Is een flexi-job interessant? Ja, maar niet voor iedereen

Minder gaan werken om er een flexi-job bij te kunnen nemen? Dat lijkt Geert Vermeir (SD Worx) geen goed idee. Vooral voor mensen die extra uren willen presteren, boven op hun normale werkuren, of voor gepensioneerden is het regime van de flexi-job wel interessant. Hieronder sommen we op wat u moet weten voor u een flexi-job overweegt.

De regering blaast een beetje warm en koud over de flexi-jobs. Ze heeft beslist het aantal sectoren waarin flexi-jobs mogelijk zijn uit te breiden, maar tegelijk zijn er ook maatregelen genomen om flexi-jobs minder interessant te maken voor werkgevers en werknemers. “Ongeveer 90 procent van de flexi-jobs zijn in Vlaanderen, waar de schaarste op de arbeidsmarkt het grootst is”, weet Geert Vermeir, juridisch expert van SD Worx. “Flexi-jobs kunnen sectoren met een enorme krapte wat extra zuurstof geven.”

Het is nog de vraag of flexi-jobs daadwerkelijk een oplossing zullen bieden voor de arbeidskrapte in sectoren zoals de kinderopvang of het onderwijs. Een baan als leerkracht of kinderverzorger is doorgaans niet te combineren met een nine-to-five-baan. Het systeem van de flexi-jobs blijft wel interessant voor weekend- en avondwerk in de horeca en andere sectoren. Maar we beginnen bij het begin.

1. Wat is een flexi-job?

Via het systeem van de flexi-jobs kunnen gepensioneerden en bepaalde werknemers bijklussen zonder belastingen of sociale bijdragen te betalen op het extra inkomen.

In het eerste kwartaal van 2023 waren 106.332 mensen tewerkgesteld als flexi-jobber, volgens de jongste cijfers van de RSZ. Er waren begin dit jaar dus iets minder mensen met een flexi-job aan de slag dan het recordaantal van 108.074 in het vierde kwartaal van 2022. Mogelijk zaten de eindejaarsfeesten daar voor iets tussen.

Kwartaal na kwartaal oefenen steeds meer gepensioneerden een flexi-job uit. In het eerste kwartaal van 2023 waren er 16.796 gepensioneerden met een flexi-job.

2. In welke sectoren kunt u vanaf volgend jaar flexi-werk doen?

Naast de huidige sectoren komen er vanaf januari 2024 nog twaalf sectoren bij. Flexi-jobs bestaan al sinds 2015 in de horeca. De flexi-jobbers helpen horeca-uitbaters om piekmomenten op te vangen.

Sinds 2018 kunnen werknemers onder bepaalde voorwaarden ook een centje bijverdienen met een flexi-job bij detailhandelaars zoals bakkers, slagers en supermarkten, of bij kappers en in schoonheidssalons. Vanaf 1 januari 2023 volgen nog sport, de exploitatie van bioscoopzalen, podiumkunsten en muziek (maar geen artistieke functies) en de zorgsector. Vanaf 1 januari 2024 komen daar nog de volgende sectoren bij:

1. Kinderopvang
2. Onderwijs
3. Delen van de voedingssector
4. Autosector
5. Bussen en autocars
6. Begrafenisondernemers
7. Publieke sport- en cultuursector
8. Land- en tuinbouw
9. Rijscholen
10. Verhuissector
11. Eventsector
12. Vastgoedsector

Volgens hr-dienstenleverancier SD Worx zullen deze sectoren zelf nog kunnen beslissen om toch geen flexi-jobs in te voeren (opt-out-systeem) via een sectorale CAO. Daar staat tegenover dat sectoren die niet in de lijst werden opgenomen alsnog kunnen beslissen via sectorale CAO’s (opt-in) om flexi-jobs in te voeren. “De bal ligt dus in het kamp van de sectorale sociale partners.”

3. Wanneer mag u geen flexi-job uitoefenen?

Als u werkloos of zelfstandig bent of als u onvoldoende werkuren draait voor uw hoofdbaan als werknemer. U moet minstens vier vijfde in loondienst werken om er een flexi-job te mogen bijdoen, of u moet gepensioneerd zijn. In de praktijk wordt er naar uw werksituatie van drie kwartalen geleden gekeken om na te gaan of u wel degelijk vier vijfde heeft gewerkt.

Er zouden vanaf volgend jaar een aantal anti-misbruikbepalingen worden ingevoerd, om te vermijden dat mensen hun werkuren terugschroeven om er een flexi-job bij te nemen. “Wanneer je overstapt van een voltijdse naar een vier vijfde baan, zal je pas vanaf het derde kwartaal na de overschakeling een flexi-job mogen uitvoeren”, stelt Geert Vermeir, adviseur bij het juridisch kenniscentrum van SD Worx. “Er komt ook een verstrenging van de voorwaarden, om uit te sluiten dat een werknemer voor dezelfde werkgever een flexi-job en een andere baan uitoefent.”

Vandaag laat de reglementering nog toe dat een flexi-jobber een andere arbeidsovereenkomst heeft bij dezelfde werkgever voor minder dan vier vijfde van een voltijds contract. Die voorwaarde wordt strenger. Het systeem was bedoeld voor werknemers die vier vijfde of meer werken bij de ene werkgever en willen bijklussen bij een andere werkgever. Vandaar dat er in de nieuwe regels zou worden ingeschreven dat mensen in hetzelfde kwartaal niet met een overeenkomst voor flexiwerk én een gewone arbeidsovereenkomst voor dezelfde werkgever mogen werken.

