupereren – in hun kosten sluipt.

Maar Europese rechtspraak dreigt roet in het eten te gooien. Daaruit kan worden afgeleid dat de btw-vrijstelling op het doorrekenen van kosten veel minder groot is dan België die heeft geïnterpreteerd. Die rechtspraak is dwingend en heeft tot gevolg dat de zelfstandige groeperingen met rechtsonzekerheid worden geconfronteerd.

De sector waar de zelfstandige groepering het meest is ingeburgerd, is de medische sector, die grotendeels van btw is vrijgesteld, zodat de kostprijs van de btw voor de patiënt niet te zwaar zou wegen. Bij zowat elke medische dienstverstrekking is rechtstreeks of onrechtstreeks wel een zelfstandige groepering betrokken. België onderzoekt hoe het moet reageren op die Europese rechtspraak. Maar het belooft een hete nazomer te worden voor de medische sector. De kans bestaat dat die zijn samenwerkingsvormen moet aanpassen om de impact van de btw op zijn kosten en vergoedingen te beperken. Het is ook plausibel dat de Europese rechtspraak wellicht de trigger wordt om dokters meer geïntegreerd in vennootschappen te doen samenwerken.

Ook voor de ministers van Volksgezondheid en Financiën kan het spannend worden. Als België wordt verplicht de zelfstandige groepering strikter te interpreteren, heeft dat tot gevolg dat een deel van het budget van Volksgezondheid naar Financiën zal vloeien. Zowel de patiënt als Volksgezondheid – en dat budget had al geen ruimte meer – zal ondervinden dat de kosten door de btw stijgen. Benieuwd hoe dat afloopt.