‘Het voorstel van vereenvoudigde aangifte, het paradepaardje van de fiscus, valt van zijn sokkel’

Jef Wellens, fiscalist bij Wolters Kluwer, staat stil bij de implicaties van de nieuwigheden op de belastingaangifte.

Vorige week werd de nieuwe belastingaangifte vrijgegeven. De Vlaamse aangifte dikt aan met zes codes en telt er nu 829. Voor de Brusselse en de Waalse aangifte zijn er zeven codes meer. Nieuwe belastingmaatregelen zijn goed voor tientallen nieuwe codes. Maar door te schrappen in oude codes blijft de netto-aanwas beperkt tot een handvol codes. “Slechts zes” klinkt beter dan “meer dan twintig codes” extra. Zeker in een verkiezingsjaar.

Twee opvallende nieuwigheden zullen de belastingbetaler én de fiscus parten spelen. Een eerste is de nieuwe belastingvrijstelling voor dividenden van aandelen. Die bedraagt 640 euro. De vrijstelling wordt niet toegepast aan de bron bij de uitbetaling van de dividenden door banken en andere instellingen. Die houden de roerende voorheffing van in principe 30 procent nog altijd in op het volledige bedrag van de dividenden. Als belegger moet u zelf de vrijstelling berekenen en claimen in uw belastingaangifte. Dat doet u door de te veel ingehouden voorheffing van maximaal 192 euro, namelijk 30 procent van 640 euro, in te schrijven in de nieuwe code 1437 of 2437 van vak VII. Dat bedrag wordt u terugbetaald, maar alleen als u die code niet over het hoofd ziet. Dat is de belangrijkste tip bij het invullen van de nieuwe aangifte. De vrijstelling geldt per persoon, vandaar de twee codes.

Ontving u dividenden uit het buitenland, zonder roerende voorheffing, dan past u de vrijstelling toe door de eerste 640 euro van die dividenden niet aan te geven. Maar opgelet, de vrijstelling is beperkt tot 640 euro en geldt voor alle dividenden van 2018 samen. Naast gewone aandelen geven ook dividenden van coöperatieve aandelen zoals CrelanCo, Cera of Argen-Co recht op de vrijstelling. Dividenden van ICB’s of gemeenschappelijke beleggingsfondsen zijn uitgesloten. U moet de rekeninguittreksels waaruit de betaling van de dividenden en de voorheffing blijkt, goed bijhouden, want u krijgt niet automatisch een fiscaal attest.

De nieuwe taks op effectenrekeningen laat ook zijn sporen na in de belastingaangifte. Als u in de loop van 2018 de titularis bent geweest van meer dan één effectenrekening, dan moet u dat voor het eerst melden in vak XIV van de aangifte (code 1072 en 2072). De taks op effectenrekeningen is pas verschuldigd wanneer de waarde van de effecten 500.000 euro of meer bedraagt. Dan houdt de beheerder van de rekening de taks automatisch in. Maar als u meerdere effectenrekeningen bij verschillende banken hebt, en elke rekening onder de grens van 500.000 euro blijft, maar alle rekeningen samen die grens wel bereiken, dan wordt de taks in principe niet ingehouden. In dat geval moet u zelf aangifte doen voor de betaling van de taks. Daarom dus de nieuwe meldplicht van meerdere effectenrekeningen, zodat de fiscus gerichter kan controleren.

De meldplicht geldt ongeacht de waarde van de effectenrekeningen. Veel belastingplichtigen zullen nu moeten melden dat ze meerdere effectenrekeningen hebben, terwijl de taks voor hen helemaal niet speelt omdat alle rekeningen samen ruim onder het grensbedrag blijven. Men is al snel de titularis van meerdere effectenrekeningen, vaak zonder het te beseffen, bijvoorbeeld omdat de rekening deel uitmaakt van een erfenis of omdat een oude belegging is uitgedoofd maar de rekening waarop ze was ingeschreven, niet werd afgesloten.

Dan komen we tot de clou. 3 miljoen belastingbetalers doen geen aangifte meer, maar krijgen een voorstel van vereenvoudigde aangifte (VVA). Dat paradepaardje moet de illusie van een vereenvoudigde personenbelasting in stand houden. Wel, dat paardje valt nu van zijn sokkel. Een massa belastingplichtigen – alleen al de coöperanten zijn met honderdduizenden – zullen hun voorgestelde aangifte moeten aanvullen of hun Tax-on-web-aangifte moeten corrigeren om aanspraak te maken op de nieuwe dividendvrijstelling of om hun meerdere effectenrekeningen te melden. En dat wellicht ieder jaar opnieuw. Want de huidige wet belet niet dat zij, tegen beter weten in, de vereenvoudigde aangifte blijven ontvangen. Ook al schiet die dan haar doel voorbij.