4. Welke voordelen biedt een flexi-job voor werknemers?

Voor werknemers die voltijds werken en daarnaast enkele uren willen werken voor een ander bedrijf of in een andere sector, is het regime van de flexi-job ideaal. De werknemers betalen geen belastingen of sociale bijdragen op het loon. Bruto is netto. “Voor hetzelfde brutoloon een flexi-job uitoefenen is financieel voordeliger”, zegt Geert Vermeir. “Alleen zullen in de praktijk niet veel mensen voor hetzelfde loon als hun hoofdbaan een flexi-job kunnen uitoefenen, want je hebt in je normale baan anciënniteit opgebouwd en ervaring opgedaan.”

5. Kunt u ongelimiteerd bijverdienen met een flexi-job?

Vandaag staan er nog geen limieten op het bedrag dat je onbelast kunt bijverdienen. Vanaf volgend jaar komt er een limiet van 12.000 euro per jaar. Boven die limiet zullen niet-gepensioneerde flexi-jobbers gewoon belastingen moeten betalen op hun inkomsten. De overheid zou een platform willen bouwen, waarop mensen kunnen nakijken hoeveel flexi-loon ze al verdiend hebben.

6. Zijn er nadelen verbonden aan een flexi-job voor werknemers?

Werknemers bouwen maar beperkt sociale rechten op voor die flexi-uren. Vanaf volgend jaar zouden werknemers volgens de berichten in andere media geen bijkomende pensioenrechten meer opbouwen voor de uren dat ze een flexi-job uitoefenen. Enkel de rechten op bijvoorbeeld vakantiegeld en een werkloosheidsuitkering blijven dan nog over.

7. Waarom is het een slecht idee een stukje van uw hoofdbaan te vervangen door een flexi-job?

Behalve het loon moet u ook rekening houden met eventuele andere voordelen die u hebt als werknemer. Denk aan maaltijdcheques, een gsm, een internetabonnement of een bedrijfswagen. Geert Vermeir: “Stel dat je wat minder zou gaan werken in je hoofdjob, dan verlies je voor die dag een maaltijdcheque. Je verliest een stukje variabel loon of bonus, vakantiegeld, eventueel opbouw voor je aanvullend pensioen. Je werkgever zal mogelijk een hogere persoonlijke bijdrage vragen voor voordelen zoals een bedrijfswagen.”

Er is geen werkzekerheid met een flexi-job. “Een flexi-job is niet structureel, een hoofdbaan wel. Wanneer een werkgever onvoldoende werk heeft, zijn de mensen met een flexi-job de eerste werknemers die uren verliezen. Werknemers kijken het best verder dan de onmiddellijke voordelen”, waarschuwt Geert Vermeir. Hij legt ook uit dat werknemers perfect twee gewone deeltijdse jobs bij verschillende werkgevers of een voltijdse en een deeltijdse job mogen combineren. Voor mensen die bijvoorbeeld een deeltijds job in het onderwijs of in de kinderopvang willen uittesten, zou dat ook tijdelijk een oplossing kunnen zijn.

“Werknemers mogen in totaal meer werken dan een voltijdse job”, zegt Geert Vermeir. “Ze mogen bij twee of meer verschillende werkgevers een gewone arbeidsovereenkomst hebben. Werkgevers mogen geen exclusiviteit eisen van hun werknemers. Ze mogen natuurlijk wel verlangen van werknemers dat ze uitgerust op de werkvloer verschijnen en ze mogen ook een clausule in een arbeidsovereenkomst zetten om te vermijden dat hun werknemers bij de concurrentie gaan bijklussen.”

8. Mag u een flexi-job uitoefenen tijdens ouderschapsverlof of tijdskrediet?

Dat mag, maar enkel op voorwaarde dat u de flexi-job al uitoefende voor u het thematisch verlof opnam, en dat u de activiteit als flexi-jobber niet uitbreidt. “Er zijn geen specifieke regels hierover in het kader van flexi-jobs. De wetgeving verbiedt mensen die een uitkering krijgen voor ouderschapsverlof of tijdskrediet om een nieuwe activiteit op te starten”, weet Geert Vermeir.

9. Is het nog interessant voor werkgevers om flexi-jobbers aan te werven?

Ja, maar de sociale bijdrage op flexiwerk wordt vanaf 2024 wel verhoogd van 25 naar 28 procent. “Dat komt in de buurt van wat werkgevers aan patronale bijdragen betalen voor gewone werknemers”, zegt Geert Vermeir. Bovendien moeten de werkgevers de flexi-jobbers voortaan betalen volgens de normale minimumlonen en de geldende barema’s in de sector. Enkel de horeca krijgt een uitzondering. Voor die sector blijft het minimumloon van 11,81 euro per uur behouden.

Conclusie

De discussie tussen voor- en tegenstanders van flexi-jobs wordt volgens Geert Vermeir vaak gevoerd op basis van ideologie in plaats van op basis van de cijfers. “De sociale zekerheid verliest enkel directe inkomsten wanneer werknemers van een voltijds regime overstappen naar een combinatie van een gewone deeltijdse job en een flexi-job. Volgens wat wij in de praktijk zien, gebeurt dat niet of nauwelijks. Van massaal misbruik is er zeker geen sprake.”